بخشی از مقاله
چکیده
هدف اساسی از انجام این پژوهش تعیین رابطه بین اعتماد شناختی مادران با تمایزیافتگی دختران مقطع متوسطه دوره دوم شهر کرمان درسال1395 بوده است. پژوهش حاضر پیمایشی و از نوع همبستگی بوده است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دختران مقطع متوسطه دوره دوم شهر کرمان به تعداد 11716 نفر در سال 94-95 مشغول به تحصیل می باشند و همچنین کلیه مادران این دختران دانش آموز به تعداد 11700 می باشد.
نمونه پژوهش حاضر به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای و با استفاده از فرمول کوکران به نسبت سهم هر طبقه در دو ناحیه یک و ناحیه دو به تعداد 373 نفر دختر و 373 نفر مادر به عنوان نمونه آماری تعیین شد. ابزار این پژوهش پرسشنامه های باورهای فراشناخت کارت رایت هاتون و ولز - - 1997، پرسش نامه تمایزیافتگی اسکورون - - 2000 بوده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون رگرسیون چند متغیره و Anova استفاده گردید. نتایج نشان داد که باورهای اعتماد شناختی مادران با تمایز یافتگی رابطه مثبت و معنی داری دارد.
مقدمه
مادر خانواده به عنوان نخستین پایگاه شکلگیری شخصیت، اساسیترین عامل به وجود آورنده تمایزیافتگی یا استقلال عاطفی فرزند است
از نظر بوئن نوعی نظام عاطفی بر ساختار خانواده حاکم است که قابلیت انتقال بین نسلی دارد و سلامت روانی فرد در گرو سطح تفکیک و جدایی وی از این نظام است
در نظریه تمایزیافتگی بوئن شخص قادر ا ست در روابطش بین کارکرد عقلانی و عاطفی خود با صمیمیت و خودمختاری تعادل برقرار کند. خودتمایزیافتگی یا تفکیک خود به عنوان توانایی برقراری تعادل بین خودمختاری هیجانی و عقلانی، صمیمیت و پیوستگی در روابط توصیف می شود
افراد تمایزیافته تعریف مشخصی از خود و عقایدشان دارند، آنها میتوانند، جهت خویش را در زندگی انتخاب کنند و در موقعیتهایشدیداً عاطفی که در ب سیاری از افراد منجر به بروز رفتارهای غیرارادی و گرفتن ت صمیمات نافرجام می شود، کنترل خود را از د ست ندهند و با در نظرگرفتن عقل و منطق ت صمیمگیری کنند. در مقابل، افراد تمایز نایافته که هویت تعریفشدهای از خود ندارند و در نقشها و مسائل بین شخصی موجود همراه با موج عاطفی خانواده حرکت میکنند، اضطراب مزمن بالایی را تجربه میکنند و مستعد باورهای غیرمنطقی و بالطبع آن مشکلات روانشناختی و بروز نشانههای بیماری هستند
لذا با توجه به اهمیت وجود مولفه های تمایزیافتگی در نوجوانان دختر و اهمیت تاثیر روابط خانواده خ صو صا مادر در شکل گیری ب سیاری از جنبه های شخ صیتی نوجوانان دختر و بروز ا سترس و ا ضطراب نا شی از مولفه های تمایزیافتگی در نوجوانان دختر، پژوهش حاضر بدنبال بررسی رابطه بین باور اعتماد شناختی مادران با تمایزیافتگی دختران است
روش پژوهش
روش پژوهش حاضر پیمایشی است و با توجه به هدف پژوهش ازنوع کاربردی، از لحاظ روش، ازنوع توصیفی، از لحاظ آماری ازنوع همبستگی و از نظرجمع آوری اطلاعات میدانی است. جامعه آماری شامل کلیه دختران مقطع متوسطه دوره دوم شهر کرمان به تعداد 11716 نفر در سال 94-95 مشغول به تحصیل می باشند. جامعه آماری کلیه مادران دختران مقطع متوسطه دوره دوم شهر کرمان به تعداد 11700 نفر می باشند. به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای و با استفاده از فرمول کوکران به نسبت سهم هر طبقه در دو ناحیه یک و ناحیه دو به تعداد 373 نفر دختر 373 نفر مادر به عنوان نمونه آماری تعیین شد .
ابزار پژوهش پرسشنامه فراشناخت
فرم اولیه این پرسشنامه شامل 65 ماده بوده است که به وسیله کارت رایت هاتون و ولز - - 1997 ، طرح شده است تا نگرانی ها و افکار مزاحم را بررسی کند. فرم پذیرفته شده پرسشنامه فراشناختٌ، شامل 30 سوال است که بعدها توسط کارت رایت هاتون و ولز - - 2004، شبیه به فرم اولیه ایجاد و گسترش داده شده است - ولز ، 1995،1997؛به نقل از کارت رایت هاتون و ولز،. - 2004 این مقیاس براساس مدل کنش اجرایی خود تنظیمیٍ ولز و ماتیوس ساخته شده است.
این پرسشنامه شامل 5 خرده مقیاس به شرح زیر است:
-1 اعتمادشناختی: 5 عبارت . - 29-25-23-16-7 - : عباراتی مثل: من به حافظه ام اعتماد ندارم- من حافظه ضعیفی دارم.
-2 باورهای مثبت در مورد نگرانی: 6 عبارت: . - 27-22-18-9-6-1 -
عباراتی مثل: نگرانی به من کمک می کند تا مشکلاتم را حل نمایم- من باید نگران باشم تا بتوانم مرتب بمانم.
-3 وقوف شناختی: 7 عبارت: . - 30-17-15-12-11-4-2 -
عباراتی مثل: من توجه دقیقی به شیوه کارکرد ذهنم دارم - من دائما افکارم رابررسی می کنم.
-4 افکار خطرناک و کنترل ناپذیر: 9 عبارت . - 28-20-14-13-10-8-6-5-3 - :
عباراتی مثل: زمانی که نگرانی ام شروع می شود نمی توانم آن را متوقف کنم- من نمی توانم افکار نگران کننده ام را نادیده بگیرم.
-5 نیاز به کنترل افکار: 4 عبارت: . - 26-24-21-19 -
عباراتی مثل: عدم توانایی در کنترل افکارم نشانه ضعف من است - من به خاطر عدم کنترل افکارم قابل اعتماد مجازات خواهم شد.
پرسشنامه تمایزیافتگی
این پر سشنامه که تو سط ا سکورون - 2000 - ساخته شده ا ست 46 سؤال دارد و به منظور سنجش میزان تمایزیافتگی افراد به کار میرود. این پرسشنامه در یک طیف لیکرت 6 درجهای نمرهگذاری میشود و از 4 خرده مؤلفه واکنشپذیری عاطفی، جایگاه من، گریز عاطفی و درهمآمیختگی عاطفی با دیگران ت شکیل شده ا ست. پایایی این پرسشنامههای اسکورون - 2000 - و اسکورون و اسمیت - 2003 - مورد تایید قرار گرفته است.
در پژوهش اسکورون و اسمیت - 2003 - پایایی کل پرسشنامه با روش آلفای کرونباخ 0/92 و پایایی خرده مؤلفههای واکنشپذیری عاطفی، جایگاه من، گریز عاطفی و درهمآمیختگی عاطفی با دیگران به ترتیب 0/89، 0/86، 0/89 و 0/84 بهدستآمده است. در ایران اسکین - 1384 - پایایی کل آزمون را با شیوههای آلفای کرونباخ 0/88 برآورد کرد. همچنین در پژوهش نجفلویی - 1385 - پایایی این پرسشنامه با روش آلفای کرونباخ برای کل آن 0/72، واکنش هیجانی 0/81، جایگاه من 0/64، جدایی عاطفی 0/76 و هم آمیختگی عاطفی با دیگران 0/79 برآورد شد.
یافته های پژوهش
جدول .1بررسی رابطه بین اعتماد شناختی در برابر تمایزیافتگی
رابطه از نوع مستقیم - افزایشی - هستند. به عبارتی افزایش اعتماد شناختی مادران منجر به افزایش تمایزیافتگی خواهد شد.
بحث و نتیجه گیری
با توجه به اینکه در کشورهای در حال توسعه ای چون ایران در مقایسه با کشور های پیشرفته، نوجوانان درصد بالاتری از افراد جامعه را به خود اختصاص می دهند، توجه به نسل نوجوان در این کشورها، از اهمیت بیشتری برخوردار است. دوره نوجوانی یکی از بحرانی ترین دوره های زندگی هر فرد به شمار می رود، ورود به این مرحله ی نوجوانی، نوجوان را با مشکلات فراوانی دست به گریبان می سازد حال اگر عوامل مؤثر بر شخصیت شکل یافته به گونه ای باشد که در هویت یابی او را یاری دهند، مسائل حاد بروز نخواهد کرد. اما اگر این عوامل بحران را تشدید نماید نوجوان مستعد و آسیب پذیر به سوی ناهنجاری و یا بزهکاری رانده خواهد شد
