بخشی از مقاله
چکیده
از آنجا که کارکنان هر سازمانی، ارزشمندترین دارایی آن سازمان می باشند و ارائه خدمات تنها با نیرویکار کارامد امکان پذیر است؛ علاوه براین وقتی تناسب خوبی میان فرد و محیط کارش وجود داشته باشد، سطوح بالاتری از رضایت و رفاه روانی و جسمی حاصل می شود. در این مطالعه به آشنایی با مفهوم تناسب فرد - سازمان و معیارها و روش های سنجش آن و همچنین بررسی تأثیر تناسب فرد - سازمان بر تعهد سازمانی، رفتار شهروندی سازمانی و از خود بیگانگی کاری، پرداخته شده است.
پژوهش حاضر توصیفی می باشد و گردآوری اطلاعات آن از طریق منابع کتابخانه ای انجام گرفته و در آخر به این نتیجه رسیده شد که اگر تناسب خوبی میان فرد و سازمان وجود داشته باشد، کارکنان به سازمان متعهد اند و تمایل دارند که در سازمان باقی بمانند و حتی فراتر از وظایف رسمی خود عمل کنند؛ اما اگر تناسب ضعیفی وجود داشته باشد، کارکنان مترصد فرصت اند تا موقعیت خود را تغییر دهند و دچار از خود بیگانگی می شوند.
مقدمه
در دنیای بسیار رقابتی امروز، بر اساس این فرض که هزینه اصلی بیشتر سازمان ها هزینه نیروی کار است، هر گامی که این هزینه ها را کم کند، می تواند در رسیدن به اهداف مورد نظر سودمند باشد. هرچند که کوچک سازی و خودکارسازی کاهش هزینه های پرسنلی را در پی دارند، اما باید توجه داشت که اجرای چنین رویکردهایی، هزینه های بسیاری را برای سازمان ها به همراه خواهد داشت؛ بنابراین می توان به ارائه راهبردهایی در زمینه افزایش ماندگاری یا کاهش خروج و جابه جایی نامناسب کارکنان و تکیه برعامل انسانی به عنوان منبع راهبردی سازمان پرداخت.
[1] مطالعات اخیر در خصوص استراتژی کسب و کار نشان داده است که مزیت رقابتی برای سازمان ها می تواند از طریق تمرکز بر منابع انسانی به عنوان مهمترین منبع استراتژی سازمان حاصل شود. به عبارتی، منابع انسانی نوعی دارایی نا مشهود هستند که می توانند از طریق افزایش توانایی سازمان برای مواجهه با محیط متلاطم امروزی، منجر به ایجاد ارزش هایی برای سازمان شوند.[1] نیروی انسانی با عملکرد مناسب می تواند مثبت و در جهت اهداف سازمان یا در صورت عدم هدایت در خلاف جهت اهداف سازمان گام بردارد.
با عنایت به این که افزایش توانایی سازمان برای مواجهه با محیط پویای امروزی می تواند منجر به ایجاد ارزش هایی برای سازمان شود. بنابراین راه بردهای منابع انسانی باید در تار و پود سازمان تنیده شود و حصول اهداف آن را نیز مورد حمایت قرار دهد. در صورتی که سرمایه ی انسانی مورد توجه قرار نگیرد و خوب پرورش و هدایت نگردد، امکان استفاده از توانمندی های آنان ناممکن می گردد. در واقع بحث سرمایه گذاری در منابع انسانی به جنبه های حساس دیدگاه منابع انسانی در سازمان ها برمی گردد.
سرمایه های انسانی برخلاف سرمایهی فیزیکی با عنایت به این که بینش، نگرش، جهان بینی و شخصیت های متمایزی نسبت به هم دارند، به سادگی قابل ارزیابی، پیش بینی و مدیریت نیستند. به همین دلیل سرمایه گذاری و مدیریت صحیح این عنصر مهم واستراتژیک، جهت دستیابی به اهداف متعالی سازمان غیر قابل انکار است. اهداف سازمانی در صورتی تحقق می یابد که افراد در سازما ن ها علاوه بر احترام به ارزش های سازمانی، درجهت هدف های اصلی تلاش نمایند، این امر تحقق نمی یابد، مگر این که سازمان ها نیز به اهداف و ارزش های شخصی آن ها در جهت رفع نیازها و خواسته های آنان احترام بگذارند و برای آن ها تا حد امکان شغلی متناسب با ویژگی های شخصیتی، علایق و خواسته هایشان انتخاب نماید. این مقوله یکی از متغیرهای مهم در محیط کار سازمان ها می باشد، که توجه بسیاری از محققان و کارکنان را در سال های اخیر به خود جلب نموده و به عنوان تناسب فرد- سازمان شناخته شده است.[2]
فرض اساسی آن است که وقتی خصوصیات فرد و محیط کاری اطرافش با هم تطابق داشته، یا دست کم همخوانی بالایی داشته باشند ، اثربخشی افزایش می یابد، زیرا سازمان ها به دنبال آن اند که افرادی را بیابند که بهتر تقاضاهای شغل را برآورده سازند، با آموزش ها و تغییرات در الزامات شغل سازگارتر باشند و به سازمان وفادار و متعهد باقی بمانند. افراد نیز به دنبال سازمان هایی هستند که توانایی های ویژه آنان را به کار گرفته و نیازهای خاص آنان را برآورده سازند. دستیابی به چنین اهدافی نیازمند یک روش نظام مند برای طبقه بندی ویژگی های واقعی و بالقوه کارکنان، مشاغل، محیط سازمانی و برقراری تناسب میان آن هاست.[3] در مطالعه حاضر به بررسی مفهوم تناسب فرد - سازمان و تأثیر آن بر تعهد سازمانی، رفتار شهروندی سازمانی و از خود بیگانگی کاری پرداخته شده است.
تناسب فرد - سازمان به عنوان یکی از جنبه های تناسب فرد - محیط
مفهوم تناسب فرد - محیط عبارت است از سازگاری میان فرد و محیط کاری، که در صورتی ایجاد خواهد شد که ویژگی آن ها به خوبی برهم منطبق شوند. تحقیقات وسیعی که در نیم قرن اخیر انجام شده، نشان می دهد که تناسب فرد - محیط با نگرش های شغلی مهم مثل - رضایت شغلی و تمایل به ماندن در سازمان - و همچنین با رفتارهای کاری نیز - مانند عملکرد شغلی ورفتار شهروندی سازمانی - رابطه مثبت دارد و با میزان ترک خدمت رابطه معکوس دارد. محققان دریافته اند که دراین چارچوب فرد در درجات مختلفی، تناسب لازم را با محیط کاری خود به دست می آورد که عبارتند از تناسب با شغل، گروه کاری و سازمان.[4]
تناسب فرد- سازمان که یکی از جنبه های تناسب فرد - محیط می باشد، به عنوان سازگاری میان الگوهایی از ارزشهای سازمانی والگوهایی از ارزشهای فردی تعریف شده است. ریشه های تناسب فرد-سازمان، به چارچوب » جذب-انتخاب-فرسایش « اشنایدر - 1987 - برمی گرد. بر اساس این چارچوب، افراد به دنبال سازمان هایی می گردند که برای آنها جذابیت داشته باشند؛ به عنوان عضوی از یک سازمان، جذب می شوند، و وقتی که هیچ جذابیتی برای دو طرف - فرد و سازمان - وجود نداشته باشد؛ ازسازمان خارج می شوند.[5]
