بخشی از مقاله
چکیده
بیش از 90 درصد تجارت جهانی بوسیله حمل و نقل دریایی صورت میگیرد. جهت حمل این کالاها سالیانه کشتیهای گوناگون جهت ساختن سفارش داده میشوند و با توجه به عمر مفید کشتیها جهت تعمیر به مجتمعهای کشتی سازی مراجعه میکنند. هدف این تحقیق، شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر توسعه صنعت کشتی سازی کشورمان می باشد. این مقاله از نظر ماهیت کاربردی و از نظر روش، توصیفی-پیمایشی است. گردآوری دادههای این تحقیق از طریق منابع معتبری همچون اداره دریایی آمریکا و ایزوایکو انجام شده است.
عامل تاثیرگذار در توسعه صنعت کشتیسازی در قالب پرسشنامههای مخصوص تکنیک AHP طراحی شده و توسط 20 نفر از متخصصان کشتیسازی و مسئولان شرکتهای کشتیرانی و نفتکش پاسخ داده شدهاند. نتایج تکنیک سلسله مراتبی نشان داد که سیاستهای شرکت کشتیرانی و نفتکش، حمایت مالی، حمایت سازمان های بالادستی و سازمان بنادر و دریانوردی به عنوان 5 عامل اصلی و تاثیرگذار بر توسعه صنعت کشتیسازی هستند.
کلید واژه: کشتی سازی، حمل و نقل دریایی، تکنیک سلسله مراتبی
مقدمه
صنایع کشتی سازی و تعمیر و نگهداری کشتی از اساسیترین صنایع جهانی میباشد که در بخشهای مختلفی از جمله حمل و نقل، حجم سرمایهگذاریها، مصرف فولاد، جذب نیروی انسانی و ایجاد فرصتهای شغلی در ابعاد مختلف و بسیاری موارد دیگر کاربرد خواهند داشت . کشور ما با داشتن مرزهای وسیع آبی در جنوب و شمال کشور دارای زمینه بسیار مساعدی جهت توسعه این صنایع می باشد. به خصوص مرزهای آبی مرتبط به آبهای آزاد جنوب کشور به ویژه منطقه خلیجفارس با میزان تردد بالای شناورها در سال، این اماکن را فراهم ساخته است که در صورت برنامهریزی و مدیریت صحیح این صنعت را بهبود بخشید .
در سال 2013، شرکتهای کشتی سازی و تعمیرات کشتی بخش خصوصی آمریکا بیش از 399 هزار فرصت شغلی بصورت مستقیم، غیرمستقیم و واسطهای فراهم کردند - واحد طرح و توسعه تحقیقات آمریکا، .فرصت شغلی ایجاد شده توسط شرکت های کشتی سازی و تعمیرات کشتی بخش خصوصی آمریکا در آمریکا در سال 2013 به تفکیک شرکتهای کشتیسازی و تعمیرات کشتی بخش خصوصی در آمریکا در سال 2013، باعث درآمدزایی 9/2 میلیون دلار برای کارگران این مجتمع ها و 10/7 میلیون تولید ناخالص داخلی به همراه داشته است.
درآمدزایی شرکتهای کشتی سازی و تعمیرات کشتی بخش خصوصی در آمریکا در سال2013 اهمیت صنعت کشتی سازی به تولید شغل و اشتغالزایی و افزایش تولید ناخالص داخلی به عنوان اثرات مستقیم آن محدود نمی شود. خرید مواد خام از دیگر شرکت ها توسط مجتمع های کشتی سازی و تعمیرات کشتی جزء اثرات غیرمستقیم این صنعت می باشند. تقریبا به ازای هر فرد فعال در مجتمع های کشتی سازی، 2 نفر در صنایع مرتبط با آن در خارج از کارخانه فعالیت میکنند. صنعت کشتی سازی با صنایع بالادستی بسیاری مرتبط است .
بطور مثال در چین که با مشکل ازدیاد جمعیت و اشتغالزایی مواجه است، صنعت کشتی سازی را به عنوان بهترین راه حل شناخته و در حال توسعه کارخانه های کشتیسازی است. در ژاپن نیز در سال 2001 میلادی، تعداد 120 هزار نفر در بخش های مختلف صنعت کشتی سازی نظیر کارخانه های کشتی سازی و صنایع جانبی مشغول به کار بوده اند. از این تعداد 48 هزار نفر به طور مستقیم، 33 هزار نفر در شرکت های پیمان کاری و 39 هزار نفر در صنایع جانبی اشتغال داشته اند .
روش تحقیق
تحقیق حاضر دارای ماهیت کاربردی و از نظر روش تحقیق، توصیفی پیمایشی است. اطلاعات و داده های پرسشنامه تحقیق از طریق مطالعه منابع داخلی همچون انتشارات کشتی سازی ایزوایکو آمارنامه دریایی ایران و منابع خارجی معتبر همچون گزارش اداره دریایی آمریکا بدست آمدند. جامعه آماری این تحقیق شامل متخصصان کشتیسازی و مسئولان شرکتهای کشتیرانی و نفتکش بوده است. حجم جامعه 85 نفر برآورده شد.
با توجه به اینکه در این تحقیق از روش سلسله مراتبی برای رتبه بندی استفاده شد تنها 20 پرسشنامه بین افرادی جامعه که به صورت هدفمند انتخاب شده بودند، توزیع و جمع آوری شد. پرسشنامه تحقیق شامل 15 عامل تاثیرگذار بر توسعه صنعت کشتی سازی است که بر اساس مبانی نظری و پیشینه تحقیق شناسایی شدند. جهت تعیین میزان روایی محتوایی آن، به 5 نفر از کارشناسان کشتی سازی و کشتیرانی و نفتکش تحویل داده شد. این افراد سوالات پرسشنامه را از نظر داشتن میزان روایی مناسب برای تحقیق مورد قبول و تأیید قرار دادند. جهت تعیین پایایی از آلفای کرونباخ استفاده شد که مقدار آن، 0/865 شد و با توجه به اینکه مقدار آزمون از استاندارد آن - 0/7 - بیشتر می باشد لذا پرسشنامه از پایایی مناسبی برخوردار است.
یکی از کارآمدترین تکنیکها در تصمیم گیری های چندمتغیره، فرآیند تحلیل سلسله مراتبی است که برای اولین بار توسط توماس الساعتی در سال 1980 مطرح شد. این تکنیک بر اساس مقایسههای زوجی بنا شده و امکان بررسی سناریوهای مختلف را به مدیران میدهد. فرآیند تحلیل سلسه مراتبی به علت ماهیت ساده و در عین حال جامعی که دارد مورد استقبال مدیران و کاربران مختلف واقع شده است.
