مقاله تمایلات طبیعی کودکان و آموزش از طریق بازی

بخشی از مقاله

×چکیده

کودکان در دوره های مختلف زندگی خود گرایشات و تمایلات متفاوتی دارند . یکی از تمایلات مهم و اساسی در کودکان که در سال های بعد نیز تا حدودی حفظ می شود و زمینه تقویت و پرورش بسیاری از مهارت های آنها را فراهم می کند ، میل به بازی کردن است. بر این اساس تمایل به بازی در دانش آموزان دوره ابتدایی نیز به طور ویژه وجود دارد و نباید معلم سعی در کنترل و یا سرکوب این مهارت به منظور ارائه مطالب آموزشی نماید. بلکه این معلم است که باید شیوه تدریس خود را با ویژگی های دانش آموزان خود هماهنگ سازد . لذا آموزش از طریق بازی که از دیر باز نیز کم و بیش مورد توجه دانشمندان بوده یکی از راهبرد های بسیار مناسب برای دانش آموزان دوره ابتدایی است و ما در ×این مجال به طراحی چند بازی برای تقویت مهارت های پایه دانش آموزان - گوش کردن ، صحبت کردن ، خواندن ، نوشتن - می پردازیم.

مقدمه

دانشمندان بازی را برای رشد جسمی و عقلی کودک ضروری می دانند و معتقدند که بازی یک میل طبیعی است و ضامن هدف مهمی در تربیت می باشد . فردریک فریبل پایه گذار مهد کودک نیز یکی از اصول اساسی خود را این گونه معرفی می کند: از آنجا که اساسی ترین مسئله در بهداشت روانی کودک مسئله آزادی در رشد و کسب تجربه است و یکی از طرقی که می توان به کودک آزادی داد و این نیاز او را ارضاء کرد این است که بگذاریم آزادانه بازی کند. و همین بازی کردن مهمترین فعالیت دوران کودکی به شمار می رود.« کودکان در صورتی که فرصت یابند ، احساسات و نیازهای خود را از طریق بازی ، به همان صورت و روشی که مشابه روش کلامی بزرگسالان است، بیان می دارند. بازی برای ×کودکان همانند گفتگو برای بزرگسالان . بازی وسیله ای برای بیان احساسات، کشف روابط بین پدیده ها و ارضای خود. - احمدوند ، 1393، - 119

بررسی فرایند بازی و در نظر گرفتن آن به منزله یکی از فعالیتهای انسان به خصوص فعالیتهای کودکان، از مسائلی است که روانشناسان همواره ×به آن توجه کردهاند. بازی مانند کنشهای روانی دیگر در شمار فعالیت اساسی سازمان روانی انسان قرار دارد.نتیجه پژوهشها در مورد رشد هوش کودک نشان میدهد همانطور که بهبود شرایط بهداشتی و تغذیهای میتواند بر روی رشد جسمانی فرد نافذ بوده و آن را روز به روز بهتر گرداند، بهبود شرایط محیطی نیز امکان رشد هوشی کودک را هر چه بیشتر فراهم میسازد به این معنا که شرایط محیطی مساعدتر، امکان استفاده از تواناییهای بالقوه وراثتی را افزونتر و سادهتر میسازد. در این راستا بازی یکی از عواملی است که بایستی مورد ×نظر قرار گیرد. - مهجور، - 1370

کودک بدون بازی و بازیچه مانند ماهی بدون آب است. از نظر حیاتشناسی، بازی وسیله سلامت جسم و پرورش حواس است. زیستشناسی نیز بازی را برای رشد اجتماعی و تکامل موجود زنده لازم میشمارد، جامعهشناسان بازی را برای رشد اجتماعی کودکان ضروری میدانند و به نظر ×روانشناسان بازی فعالیت منحصر به فرد آدمی است - آذر، رسول، ارزش اهمیت و نقش بازیهای سنتی در یادگیری، احراز تبریز - بسیاری از بازیها برای کودک آموزندهاند. طفل در ضمن آن یاد میگیرد که چگونه در بین جمع زندگی کند. چه ضوابطی را برای زندگی در نظر داشته باشد،

در درگیریها در معرکه زندگی چه موضعی و چه راه و روشی را در پیش گیرد . بازیها افراد را به مقررات و ضوابط زندگی آشنا میکنند، روح سازگاری را در آنها پدید میآورند و فنون زندگی جمعی راعملاً یاد میدهند. کودک در سایه بازی درمییابد که همیشه نمیتواند از طریق اعمال خشم به پیش برود، در همه جا نمیتواند عصبانی شود و نظرات خود را اعمال نماید، همیشه نمیتواند دیگران را وادار به تسلیم خواستههای خود کند بلکه در مواردی هم لازم نیست تسلیم خواستههای دیگران باشد بخصوص که آن خواستهها به حق باشند. - مجله پیام زن ، - 1388

تجارب یادگیری از ترکیب محتوا، فرایند و جو اجتماعی شکل می گیرند.ما همچون یادگیرندگان، با همکاری دانش آموزان و برای آنان به خلق فرصتهایی برای کشف و ساخت حوزه های مهم دانش، و ایجاد ابزارهای قدرتمند یادگیری و زیستن در شرایط اجتماعی مطابق با شان انسان می پردازیم. ابزارهای اصلی ما همانا الگو های تدریس یا در وافع الگوهای یادگیری هستند که به طور هم زمان طبیعت محتوا، راهبرد های یادگیری و نظم و ترتیب حاکم بر تعامل های اجتماعی را -که محیطهای یادگیری برای دانش آموزان فراهم می کند - مشخص می سازند. با گزینش الگو های مناسب ، محتوا به جای صورت جزئی به مفهوم کلی؛ فرایند به جای پذیرش انفعالی به کاوش سازنده؛ و جو اجتماعی به جای ×محدود کننده بودن به شکل گسترش یابنده مبدل می شود. - مهر محمدی ،1394، ص - 17

مربی در دوره های مختلف با افراد گوناگون سروکار دارد در هر دوره باید احتیاجات مربوط به آن دوره را در نظر گیرد و خصوصیات رشد افراد را در دوره ی معین مطالعه کند. - شریعتمداری،1389، ص - 11 به همین جهت مربیان باید با توجه به احتیاجات و تمایلات طبیعی کودکان در دوره ابتدایی اصول مختلفی را رعایت کنند. یکی از احتیاجات اساسی فرد با توجه به تحقیقات روانشناسی در کتاب دکتر شریعتمداری احتیاج به بیان و ابراز وجود است. هر فردی از افراد بشر میل دارد افکار، عقاید،هنر و کار خود را در مقابل دیگران ابراز نماید . احتیاج افراد به بیان احساسات خود نیز مربوط به همین امر است. تامین این احتیاج در تسکین آلام درونی فرد، در رشد قوه ی ابتکار و خلاقه ی افراد، در بالابردن رشد اجتماعی آنها و رعایت حقوق دیگران اثر به سزایی دارد . بنابراین مربی باید ×محیط تربیتی را طوری بوجود آورد که هریک از افراد بتواند آزادانه افکار، عقاید،احساسات و هنر خود را ابراز دارد. - شریعتمداری، - 1389
 
×پیشینه پژوهش

یکی از دوره های مهم هر نظام آموزشی در جهان ، دوره ابتدایی است . دوره ای که در رشد و تربیت و تکوین شخصیت کودکان تأثیر بسزایی دارد. این دوره را دوره تأدیب ، خلاقیت ، بروز استعدادهای عمومی و کودکی سوم گفته اند. همچنین در دنیای امروز خواندن و نوشتن ، حساب کردن حتی به صورت مقدماتی از نیازهای اصلی کلیه انسانهاست که می توان آن را به چراغی در راه تاریک تشبیه کرد. پرورش توانایی های گوش دادن ، سخن گفتن ، نوشتن ، مشاهده کردن ، شمردن ، اندازه گرفتن و ... برای پایه گذاری رشد و تکامل استعدادهای ذاتی کودکان با استفاده از ×ارزش های حسی و عملی در این سطح از ضرورت های اساسی می باشند. - اعظمی و جعفری ، - 1386 ×دامنه پژوهش هایی که به بررسی بازی های فکری می پردازند کم می باشد و بیشتر پژوهش ها مبتنی بر بازی های حرکتی است.

به عقیده » ابن سینا « هدف از آموزش کودک پنج چیز است: -1 ایمان -2 اخلاق نیکو - 3 تندرستی -4 سواد -5 هنر و پیشه برای نیل به این اهداف، توصیه هایی کرده است که بعضی از آنها به بازی ارتباط دارد؛ از جمله: محروم نکردن دائمی کودک از آن چه که مورد تمایل اوست، ایجاد رقابت سالم بین فرزندان، تشویق فرزند به ادامه تحصیل تا 14 سالگی. البته تا این سن نباید تمام وقت او صرف تحصیل شود،

.بلکه قسمتی از آن نیز باید به ورزش و بازی اختصاص یابد توضیح این که او عقیده دارد که اطفال تا 6 سال از تمایلات خود پیروی می کنند و بر اولیای اطفال است که همواره آنها را از آن چه که به آن تمایل دارند، محروم نکنند و آن چه که باعث محدود شدن کودکان است بر آنان تحمیل نکنند. سلب آزادی و جلوگیری از جنب و جوش بازی کودکان را، زمینه ای برای افسردگی های بی موقع و زودرس سبب می شود تا رغبت ها از بین برود و کودکان بیمارگونه شوند - شوشتری ، . - 1387 ×

مونته سوری - - 1952 به نقل از برونر، - - 1972 از جمله افرادی بودکه یادگیری مهارتهای آموزشی و تحصیلی را با بازیهای آموزشی همراه ساخته بود. وی عقیده داشت هنگامی که کودک تجارب اولیه مناسبی را با استفاده ازوسایل حسی کسب کند، به نحو بهتری آماده گذر ×ازمرحله حسی به مرحله درونی کردن اندیشه هاست - درخشانی گیوی ، - 1394 کلاس مایر و همکارانش در تحقیقی روی ارتباط بین رشد بدنی و عملکرد ذهنی مطالعه نموده اند و به طور صریح و روشن نتیجه گرفته اند که بخش های مختلف تئوری » سن اندامی اولسون « که بر اساس قد، وزن و قدرت گرفتن دستها ، سن دندانی و سن استخوانی استوار است ارتباط ×ناچیزی با اندازهگیری های ذهنی دارد. - اعظمی و جعفری ، - 1386

تحقیقاتی که در طول 40 سال گذشته انجام شده است، نشان می دهد که بی تحرکی ممکن است به یادگیری هوشمندانه و مطلوب منجرنشود. پژوهشگران از سال های 1960 در بسیاری از نقاط جهان در مورد تعامل فعالیت ها و تمرین های بدنی در یادگیری فعالیت های آموزشی، حافظه و بالاخره آموخته های دانش آموزان به تحقیق پرداخته اند. برخی از مطالعات در مورد تحصیل و یادگیری های کلاسی است که هم زمان با فعالیت ×های بدنی انجام گرفته و تعدادی در مورد یادگیریهایی است که بعد از انجام فعالیت های بدنی و بازی بوده است