بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر باهدف تعیین وضعیت مدیریت دانش وابعاد آن در دانشگاه محقق اردبیلی انجام شده است.روش پژوهش توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش را،کلیه کارکنان دانشگاه محقق اردبیلی تشکیل می داد. ازبین این تعداد 60نفر از کارکنان دانشگاه 30 - نفر زن،30نفرمرد - به صورت نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند.برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه عوامل کلیدی موفقیت مدیریت دانش صلواتی وهمکاران - - 1390،استفاده شد.
این پرسش نامه ازدیدگاه صاحبنظران دارای روایی است ،همچنین پایایی آن با آزمون آلفای کرونباخ تاییدومقدار آن - α=0/94 - است. داده ها با آزمون tتک نمونه ای تجزیه وتحلیل ونتایج حاصل ازآن نشان داد متغیرهای فرهنگ سازمانی وکارکنان ومدیران بالاتر از میانگین مفهومی ومعنادار است ونسبت به دیگرابعاد مدیریت دانش وضعیت مطلوبتری دارند.ومتغیر عوامل تکنولوژیکی پایین تر از میانگین مفهومی ودارای کمترین میزان اثربخشی است.
مقدمه
امروزه ،دیگردارایی های فیزیکی وملموس سازمان ها ازقبیل پول،ساختمان وتجهیزات به عنوان مزیت های رقابتی تلقی نمی گردند،بلکه دانش نیروی انسانی وسرمایه های فکری نقش تعیین کننده ای در افزایش توان رقابتی آن هابازی می کنند.همین امر موجب بروزتحولات چشمگیردرقلمروعلم مدیریت به نحوی شده است که ازآن به عنوان مدیریت دانش نام می برند - اخوان ودیگران،. - 1389 توجه سازمان های پیشروبرای افزایش بهره وری،بیشتر به استفاده ازدانش معطوف است.
سازمان ها به دنبال راهی برای کسب واستفاده مجدد از دانش هستند - اخگروهمکاران،. - 1391 مدیریت دانش در سال 1997برای نخستین بار در مجامع دانشگاهی وعلمی مطرح شد وبه موضوعی داغ برای مدیران ومحققین تبدیل گردید - احمدی فصیح، . - 1388تعریف مدیریت دانش چندان ساده نیست چراکه،این موضوع دررشته های مختلف واز روشهای متفاوت موردمطالعه قرارگرفته است.بااین حال،علیرغم تعاریف متفاوت ازمدیریت دانش،به نظرمی رسد یک توافق برای مواجهه با مدیریت دانش وجود دارد که می توان آن را به عنوان ،مجموعه فرآیندهایی درنظر گرفت که ازدانش به عنوان عامل کلیدی برای ایجاد ارزش استفاده می کند - لوپز ودیگران، - 2009 برخی ازتعاریف مدیریت دانش:
دورسامی،رامان،کالیانان - : - 2013مدیریت دانش رویکردی راهبردی ونظام مندبرای ارزشمند کردن آنچه سازمان می داند،است. گاندری وهمکاران - - 2010 :مدیریت دانش ،فعالیت اکتساب، خلق، ذخیره، توزیع و بکارگیری دانش توسط افراد وگروهها برای رسیدن به هدفهای سازمانی است . چوپتا وشارما - : - 2004مدیریت دانش را می توان، به عنوان مجموعه ای ازفرایندها تعریف کرد که ناظر برخلق،اشاعه وبهره گیری از دانش است.
سوری - : - 1386مدیریت دانش،کسب دانش درست برای افراد مناسب ،درزمان صحیح ومکان مناسب است،به گونه ای که آنان بتوانند برای دستیابی به هدف های سازمان،بهترین استفاده را ازدانش ببرند. حسن زاده - : - 1391 مدیریت دانش عبارت از اعمال مدیریت وزمینه سازی برای تبدیل دانش - نهان به عیان وبرعکس - درداخل یک سازمان ازطریق گردآوری،به اشتراک گذاری واستفاده از دانش به یک سرمایه سازمانی درراستای دستیابی به اهداف سازمانی است.
باتوجه به انقلاب فن اوری ا طلاعات و ارتباطات درمحیط پر رقابت وپر تحول امروزی، افزایش تقاضابرای ورود به دانشگاه وبالا رفت انتظارات مشتریان،اموزش عالی با چالش های فراوانی مواجه شده و باتوجه به چالش های کنونی نیاز به مدیریت دانش در اموزش عالی الزامی است . در محیط پویا ودر حال تغییر امروزی ،موسسات اموزشی موفق انهایی هستند که بتوانند به طور مداوم دانش جدید تولید کرده وان را به طور گسترده در سرتاسر سازمان منتشر کنند - اد هیکاری،. - 2010 درزمینه عوامل مؤثر در موفقیت مدیریت دانش تحقیقات مختلفی انجام شده است .بااین حال ،بررسی آن دریک محیط آموزشی-پژوهشی مانند دانشگاه کمتر صورت گرفته است. هونگ وپولای - - 2012در پژوهشی با عنوان،بررسی عوامل حیاتی موفقیت مدیریت دانش - محیط ،ویژگی های فردی،ویژگی های مدیریت دانش،ویژگی های سازمانی،زیرساخت هاوعوامل فرهنگی - را بعنوان عوامل کلیدی مدیریت دانش معرفی نمودند.
سریو وهمکاران - 2010 - پنج عامل رهبری،فرهنگ،استراتژی،تکنولوژی ونیروی انسانی را به عنوان عوامل موفقیت مدیریت دانش درنظر گرفتند.نتایج پژوهش آنها،تنها برای عوامل رهبری وفرهنگ ،معناداری نشان دادودر عوامل استراتژی،تکنولوژی ونیروی انسانی رابطه معناداری نشان نداد. تراجنگل،چارنکام تیاویورن - - 2009 پژوهشی را باهدف شناسایی عوامل کلیدی مدیریت دانش درسازمان های حوزه مهندسی انجام دادند. نتایج نشان داد که براساس دیدگاه کارکنان عوامل کلیدی موفقیت مدیریت دانش شامل فناوری اطلاعات،دیدگاههای رهبری،عوامل انگیزشی،مهارتهای فردی کارکنان،اعتماد ومشارکت وهمکاری کارکنان،به ترتیب به عنوان مهم ترین عوامل کلیدی موفقیت مدیریت دانش شناسایی شدند.
پژوهش محمودی - - 1394 باعنوان ،بررسی واولویت بندی عوامل موفقیت مدیریت دانش درکتابخانه های دانشگاه فردوسی وشهید چمران اهواز نشان داد،فرهنگ سازمانی،حمایت مدیریت ارشد،مشارکت کارکنان،آموزش،کارگروهی،توانمندسازی منابع انسانی،زیرساخت های نظام های اطلاعاتی،سنجش عملکرد مبتنی بردانش،الگوبرداری،معماری دانش عوامل موفقیت مدیریت دانش می باشد.که ازمیان آنها،حمایت مدیران ارشد،معماری دانش،توانمندسازی منابع انسانی وآموزش به ترتیب بالاترین رتبه را کسب کردند.
اردکانی وکنجکاو منفرد - - 1389درمقاله ای باعنوان عوامل مؤثر برموفقیت استقرارمدیریت دانش درمؤسسات اموزش عالی - مطالعه موردی دانشگاه یزد - به این تیجه دست یافتندکه:6عامل به ترتیب زیر دارای تاثیر معناداری بر مدیریت دانش می باشند:فرهنگ ،فن اوری،انگیزه ،آشنایی،توانایی،هماهنگی.در این پژوهش با توجه به اهمیت دانش ومدیریت آن برای کسب موفقیت واثربخشی سازمانها، ما به دنبال پاسخگویی به این سؤال یا مسأله هستیم که اقدامات مدیریت دانش در سازمانها به ویژه دردانشگاه محقق اردبیلی تا چه اندازه مؤثر واقع شده است. بنابراین مسأله اصلی یا سوال این پژوهش این است که، وضعیت مدیریت دانش وابعاد آن در دانشگاه محقق اردبیلی چگونه است؟
روش تحقیق
این پژوهش ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش توصیفی –پیمایشی است.جامعه آماری تحقیق کلیه کارکنان دانشگاه محقق اردبیلی می باشد که با استفاده از نمونه گیری تصادفی ساده نمونه ای به حجم 60نفر از میان کارکنان دانشکده های مختلف - 30نفر مرد و30 نفر زن - انتخاب شدند. جمع آوری داده ها با استفاده از پرسش نامه عوامل کلیدی موفقیت مدیریت دانش - صلواتی وهمکاران - 1390 ، انجام شد. طیف پاسخگویی پرسش نامه - خیلی کم-1، کم 2-،متوسط-3،زیاد-4 ،خیلی زیاد- - 5 لیکرت می باشد.
این پرسش نامه ازدیدگاه صاحبنظران دارای روایی است ،به منظور تعیین پایایی نیز از آلفای کرونباخ بهره گرفته شده که مقدار آن - α=0/94 - است الفای کرونباخ هریک از 7متغیر پرسش نامه نیز شامل: - سوال 1-6،فرهنگ سازمانی - - - α=0/86 سوال 7-9،رهبری و اداره موثر دانش - - α=0/86سوال14-10، مراکز و درگاه های دانش - - α=0/82سوال 22-15، کارکنان و مدیران - - α=0/88سوال 23-27،ساختار سازمانی - - α=0/74سوال28-29، فرآیندهای سازمانی - - α=0/73سوال 30-33،عوامل تکنولوژیکی - α=0/82است. هرگاه ضریب الفای کرونبا خ بزرگتر از 0/70صدم باشد نشان دهنده پایایی مناسب تحقیق است،بنابراین پرسش نامه ازپایایی واعتبار لازم برخوردار است.پس ازجمع آوری داده ها با استفاده از آمار توصیفی، میاتگین، فراوانی، انحراف استاندارد، برای هر متغیرمحاسبه و با استفاده از آمار استنباطی و روش t تک نمونه ای میزان اثربخشی هریک از ابعاد موردنظر سنجیده شد.
یافته ها
یافته های توصیفی این پژوهش شامل شاخص های آماری مانند میانگین، انحراف استاندارد و تعداد آزمودنی ها میباشد. .در این پژوهش 60 نفر 30 - مرد و 30 زن - از کارکنان دانشگاه محقق اردبیلی شرکت داشتند. با توجه به جدول شماره - 1 - بالاترین سابقهی کاری مربوط به 5-1 میباشد که 17 نفر را به خود با میانگین - 14/2 - اختصاص داده است. پایینترین سابقهی کاری مربوط به 25-20 با میانگین - 1/7 - میباشد.
