بخشی از مقاله
چکیده
هدف از این مطالعه بررسی تغییرات مواد مغذی جیره گاوهای شیرده در طول دوره شیردهی در گلههای شیری هلشتاین بود. داده های تولیدی و حیوانی - روزهای شیردهی و شکم - در سطح حیوان مربوط به 3 گله بزرگ شیری و بین سالهای 1384 و - n=47000 - از مرکز بهبود شیر ایران بدست آمد.
جیرههای کاملا مخلوط شده 468 - جیره بهاربند- ماه - مربوط به رکورد شیر هر ماه مستقیماً از گلهها جمعآوری شدند. مواد مغذی جیرهها با استفاده از نرمافزار CPM-Dairy تخمین زده شد.
میانگین دادههای تولیدی و حیوانی در سطح بهاربند محاسبه شد. نمودار فاکتورهای تولیدی و خوراکی - به صورت درصدی از ماده خشک - در مقابل مرحله شیردهی - روز شیردهی - با استفاده از رویه GPlot در نرمافزار SAS ترسیم شد. در طول تمام ماههای شیردهی میانگین بهاربند درصد پروتئین شیر کمتر از میانگین بهاربند درصد چربی شیر بود.
در 92 مورد از جیرهها، میانگین بهاربند نسبت چربی به پروتئین شیر کمتر از یک بود، که در تمام طول دوره شیردهی پراکنده بودند. اوج حداقل میانگین مربعات میانگین بهاربند تولید شیر 39/24 0/98 - کیلوگرم در روز - و ماده خشک مصرفی 22/72 0/5 - کیلوگرم در روز - به ترتیب در ماههای دوم و سوم شیردهی بود. تغییرات پروتئین، کربوهیدرات الیافی و چربی خوراک در طول دوره شیردهی به صورت غیر خطی - توان دوم - بود.
نشاسته در 94/87 درصد از جیرهها، بین 18 و 26 درصد از ماده خشک بود. به طور کلی، هر یک از مواد مغذی روند مشخصی را در طول دوره شیردهی نشان دادند.
مقدمه
آگاهی از مواد مغذی مورد نیاز حیوان در طول دوره شیردهی از ضروریات تنظیم جیره های متعادل برای گاوهای شیرده بر اساس تولید شیر می باشد. عدم تامین نیاز حیوان سبب کاهش تولید و افزایش آن سبب افزایش هزینه ها و دفع مواد مغذی به محیط و آلودگی های زیست محیطی خواهد شد . - 5 - واتیوکس - - 6 نیاز هر یک از مواد مغذی را در چهار بازه مختلف دوره شیردهی - اوایل، اوج تولید، اواسط و اواخر - بیان کرد. تغییرات تولید، درصد چربی و پروتئین شیر و ماده خشک مصرفی در طول شیردهی در مطالعات متعددی بررسی شده است - 5، . - 6 اگرچه تغییرات مواد مغذی نسبت به روز های شیردهی به خوبی بررسی نشده است. بنابراین هدف از این مطالعه بررسی تغییرات تولید و ترکیبات شیر و مواد مغذی در طول دوره شیردهی بود.
مواد و روش ها
داده های تولیدی و حیوانی در سطح حیوان از رکورد برداری ماهانه توسط مرکز بهبود شیر ایران در سال های بین 1384 و 1386 بدست آمد. این رکوردها از 3781 گاو شیرده و برای 3 گله بزرگ گاو شیری بود . - n = 47000 - اطلاعات جابجایی گاوها در بهاربندها و تغییرات جیره ها مستقیما از گله ها جمع آوری شد. بهاربند واحد مورد نظر بود. برای هر بهاربند در هر گله و برای هر ماه، جیره کاملا مخلوط شده - مواد خوراکی و مقدار آن ها - خورده شده در روز کوردبرداری بدست آمد.
بهاربند در روز رکوردبرداری معتبر شناخته می شد اگر گاوها و جیره آن تا یک هفته قبل از روز رکوردبرداری تغییر نکرده بود. مواد خوراکی جیره هر بهاربند معتبر وارد نرم افزار CPM-Dairy شد و داده های خوراکی این مطالعه بدست آمد. غلظت های پروئین خام و ماده خشک جیره ها به آنچه گزارش شده بود انطباق یافت.
گاوها داخل هر بهاربند برای داده های تولیدی و حیوانی میانگین گرفته شدند تا با داده های خوراکی در سطح بهاربند انطباق یابند. میانگین تعداد گاوهای هر بهاربند 68/08 36/24 بود. تمام داده های تولیدی، حیوانی و خوراکی به همراه شماره گله-بهاربند و تاریخ رکوردبرداری در صفحه اکسل 2007 با هم تلیق شدند.
در مخزن داده نهایی، 468 جیره بهاربند-ماه و 468 مشاهده میانگین بهاربند مربوط به 53 تاریخ رکورد برداری و 31 بهاربند موجود بود. آماره های توضیح دهنده عوامل حیوانی و خوراکی با استفاده از رویه means در نرم افزار SAS محاسبه شد. پلات نقطه ای - scatter plot - و خط بهترین برازش میانگین بهاربند تولید شیر، چربی و پروتئین شیر، نسبت چربی به پروتئین شیر و عوامل خوراکی در مقابل میانگین بهاربند روز شیردهی با استفاده از رویه GPlot در نرم افزار SAS رسم شد.
نتایج و بحث
ترکیبات مواد مغذی الگوی مشخصی را در مقابل میانگین بهاربند روز شیردهی نشان دادند - شکل های 1و. - 2 اگرچه از بین مواد خوراکی فقط یونجه خشک، دانه جو و ذرت سیلوشده الگویی را در طول دوره شیردهی نشان دادند. اوج میانگین بهاربند تولید شیر 39/24 0/98 - کیلوگرم در روز - و ماده خشک مصرفی - 22/72 0/5 کیلوگرم در روز - به ترتیب در ماه های دوم و سوم شیردهی بود، یعنی اوج ماده خشک مصرفی یک ماه پس از اوج تولید شیر بود .
کمترین حد میانگین بهاربند درصد چربی شیر 3/23 0/04 - درصد - در ماه سوم شیردهی بود. کاهش غلظت چربی و پروتئین با افزایش تولید شیر به خوبی شناخته شده است
رابطه بین درصد چربی شیر و روز شیردهی تغییراتی بیشتری نسبت به درصد پروتئین و روز شیردهی داشت، به دلیل اینکه چربی شیر نسبت به پروتئین شیر بیشتر تحت تاثیر تغذیه قرار دارد - . - 2 در این مطالعه، 19/23درصد مشاهدات میانگین بهاربند نسبت چربی به پروتئین شیر کمتر از یک و در طول دوره شیردهی پراکنده بود. نشاسته، الیاف محلول و قند به ترتیب 56/44، 25/65 و 14/17 درصد از غلظت کربوهیدرات غیر الیافی جیره را تشکیل دادند.
جیره ها در ماه سوم شیردهی دارای 40/19 0/16، 32/21 0/29 و 16/84 0/47 درصد ماده خشک کربوهیدرات غیر الیافی، الیاف و الیاف علوفه ای بود. حداقل الیاف علوفه ای مورد نیاز برای سطح کربوهیدرات غیر الیافی در حد توصیه - 2001 - NRC بود اما الیاف بالاتر از حداقل مورد نیاز بود. در واقع، 51/57 درصد الیاف جیره ها از علوفه و باقیمانده از منابع الیاف غیر علوفه ای از جمله پنبه دانه کامل، تفاله چغندر قند و دانه جو بود - جدول . - 1 اسیدهای چرب زنجیر بلند و اسید لینولئیک 86/4 و %34/63 از عصاره اتری را به ترتیب تشکیل دادند.
فاکس و همکاران - 4 - بیان کردند که اسید لینولئیک اسید چرب عمده دانه غلات و برخی از منابع پروتئینی را تشکیل می دهد. پنبه دانه کامل، کنجاله تخم پنبه و دانه ذرت منابع اسید لینولئیک در اکثر جیره ها بودند - جدول . - 1 میانگین اسید لینولئیک در این جیره ها 1/63 0/23 درصد ماده خشک بود که در حد مقدار مورد نیاز بروز افت چربی شیر می باشد
همان طور که در شکل 1 و2 مشخص می باشد مقادیر بالای اسید لینولئیک و مقادیر پایین الیاف در جیره همراه با مقادیر پایین درصد چربی شیر می باشد.
جدول-1 آماره های توضیح دهنده ترکیبات مواد خوراکی - براساس درصدی از ماده خشک جیره - 468 جیره بهاربند-ماه.
شکل-1 تغییرات تولید شیر، درصد چربی و پروتئین، نسبت چربی به پروتئین و ماده خشک مصرفی در طول دوره شیردهی در گاوهای شیرده هلشتاین 468 =n - جیره بهاربند-ماه -
