بخشی از مقاله
چکیده
هدف از این مطالعه ارزیابی ارتباط بین شاخص هاي روش تلفیقی تشخیص و توصیه - DRIS - و غلظت عناصر غذایی جهت تعیین غلظت هاي بهینه عناصر غذایی پرنیاز و کم نیاز در برگ پیاز بود. بدین منظور 50 نمونه برگ از مزارع پیاز در استان آذربایجان غربی جمع آوري شد. غلظت هاي عناصر غذایی در برگ تعیین و ارقام مرجع DRIS با استفاده از آزمون F مشخص شدند و شاخص هاي DRIS محاسبه گردیدند. رابطه بین شاخص هاي DRIS و غلظت هاي عناصر پرنیاز و کم نیاز ایجاد و به مدل هاي آماري مختلف برازش داده شدند.
مدل هاي آماري که بیشترین ضریب تبیین - R2 - داشتند به عنوان معادله مناسب جهت تعیین غلظت هاي بهینه انتخاب شدند. نتایج نشان داد بین شاخص هاي دریس و غلظت هاي عناصر غذایی پرنیاز و کم نیاز رابطه مثبت و معنی داري - P =0/001 - وجود داشت بدین معنی با افزایش غلظت هاي عناصر غذایی شاخص هاي DRIS نیز افزایش نشان دادند.
مدل هاي آماري برازش داده شده نقاطی را در محور X نشان داد که شاخص ها در آن نقاط برابر با صفر بودند که بیانگر عدم محدودیت عناصر غذایی می باشد. غلظت هاي بهینه عناصر غذایی براساس شاخص DRIS برابر صفر، براي عناصر غذایی پرنیاز N، P، K، Ca و Mg به ترتیب 2/9، 0/27، 4/4، 1/8 و 0/25 درصد و براي عناصر غذایی کم نیاز Fe، Mn، Zn، Cu و B به ترتیب 108، 50، 16، 13 و 27 میلی گرم بر کیلوگرم بدست آمد.
مقدمه
تجزیه گیاه می تواند یک ابزار مفید براي تعیین کمبود عناصر غذایی گیاهان و به تعادل رساندن غلظت هاي عناصر غذایی و افزایش عملکرد محصولات کشاورزي و ارزیابی نیاز هاي کودي می باشد - بالدوك و اسچالت. - 1996 سیستم تلفیقی تشخیص وتوصیه - DRIS - به عنوان روش دیگر براي تفسیر تجزیه هاي مربوط به بافت هاي گیاهان استفاده می شود.
این روش ابتدا همایش ملی خاك، کشاورزي پایدار،دانشگاه ملایر-17 اسفند 1391 عنوان محور همایش - شیمی، آلودگی و حاصلخیزي خاك - بوسیله بیوفیلز در سال 1973 ابداع و توسعه گردید روش دریس مقایسه ها بین سطوح مختلف عناصر غذایی موجود در بافت هاي گیاهی را انجام داده که این مقایسه ها را در داخل یک سري از شاخص هاي عناصر غذایی انجام می دهد.
این شاخص ها تعادل نسبی عناصر غذایی اندامهاي گیاهی را مشخص می کنند و پرنیازترین عنصر غذایی به صورت منفی ترین شاخص - بیشترین نیاز - و کم نیازترین آنها با مثبت ترین شاخص بیان می شود. هرچه شاخص به صفر نزدیک شود تعادل عناصر غذایی بهتر است. نرم هاي DRIS همواره از جامعه گیاهی با عملکرد بالا بنام گروه مرجع از یک جامعه بزرگ انتخاب می شود. نرم هایی که از انواع خاکها، اقلیم ها و ارقام گیاهی مختلف بدست می آید را نمی توان عمومیت داد
رابطه بین عملکرد و غلظت عناصر غذایی در بافت هاي گیاهی یک موضوع ثابت شده می باشد براي استفاده در تجزیه هاي گیاهی به عنوان معیاري براي تشخیص می باشد بنابراین رابطه بین غلظت عناصر غذایی و شاخص هاي DRIS یک معیار با ارزش براي معتبر شناختن نرم هاي دریس می باشد.
مدل آماري برازش داده شده بین عناصر غذایی و شاخص هاي DRIS براي تعیین غلظت بهینه عناصر غذایی در برگ مورد استفاده قرار گرفته است زیرا غلظت عناصر غذایی در برگ ها در شاخص هاي دریس با مقادیر صفر نشان دهنده کفایت این مقادیر از عناصر در برگ می باشد. اگر غلظت عناصر غذایی در محصولات کشاورزي بالاتر و یا کمتر از غلظت بهینه باشند، بیانگر مثبت و منفی بودن شاخص هاي مربوط به دریس می باشد. هدف از این مطالعه تعیین رابطه بین شاخص هاي دریس و غلظت عناصر غذایی در برگ پیاز جهت تعیین غلظت هاي بهینه عناصر غذایی پرنیاز و کم نیاز در پیاز در استان آذربایجان غربی می باشد.
مواد و روشها
براي انجام این پژوهش ابتدا تعداد 50 نمونه برگ از مزارع پیاز در مرحله پیش از تشکیل غده پیاز - اوایل تیر ماه - به صورت تصادفی انتخاب شد و جهت تجزیه به آزمایشگاه منتقل شدند. پس از شستشو و خشک شدن در آون در دماي 60-70 ، نمونه آسیاب و غلظت عناصر غذایی تعیین شدند. نیتروژن کل با استفاده از اسید سولفو سالیسیلیک و تقطیر با دستگاه کجلدال تجزیه شد
هضم نمونه هاي گیاهی به روش اکسیداسیون خشک و غلظت P به روش مولیبدات و انادات توسط کالریمتر، غلظت K توسط نشر شعله اي، و غلظت عناصر Ca ، Mg ، Fe ، Zn ، Mn و Cu توسط اسپکتروسکوپی جذب اتمی و عنصر B به روش کالریمتري آزومتین H تعیین و محاسبه شدند. در زمان برداشت محصول ، عملکرد پیاز در تک تک مزارع تعیین و یادداشت شد. معیار مورد استفاده براي تقسیم مزارع به دو گروه با عملکرد بالا و پایین ،استفاده از میانگین عملکرد و انحراف معیار بود
براساس ارقام مرجع، شاخص هاي DRIS تعیین گردیدند. رابطه بین شاخص هاي DRIS و غلظت هاي عناصر پرنیاز و کم نیاز ایجاد و به مدل هاي آماري مختلف برازش داده شدند. مدل هاي آماري که بیشترین ضریب تبیین - R2 - داشتند به عنوان معادله مناسب جهت تعیین غلظت هاي بهینه انتخاب شدند. .
نتایج و بحث
نتایج نشان داد بین شاخص هاي دریس و غلظت هاي عناصر غذایی پرنیاز و کم نیاز رابطه مثبت و معنی داري - P =0/001 - وجود داشت - شکل . - 1 بدین معنی با افزایش غلظت هاي عناصر غذایی شاخص هاي DRIS نیز افزایش نشان دادند. مدل هاي آماري برازش داده شده نقاطی را در محور X نشان داد که شاخص ها در آن نقاط برابر با صفر بودند - شکل - 1 که بیانگر عدم محدودیت عناصر غذایی می باشد. غلظت هاي بهینه عناصر غذایی براساس شاخص DRIS برابر صفر، براي عناصر غذایی پرنیاز N،P، K، Ca و Mg به ترتیب 2/9، 0/27، 4/4، 1/8 و 0/25 درصد و براي عناصر غذایی کم نیاز Fe، Mn، Zn، Cu و B به ترتیب 108، 50، 16، 13 و 27 میلی گرم بر کیلوگرم بدست آمد.
