بخشی از مقاله
چکیده
بنابراین هدف اساسی از انجام این پژوهش بررسی رابطه مولفه های تمایز یافتگی با باورهای غیرمنطقی دختران مقطع متوسطه شهر کرمان درسال1395 بوده است. پژوهش حاضر پیمایشی و از نوع همبستگی بوده است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دختران مقطع متوسطه دوره دوم شهر کرمان به تعداد 11716 نفر در سال 94-95 مشغول به تحصیل می باشند و همچنین کلیه مادران این دختران دانش آموز به تعداد 11700 می باشد.
نمونه پژوهش حاضر به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای و با استفاده از فرمول کوکران به نسبت سهم هر طبقه در دو ناحیه یک و ناحیه دو به تعداد 373 نفر دختر و 373 نفر مادر به عنوان نمونه آماری تعیین شد. ابزار این پژوهش پرسشنامه های تمایز یافتگی اسکورون - 2000 - پرسش نامه باورهای غیرمنطقی جونز - - 1869 بوده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون رگرسیون چند متغیره و Anova استفاده گردید. نتایج نشان داد که مولفه های تمایز یافتگی با باورهای غیرمنطقی رابطه مثبت و معنی داری دارد.
مقدمه
نوجوانی دوره پیچیده از رشد انسان است که دامنه آن از 13 تا 18 سالکی امتداد دارد. در واقع صرف نظر از دوره نوزادی در هیچ دوره ای از زندگی تغییراتی به اندازه دوره نوجوانی در فرد روی نمی دهد. در طی این دوره، نوجوان بلوغ را تجربه می کند که بر رشد جسمانی، فیزیولوژیکی و روان شناختی تاثیرمی گذارد. تغییرات قابل ملاحظه ای در مفهوم خود صورت می گیرد. مسائل و مشکلات عاطفی آنها بیشتر می شود، ارتباط انها با گروه همسالان افزایش می یابد، برای پذیرش مسئولیت های بزرگسالانه و ورود به صحنه سیاسی و اجتماعی جامعه آماده می شود و نسبت به انتخاب یک شغل در آینده و خصوصا تشکیل زندگی خانوادگی مشغله ذهنی پیدا می کند - بیابانگرد، - 1380 آنچه در دوره نوجوانی از اهمیت زیادی برخوردار است خودتمایزیافتگی - تفکیک خویشتن - است.
موری بوئن - - 1978 مبتکرمفهوم خودتمایزیافتگی است، معتقد است که خودتمایزیافتگی عبارت است از توانایی بدست آوردن کنترل عاطفی و در عین حال ماندن در جو عاطفی خانواده، وی بیان می کند که خوتمایزیافتگی بیانگر میزان توانایی فرد برای تفکر واقع بینانه راجع به موضوعات عاطفی در خانواده می باشد. این مفهوم شامل نوعی ظرفیت درونی فرد برای متمایز کردن تفکر و احساس و نیز توانایی بین فردی برای حفظ استقلال، درون بافت خانواده با افراد مهم زندگی می باشد.
افراد با تمایز یافتگی بالا به هیجانات خود آگاهی دارند قادر به سنجش متفکرانه موقعیت هستند، توانایی رشد خود مستقل را در روابط صمیمی دارند و می توانند در روابط عمیق آرامش و راحتی خود را حفظ کنند؛ در حالیکه افراد کمتر تمایز یافته به هم جوشی با دیگران متمایل می شوند و یا به جدایی عاطفی تن می دهند و بنابراین هنگام مواجه با صمیمیت عاطفی، واکنش اضطرابی نشان می دهند
افراد با سطح تفکیک پایین احتمالا تحت سلطه واکنش های عاطفی غیرارادی و یا خودکار هستند و معمولا حتی در برابر سطوح پایین اضطراب هم دچار بدکاری می شوند. از آنجاییکه آنها قادر به تفکیک افکار از احساسات نیستند در تفکیک خویش از سایرین نیز مشکل دارند و لذا به سادگی در عواطف حاکم برخانواده گم می شوند
اسکورون و دندی - - 2002 بیان می کند که تحقیقات نشان می دهد میان تمایزیافتگی پایین در نوجوانی با باورهای غیرمنطقی و مشکلات روانشناختی در بزرگسالی مانند تصمیم گیری شغلی، حل مساله، ناسازگاری زناشویی و خشونت فیزیکی ارتباط وجود دارد.
منشا باورهای غیرمنطقی به الیس منسوب است. باورهای غیرمنطقی هرگونه فکر، هیجان و یا رفتاری است که منجربه تخریب نفس و از بین رفتن خود می شوند و پیامدهای مهم آن اختلال در بقاء خوشحالی و شادمانی است. به عبارتی باورهای غیرمنطقی عبارتند از افکار و اندیشه هایی که به شکل افراطی و اجباری هستند و موجب بروز اختلالات عاطفی و رفتاری می گردد
این گونه باورها در برخورد با حوادث و محرک های خارجی پیامدهای عاطفی همچون ترس، اضطراب، خشم، گناه، غم و اندوه، خصومت و افسردگی ایجاد می کند.
بنابراین پژوهش حاضر دنبال بررسی رابطه بین باورهای غیرمنطقی با مولفه های تمایز یافتگی است.
روش پژوهش
روش پژوهش حاضر پیمایشی است و با توجه به هدف پژوهش ازنوع کاربردی، از لحاظ روش، ازنوع توصیفی، از لحاظ آماری ازنوع همبستگی و از نظرجمع آوری اطلاعات میدانی است. جامعه آماری شامل کلیه دختران مقطع متوسطه دوره دوم شهر کرمان به تعداد 11716 نفر در سال 94-95 مشغول به تحصیل می باشند. جامعه آماری کلیه مادران دختران مقطع متوسطه دوره دوم شهر کرمان به تعداد 11700 نفر می باشند. به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای و با استفاده از فرمول کوکران به نسبت سهم هر طبقه در دو ناحیه یک و ناحیه دو به تعداد 373 نفر دختر 373 نفر مادر به عنوان نمونه آماری تعیین شد .
ابزار پژوهش پرسشنامه باورهای غیرمنطقی
این آزمون در سال 1868 - 69 توسط جونز ساخته شده و یکی از کاربردیترین ابزارهای اندازهگیری باورهای غیرمنطقی در جهان است. در بیشتر تحقیقاتی که پیرامون رابطه باورهای غیرمنطقی با کنشهای رفتاری و عاطفی در زمینه درمان عقلانی - عاطفی صورت گرفته است از این آزمون استفاده شده است.
پرسشنامه باورهای غیرمنطقی جونز1، شامل 100 سؤال است که هر ده سؤال یک خرده مقیاس باورهای غیرمنطقی را میسنجد و جمعاً ده باور غیرمنطقی در این آزمون مورد سنجش قرارمیگیرد. این خردهمقیاسها عبارتند از: توقع تأیید از دیگران، انتظارات بیش از حد از خود، سرزنش خود، واکنش همراه با ناکامی، بیمسئولیتی هیجانی، بیش دلواپسی اضطرابی، اجتناب از مشکل، وابستگی، درماندگی برای تغییر و کمالگرایی.
طبق تحقیقی که توسط وودز صورت گرفته مشخص شده که تا بهار سال 1992 میلادی در 81 مقاله با 25 پایاننامه دکتری از این ابزار استفاده گردیده است. وودز طی دو دهه 1970 - 92 از این ابزار در زمینه تحقیق بر روی بیش از 200 دانشآموز مراجع در کارگاههای آموزشی و امثال آن استفاده نموده است که موضوعات تحقیقی در زمینه سردرد، اختلالات روانتنی، خودکشی، اضطراب، و خشم بوده است
پرسش نامه تمایز یافتگی
این پرسش نامه که توسط اسکورون - 2000 - ساخته شده است 46 سوال دارد و به منظور سنجش میزان تمایز یافتگی افراد به کار می رود. این پرسش نامه در یک طیف لیکرت 6 درجه ای نمره گذاری می شود و از 4 خرده مولفه واکنش پذیری عاطفی، جایگاه من، گریز عاطفی و در هم آمیختگی عاطفی با دیگران تشکیل شده است.
پایایی این پرسش نامه های اسکورون - 2000 - و اسکورون و اسمیت - 2003 - مورد تایید قرار گرفته است. در پژوهش اسکورون و اسمیت - 2003 - پایایی کل پرسش نامه با روش آلفای کرونباخ 0/92 و پایایی خرده مولفه های واکنش پذیری عاطفی، جایگاه من، گریز عاطفی و در هم آمیختگی عاطفی با دیگران2 به ترتیب 0/89، 0/86، 0/89 و 0/84 به دست آمده است.
در ایران اسکین - 1384 - پایایی کل آزمون را با شیوه های آلفای کرونباخ 0/88 برآورد کرد. همچنین در پژوهش نجفلویی - 1385 - پایایی این پرسش نامه با روش آلفای کرونباخ برای کل آن 0/72، واکنش هیجانی 0/81، جایگاه من 0/64، جدایی عاطفی 0/76 و هم آمیختگی عاطفی با دیگران 0/79 برآورد شد.
یافته های پژوهش
جدول .1 بررسی رابطه بین باورهای غیرمنطقی و مؤلفههای تمایزیافتگی
بحث و نتیجه گیری
باورهای غیر منطقی می باشد، باور یعنی پذیرش یک اصل یا یک مذهب یا یک حقیقت از یک دیدگاه باورها به دو دسته تقسیم می شوند: الف - باورهای منطقی: کسانی که باور دارند در کاری موفق می شوند و بدون شک توانایی انجام آن کار رادر خود می بینند و موفق خواهند شد. ب - باورهای غیرمنطقی: این باور که نیاز به حمایت و تأیید افرادی دارند که آن ها را می شناسند و یا به آن ها علاقه دارند
این باورها مجموعه ای از افکار، اندیشه ها و عقایدی هستند که در آن اجبار، الزام ، وظیفه و مطلق گرایی وجود دارد و موجب بروز اختلالات عاطفی و رفتاری می گردند و این اختلالات زمینه بروز افکار و اعمال خودکشی را در فرد فراهم می سازند - الیس4،. - 1990 به طور خلاصه می توان گفت که تصورات کاملاً غلط و اشتباه درباره امورات روزمره باعث به وجود آمدن باورهای غیرواقعی و غیر منطقی خواهد شد
بنابراین رویارویی با روند رو به افزایش آسیب و معضلات روانی اجتماعی نوجوانان و جوانان که یا جزئی از اختلالات و بیماری های جدی روانپزشکی روانشناسی، عضوی مغزی می باشد، یا ناشی از رفتارهای خود نوجوانان است و یا متاثر از رفتارهای والدین و اطرافیان و محیط مهم تلقی می گردد.
گفت افراد تمایز یافته تعریف مشخصی از خود و عقایدشان دارند و می توانند جهت زندگی خویش را در زندگی انتخاب نمایند و در موقعیت های شدید عاطفی که در بسیاری از افراد منجر به بروز رفتارهای غیر عادی و گرفتن تصمیمات نافرجام میگردد.
