بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر به منظور بررسی رابطه ساده و چندگانه بررسی رابطه سلامت روان با رضایت از زندگی نوجوانان شهر رومشگان بود. نمونهی پژوهش شامل کلیهی نوجوانان 12-18 - سال - شهر رومشگان می باشد. ابزاهای پژوهش شامل مقیاس سلامت روان گلدبرگ و هیلر - GHQ - و پرسشنامهی رضایت از زندگی ریف و همکاران - SLWS - بوده است.
برای تحلیل دادهها از روشهای آماری ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه استفاده شد. نتایج ضریب همبستگی نشان داد که بین سلامت روان با رضایت از زندگی نوجوانان رابطه معنی دار وجود دارد. همچنین، تحلیل رگرسیون چندگانه با روش ورود مکرر و گام به گام نشان داد که از میان متغیرهای پیش بین به ترتیب سلامت روان، نشانگان جسمانی، تاب آوری، اختلال در عملکرد اجتماعی و افسردگی پیش بین های مناسبی برای رضایت از زندگی بودند.
-1 مقدمه
دوران نوجوانی از جمله فعالترین و هیجانآورترین اوقات در چرخه زندگی خانوادگی محسوب میگردد، چرا که سرشار از فراز و نشیبهای متعددی است که در خانوادههای مختلف بهصورت گوناگون بروز میکند. ممکن است برخی خانوادهها در تعیین حد و حدود، تعریف روابط و مراقبت صحیح از هر یک از اعضای خانواده دچار مشکل باشند و برای برخی همه چیز بر وفق مراد باشد
تغییرات این دوره نوجوان را نسبت به فشارهای زندگی حساس میکند. به همین دلیل، اکثر روانشناسان این دوران را دوران طوفانی و تنش شدید و نیز دوران توانایی فوقالعاده جسمانی، عقلانی و عاطفی میدانند
برگمن و اسکات - 2001 - بیان کردند که اغلب رفتارهای پرخطر در سنین قبل از 18 سالگی آغاز میشوند. این رفتارها که روز به روز نیز در حال افزایش است، انعکاسی از مشکلات روان شناختی و هیجانی است - سلیمانینیا، جزایری و محمدخانی، . - 1384 بسیاری از نوجوانان در مقابله با دشواریها و بحران دورهی نوجوانی دست به رفتارهایی میزنند که سلامت حال و آیندهی آنان را مورد تهدید قرار میدهد.
مصرف مواد، خشونت و رفتارهای جنسی ناایمن و خودکشی عامل بسیاری از موارد مرگ و میرها در سنین نوجوانی و اوایل بزرگسالی را تشکیل میدهند
امروزه در جامعهی ما توسعهی زندگی شهری، گسترش بیرویهی مهاجرت از روستاها به شهرها، افزایش حاشیه نشینی، فراوانی مشکلات اقتصادی و جوان بودن درصد بالایی از افراد جامعه باعث افزایش کمی و کیفی آسیبهای اجتماعی شده و زمینهی مساعدی را برای انواع آسیبها از جمله بزهکاری نوجوانان بهوجود آورده است
یکی از متغیرهای مهمی که امروزه در مورد نوجوانان مورد توجه قرار گرفته است رضایت از زندگی1 است. تجربه شادکامی و رضایت از زندگی هدف برتر زندگی به شمار میرود و احساس غم و ناخوشایندی اغلب مانعی در راه انجام وظایف فرد شمرده میشود.
دینر و همکاران رضایت از زندگی را به عنوان قضاوت شخصی از سعادت و بهروزی و کیفیت زندگی مبتنی بر معیارهای انتخابی هر فرد تعریف کردهاند. مفهوم رضایت به عنوان یک تجربه درونی است که حضور مثبت هیجانها و نبود احساسات منفی را در برمیگیرد. رضایت از زندگی لازمه یک زندگی مفید، مؤثر و رضایت بخش فردی است و شامل ارزیابی شناختی افراد از وضعیت زندگی خودشان است
یکی از متغیرهایی که میتواند بر رضایت از زندگی تأثیر بگذارد، سلامت روان2 است. تاکنون تعاریف متفاوت از سلامت روانی ارائه شده است: فقدان بیماری، داشتن تعادل عاطفی، سازش اجتماعی، احساس راحتی و آسایش، یکپارچگی شخصیت، شناخت خود و محیط و بسیاری تعاریف دیگر. سازمان جهانی بهداشت - 2003 - ، سلامت روان را حالتی از بهزیستی تعریف میکند که در آن افراد تواناییهای خود را میشناسند و میتوانند با استرسهای عادی زندگی مقابله کنند و کار همراه با بهرهوری انجام داده و برای جامعه خود مفید باشند، بنابراین، سلامت روان چیزی فراتر از عدم وجود اختلال روانی است و در سازمان جهانی بهداشت، بر بعد مثبت سلامت روان تأکید میشود.
همچنین، کرسینی - 1999؛ به نقل از آزاد و آزادی، - 1390 سلامت روان را حالت ذهنی، همراه با سلامت هیجانی نسبتاً رها شده از نشانههای اضطراب و ناتوانی، توانایی برقراری روابط سازنده، مقابله با خواستهها و محرکهای تنشزای زندگی میدانند. سلامت روان نیازی اساسی است و برای بهبود کیفیت زندگی انسان امری حیاتی است. سلامت روان زمینهی مهارتهای فکری و ارتباطی را فراهم میکند و به رشد عاطفی، انعطافپذیری و در نهایت رضایت از زندگی منجر میشود. همچنین، عملکرد موفقیتآمیز کارکردها و در نتیجه، انجام فعالیتهای سازنده، داشتن روابط مناسب با دیگران، توانایی سازگاری با تغییرات و رویارویی مناسب با حوادث ناگوار زندگی همه از پیامدهای داشتن سلامت روان محسوب میشوند
هامارت، تومپسون، زابروکی، استل و ماتنی - 2001 - طی پژوهشی به بررسی سلامت روان و میزان رضایت از زندگی پرداختند، نتایج نشان داد که میزان بالای تابآوری با میزان بالای رضایت از زندگی همراه است. در همین راستا، نتایج پژوهش فورهوالد، لوفر، اهر، سالتو و بومهاکل - 2001 - نشان داد که سلامت روان با کاهش مشکلات هیجانی و افزایش رضایت از زندگی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.
بهعلاوه، نتایج پژوهش باسو - 2004 - نشان داد که سلامت روان با رضایت از زندگی رابطهی مثبت و معنادار و با مشکلات هیجانی رابطهی منفی و معناداری دارد. .بدون شک، سلامت جسمانی و روانی افراد جامعه اهمیت بسزایی دارد و یکی از مسائل مهم جهان امروز است و تأمین سلامتی اقشار جامعه یکی از مسائل اساسی هر کشوری است که باید رسیدگی به آن را مدنظر قرارداد. لذا با توجه به مطالعات فوق هدف پژوهش حاضر بررسی این موضوع است که، آیا میان سلامت روان با رضایت از زندگی در نوجوانان شهرستان رومشگان رابطهی معنی داری وجود دارد؟
-2 روش پژوهش
-1-2 طرح پژوهش، جامعه آماری و روش نمونه گیری
پژوهش حاضر، پژوهشی توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعهی آماری این پژوهش شامل تمامی نوجوانان 11 - تا 18 سالگی - شهرستان رومشگان میباشد که با توجه به کوچک بودن جامعهی آماری، تعداد100 نفرطبق جدول کرسبی و مورگان به عنوان نمونه انتخاب شدند و پرسشنامههای مربوطه جهت تکمیل به آنها عرضه گردید. اخلاق پژوهش در این مطالعه کاملاً رعایت گردید به گونه ای که به مشارکت کنندگان در زمینه ی محرمانه ماندن اطلاعات، اطمینان خاطر داده شد و آن ها با رضایت کامل، پرسشنامه ها را در محیطی آرام و بدون ذکر نام تکمیل کردند.
-3 ابزار پژوهش
-1-3 پرسشنامه سلامت روان :1 - GHQ - این پرسشنامه توسط گلدبرگ و هیلر 1979 - ، به نقل از سلیمانینیا و همکاران، - 1384 تدوین شده که شامل 28 سؤال چهار گزینهای است و دارای چهار خردهمقیاس میباشد که شامل: علائم جسمانی، علائم اضطرابی، اختلال در عملکرد اجتماعی و علایم افسردگی میباشد که هر کدام از این خردهمقیاسها هفت سؤال را در برمیگیرد.
کمترین و بیشترین نمرهی ممکن برای کل مقیاس به ترتیب 0 - و - 84 میباشد و برای هر خرده مقیاس به ترتیب 0 - و - 28 است. گلدبرگ وهیلر 1979 - ، به نقل از سلیمانی و همکاران، - 1384 در 43 بررسی حساسیت مقیاس را - 0/81 - گزارش نمودند و پایایی آن نیز به روش آلفای کرونباخ - 0/91 - گزارش شده است. همچنین، رحیمیان بوگر و اصغرنژاد فرید - 1387 - حساسیت و ویژهگی مقیاس را به ترتیب بین 0/83 تا 0/89 گزارش نمودند و پایایی آن نیز بین 0/76 تا 0/82 به دست آوردند. همچنین در پژوهش حاضرضریب پایایی این پرسشنامه را با روش آلفای کرونباخ برای کل آزمون و خرده مقیاسهای آن به ترتیب - 0/76، 0/89، 0/50، 0/80، و 0/85 - گزارش کرده است.
-2-3 مقیاس رضایت از زندگی : - SLWS - در این پژوهش برای سنجش میزان رضایت از زندگی نوجوانان، از خردهمقیاس رضایت از زندگی پرسشنامهی بهزیستی روانشناختی استفاده شده است. پرسشنامه بهزیستی روانشناختی 77 ماده دارد و شش خرده مقیاس شامل رضایت از زندگی 19 - ماده - ، رشد و بالندگی فردی 8 - ماده - ، معنویت 13 - ماده - ، شادی و خوشبینی 19 - ماده - ، خودپیروی 10 - ماده - و ارتباط مثبت با دیگران - ماده - می باشد. نمره گذاری این مقیاس پنج درجهای لیکرت در دامنهای از کاملاً موافقم - نمرهی - 5 تا کاملا مخالف - نمره - 1 مرتب شده است.
کمترین و بیشترین نمرهی ممکن مقیاس به ترتیب 19 - و - 95 میباشد. این ابزار توسط ریف، لی، اسکز و شموتی - 1994 - تهیه شده است و توسط زنجانی طبسی - 1383 - در ایران هنجاریابی شده است. زنجانی طبسی - 1383 - با استفاده از روش همسانی درونی مورد سنجش قرار داده است ضریب آلفای کرونباخ برای کل مقیاس 0/94 و برای خرده مقیاسها بین 67 تا 0/90 گزارش نمود. نظری - 1391 - نیز روایی مقیاس مذکور را با استفاده از محاسبهی همبستگی ساده با یک سؤال که به نظر میرسید معرف پرسشنامهی مورد نظر است، همبستگی مثبت معناداری بین رضایت از زندگی با سؤال مورد نظر - 0/67 - گزارش نمود.
