بخشی از مقاله
چکیده
استفاده از گیاهان پوششی چندساله روشی سازگار با محیط زیست است که فرصتی مناسب بدست میدهد تا بتوان ضرر علفهاي هرز به عملکرد باغات را کاهش داد. هدف از انجام این پروژه بررسی کارایی گیاهان پوششی برکنترل و ساختار جمعیت علفهاي هرز بین ردیف درختان میوه بود. این آزمایش از سال 1393 در باغات زیتون استان زنجان انجام گرفت. این تحقیق به صورت کرتهاي خردشده در قالب طرح آزمایشی بلوكهاي کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. چهار گیاه پوششی چند ساله و شاهد بدون کنترل علف هرز عامل اصلی و عامل فرعی کاربرد علفکش بروموکس ینیل امسیپیآ با چهار سطح بود.
در طی اجراي آزمایش تعداد 24 گونه علف هرز شناسایی شد. نتایج تحقیق نشان داد که کاشت گیاه پوششی، کاربرد علفکش بروموکسینیل و اثر متقابل گیاه پوششی در علفکش بر تعداد و وزن خشک علفهاي هرز در سطح احتمال یک درصد تاثیر معنیداري داشتند. کاربرد علفکش برموکسینیل به میزان 1/5 لیتر و گیاه پوششی نسبت به بقیه کنترل بیشتري بر روي علفهاي هرز داشتند. کاربرد علفکش برموکسینیل به میزان 1/5 لیتر در هکتار به ترتیب در تلفیق با گیاهان پوششی چندساله توانستهاند تعداد و وزن خشک علفهاي هرز را بخوبی کنترل کنند. بر اساس نتایج بدست آمده در صورت استقرار گیاهان پوششی چند ساله در باغ از آنها میتوان براي مدیریت علفهاي هرز کف باغ استفاده نمود.
کلمات کلیدي: باغات زیتون، علف هرز، گیاه پوششی
مقدمه
مدیریت علفهاي هرز باغات یکی از مهمترین قسمتهاي مدیریت باغ است. گیاهان پوششی چند ساله علاوه بر کنترل علفهاي هرز میتوانند موجب افزایش نفوذ آب به داخل خاك و افزایش دهنده مواد آلی خاك باشند. لذا مدیریت آنها جهت استقرار بهتر میتواند کارایی آنها را جهت کنترل علفهاي هرز و اثرات جانبی افزایش دهد. عدم رنگ گیري میوه، تخریب بافت و ساختمان خاك بر اثر تردد ماشین آلات و فقر خاك از موادآلی در فقدان پوشش گیاهی بین ردیف میتوانند موجب کاهش عملکرد و خصوصیات کیفی محصول شوند.
مدیریت علفهاي هرز کف باغها در سالهاي اخیر متکی به استفاده از علفکشها بوده است، اما کاربرد علفکشها ممکن است باعث صدمه به محیط زیست، کاهش خواص فیزیکی خاك و افزایش مقاومت علفهاي هرز شود . استفاده از گیاهان پوششی زنده و درو آنها ابزارهاي مدیریت مناسب براي تولید ارگانیک محصولات باغی هستند . باریک برگها عموما به عنوان گیاه پوششی استفاده شدهاند، اگرچه بعضی تحقیقات نشان داده است که آنها عملکرد محصول را کاهش میدهند.
به هر حال،عملکرد محصول بوسیله تمام گیاهان پوششی باریک برگ کاهش پیدا نمیکند و تاثیرگونههاي باریک برگ متفاوت است با استفاده از گیاهان پوششی باریک برگ و درو، کنترل علفهاي هرز یک ساله امکان پذیر میباشد کنترل علفهاي هرز چند ساله بوسیله گیاهان پوششی چند ساله در کوتاه مدت آسان نیست. علفهاي هرز چند ساله میتوانند مانع رشد و استقرار گیاهان پوششی شوند. وجود علفهاي هرز بعنوان گیاهان پوششی گزارش شده است .
براي کنترل علفهاي هرز چند ساله مدیریت قوي نیاز میباشد. افزایش تعداد برش و افزایش تراکم کشت گیاهان پوششی چند ساله براي کنترل آنها توصیه شده است .باتوجه به مواد یاد شده در خصوص اهمیت گیاه پوششی و اثر آن برروي علفهاي هرز اجراي این تحقیق ضرورت مییابد. بدین منظور این پروژه جهت بررسی کارایی گونههاي مختلف گیاهان پوششی روي کنترل علفهاي هرز باغات زیتون تهیه گردید.
مواد و روشها
این آزمایش از سال 1393 در زنجان در باغات زیتون شهرستان طارم استان زنجان انجام گرفت. این تحقیق با 20 تیمار بصورت کرتهاي خردشده در قالب طرح آزمایشی بلوكهاي کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. عامل اصلی گیاهان پوششی در پنج سطح عبارت بود از: گیاه پوششی ، گیاه پوششی F. rubra، گیاه پوششی ، گیاه پوششی و شاهد بدون کنترل علف هرز. عامل فرعی علفکش بروموکسینیل+ امسیپیآ - برمایسید ام آ - EC% 40 با چهار سطح از دزهاي 0، 0/75، 1/1 و 1/5 لیتر در هکتار بود. هر کرت فرعی به عرض 3/5 متر و بهطول 3/5 متر - اطراف یک - درخت بود.
نمونه گیري علفهاي هرز پیش از کاشت گیاهان پوششی در اواسط و اوا یل تابستان انجام گرفت تا نمونههاي غالب علف هرز کف باغ مشخص گردد. برا ي کاشت گیاهان پوششی زم ین رتیواتور زده شد و بقایاي گیاهان موجود در روي خاك با شن کش برداشته شد و زم ین صاف گردید. سپس زمین غلطک زده شد و بذر گیاهان پوششی بوسیله دست در اوایل مهرماه کاشته شد. بذر گیاهان پوششی با شن کش با خاك در عمق 1 سانتیمتري مخلوط گردید. بذر فستوکا بمیزان 30 کیلوگرم در هکتار و آگروپایرون و بروموس بمیزان 60 کیلوگرم در هکتار بود. علفهاي هرز واقع در زیر درختان توسط رانداپ کنترل شدند.
گیاهان پوششی بعد از کشت در اواخر اسفند و اوایل بهار، قبل از رسیدن بذر علفهاي هرز، قطع گردید و بقایاي مور شده از زمین خارج شد. پس از این مرحله با ظاهر شدن علفهاي هرز از علفکش بروموکس ینیل امسیپیآ استفاده گردید. آماربرداري از علفهاي هرز در اواسط بهار انجام گرفت که شامل شمارش تعداد و وزن خشک علفهاي هرز به تفکیک گونه از دو کادر ×0/5 0/5 متري در داخل هر کرت فرعی اندازهگیري شد. میزان کنترل علفهاي هرز توسط گیاهان پوششی و گونه غالب جمعیت علفهاي هرز طی دو سال آزمایش مشخص گردید. اعداد و ارقام بدست آمده در هر ارزیابی با استفاده از نرم افزار آماري SAS 9.1تجزیه واریانس شدند و میانگین داده ها با آزمون توکی در سطح 1 درصد مقایسه شد.
نتایج و بحث
گیاه پوششی، کاربرد علف کش و اثر متقابل گیاه پوششی و علف کش بر تعداد و وزن خشک علفهاي هرز در سطح یک درصد تاثیر معنیداري داشته است. تیمار شاهد بدون کنترل علف هرز داراي کمترین تاثیر بر تعداد علف هرز و چهار گیاه پوششی چند ساله توانستند تاثیر یکسان و مشابهی را بر روي تعداد علف هرز در واحد سطح داشته باشند. در بررسی تاثیر گیاهان بر روي وزن خشک علفهاي هرز مشاهده میشود که تیمار شاهد و داراي بیشترین میزان ماده خشک علف هرز و کمترین میزان تاثیر را دارند. در مقابل گیاه پوششی بیشترین تاثیر را برروي کاهش ماده خشک علفهاي هرز داشته است.
کاربرد مقادیر مختلف علف کش توانستهاند به میزان یکسانی بر تعداد علف هرز تاثیر داشته باشند. در مقابل مشاهده میشود که افزایش میزان علف کش بروموکسینیل سبب کاهش وزن خشک علف هرز شد. کاربرد 1/5 لیتر در هکتار از علف کش برموکسینیل در مقایسه با سایر تیمارها بیشترین تاثیر را داشته است.
