بخشی از مقاله
چکیده :
دراین پژوهش بررسی رابطه بلوغ عاطفی با سازگاری اجتماعی معتادان مرد تحت درمان مراکز ترک اعتیاد شهر اهواز - سال تحصیلی - 95-94 انجامشد. تعداد گروه نمونه شامل 200 نفر از معتادان شهر اهواز بود که برای انتخاب آنها از روش نمونهگیری خوشهای چند مرحلهای از بین کلیه مراکز مراجعه کنندگان به مراکز بازپروری شهر اهواز استفادهشد. ابزار پژوهش پرسشنامه پرسشنامه سازگاری اجتماعی بل - خرده مقیاس سازگاری اجتماعی - - 1961 - - BAI - ، پرسشنامه حمایت اجتماعی فیلیپس - 1986 - - SS-A - بود.
نتایج تحلیل داده ها با روش ضریب همبستگی پیرسون عدم وجود رابطه معنیدار بین این متغیرها را نشان می دهد. به عبارت دیگر، با افزایش سازگاری اجتماعی در معتادان مرد تحت درمان مراکز ترک اعتیاد شهر اهواز ، مولفههای بلوغ عاطفی شامل ]عدم ثبات عاطفی، بازگشت عاطفی، فروپاشی شخصیت، سازگاری اجتماعی، فقدان استقلال[ تغیری نخواهد داشت. سازگاری اجتماعی در معتادان مرد تحت درمان مراکز ترک اعتیاد شهر اهواز توسط مولفه های بلوغ عاطفی پیش بینی نخواهد شد.
مقدمه:
بلوغ عاطفی ناشی از تحقق این درک است که هیچچیز یا هیچکس دیگری نتواند فرد را بیازارد، تحریک کند و یا عصبانی نماید، مگر اینکه خود فرد این اجازه را به آن چیز یا کس بدهد - لیو1، - 2007، اما بلوغ صرفا به معنای قابلیت نگرش و عمل خاص نیست، بلکه توانایی لذت کامل از آنها را هم شامل میشود - گلمن2، 2001 ، ترجمه پارسا، . - 1389 هفت مولفه صمیمیت، همدلی، ابراز وجود، ثبات روانی، استقلال، تعادل روانی و توانایی رعایت مورد عاطفی را به عنوان تعریف کاملی از بلوغ عاطفی معرفی میکنند - رامسدن3، . - 2001 برجستهترین علامت بلوغ عاطفی توانایی تحمل تنش است و یک علامت دیگر، بیتفاوتی به برخی از انواع محرکها است که بر فرد، اثر میگذارد و او را بیحوصله یا دستخوش احساسات مینماید.
به علاوه، شخص بالغ از نظر عاطفی پیوسته دارای گنجایش شادی و تفریح است. او از کار و تفریح، هر دو لذت میبرد و توازن بین آنها را حفظ مینماید - سینگ6 و بهارگاوا7، 1999، ترجمه کرمی، . - 1389 البته واضح است که درجه رشد عاطفی فقط به سن شناسنامهای بستگی ندارد، بلکه سن روانی، اجتماعی و عاطفی و سن جسمانی، همه از عوامل موثر در پختگی و بلوغ است - شاملو، . - 1388 سوء مصرف مواد مخدر یکی از مهمترین مسائل بهداشتی کشور به شمار میرود.
افزایش روزافزون شمار معتادان و مسأله اعتیاد در کشور به بحرانی ملی تبدیل شده است. آنچه در این میان توجه برانگیز و بسیار تکاندهنده است، پایین آمدن میانگین سن اعتیاد و افزایش گرایش جوانان و نوجوانان به سوء مصرف مواد است که زمینهساز سرعت انتقال و گسترش ابعاد پدیده اعتیاد میگردد - نصرالهی، کیخاوی، محمدزاده، بیگلری پیراحمدوند، رضایی و رضایی طاویرانی، . - 1391 یافتههای پژوهش اسپنسر1991 - 8؛ به نقل از فاضلی و مولوی، - 1381 در میان جوانان ایرانی نشان میدهند که حدود 13 درصد از آنها به مصرف مواد مخدر پرداختهاند.
بیش از 20 سال تحقیق در زمینه سوء مصرف مواد، نشان میدهد که اثربخشی برنامههای پیشگیرانه در خانواده، مدرسه و اجتماعات محلی منوط به تقویت عوامل محافظ از جمله پیوندهای مثبت درون خانوادگی و درگیر بودن والدین در زندگی فرزندانشان و نظارت بر آنها میباشد - غفوری، . - 1385 سازگاری رابطهای است که میان فرد و محیط او به ویژه محیط اجتماعی وجود دارد و به او امکان میدهد تا انگیزههای کمبود و فرا روی خود را ارضاء کند - گنجی، . - 1392 سازگاری را میتوانیم مترادف با کلمات ذیل بدانیم: مدارا، سازش، توافق، آمیزش، تطبیق، مصالحه، همکاری، کنارآمدن، همسویی، یکی شدن. بطور کلی انسان، در طول زندگی با مسائل و مشکلاتی روبرو میشود که نیازمند نیرویی برای غلبه کردن یا کنار آمدن است - اسلامینسب، . - 1373 اجتماعیشدن یک فرایند دو جانبه ارتباطی بین فرد و جامعه است.
به همین دلیل فرایندی پیچیده بهشمار میآید که ابعاد گوناگونی دارد. کسب مهارتهای اجتماعی، چگونگی برقراری ارتباط با سایر افراد و سازگاری اجتماعی، از جمله این ابعاد هستند - یاوری، . - 1392 از سازگاری اجتماعی تعاریف بسیاری به عمل آمده است. اسلبی9 و گورا1988 - 10؛ به نقل از عابدینی، - 1381 سازگاری اجتماعی را مترادف با مهارت اجتماعی میدانند. از نظر آنان مهارت اجتماعی عبارت است از: توانایی ایجاد ارتباط متقابل با دیگران در زمینه خاص اجتماعی، بهطریقی که در عرف جامعه قابل قبول و ارزشمند باشد. ایواتا11، نوبورو12، هیگوچی 13 و هیانا - 2000 - 14 در مروری جامع عوامل موثر در سازگاری اجتماعی را به شش دسته عمده تقسیم میکنند که هر یک از آنها نیز به عوامل جزئیتر تقسیم شدهاند، این عوامل عبارتند از:
الف- محرومیتهای ناشی از نقص عضو، تغذیه نادرست و بد، محرومیت از خواب و خستگی روانی، فرایندهای عاطفی آسیبزا و آسیبهای مغزی،
ب- عوامل روانی- اجتماعی و محیطی نظیر تغییرات سریع و مهم اجتماعی نظیر بیکاری، جنگ، بلایای طبیعی، از هم پاشیدگی کانون خانواده، فقر و اعتیاد،
ج- عوامل تربیتی نظیر الگوهای نادرست خانوادگی، فقدان رابطه والد- کودک، طرد کردن فرزندان، حمایت افراطی، محرومیتهای عاطفی، خودمختاری بیش از حد کودک، انتظارات و خواستههای غیرواقعگرایانه والدین و کمبود ارتباط،
د- ساختار خانوادگی ناسازگار از جمله خانوادههای بیکفایت، از هم پاشیده، ضد اجتماعی، و آسیب روانی اولیه و عدم ثبات عاطفی و روانی والدین بخصوص مادر،
ه- فشارهای ناشی از زندگی جدید صنعتی مانند رقابتهای ناسالم، تقاضاهای شغلی و تحصیلی و پیچیدگیهای زندگی جدید،
و- عوامل ارثی و ژنتیکی نظیر اختلالات جسمی، روانی و عاطفی ارثی که زمینه را برای رفتارهای بزهکارانه و ناسازگاری اجتماعی فراهم می کنند. جامعه آماری این پژوهش کلیه معتادان مرد تحت درمان مراکز ترک اعتیاد شهر اهواز میباشند. نمونه آماری پژوهش 200 نفر از جامعه فوق می باشند که با توجه به جدول کرجسی و مورگان 1978 - ؛ به نقل از یاوری، - 1392 و به روش نمونهگیری خوشهای چند مرحلهای از بین کلیه مراکز مراجعه کنندگان به مراکز بازپروری شهر اهواز انتخاب شدند.
طرح پژوهش: این پژوهش از نوع همبستگی میباشد. در تحقیق همبستگی، محقق دو یا چند دسته از اطلاعات مربوط به یک گروه یا یک دسته اطلاعات از دو یا چند گروه را در اختیار دارد، این روش برای مطالعه میزان تغییرات در یک یا چند عامل در اثر تغییرات یک یا چند عامل دیگر است. در این طرح صرفاً درجات همبستگی و روابط بین متغیرها بررسی شد. در این پژوهش به منظور اندازه گیری متغیرهای مورد نظر از ابزارهای زیر استفاده شد:
- پرسشنامه سازگاری اجتماعی بل - خرده مقیاس سازگاری اجتماعی - - - BAI - پرسشنامه بلوغ عاطفی - EMS -
