بخشی از مقاله
چکیده
امنیت یکی از مهمترین مقوله های زندگی فردی و اجتماعی می باشد. به طوری که با وجود امنیت،دیگر امور نیز محقق می شود و بالعکس.از مهمترین عوامل تاثیر گذاری بر امنیت،توانمندی نیروهای اطلاعاتی می باشند.لذا با توجه به گستره دین اسلام و توجه به همه ابعاد و شئون انسانی و همچنین ارتباط تناتنگ علوم انسانی با این حوزه ها،بر آن شدیم تا به ابعاد توانمند سازی نیروهای اطلاعاتی از منظر قرآن،حدیث و سنت بپردازیم.
بررسی به روش توصیفی – تحلیلی نشان داد که قرآن با بیان روشها و تاکتیک های اطلاعاتی و حفاظت اطلاعاتی ،از جمله:حفاظت گفتار،عدم ارتباط و اطمینان به بیگانگان،جمع آوری اخبار ،توریه و تقیه به توانمند سازی نیروهای اطلاعاتی پرداخته است. از سوی دیگر نیز در حدیث و سنت تاکتیک های اطلاعاتی و ضد اطلاعاتی از جمله:حفاظت اسناد و مدارک،حفاظت ×گفتار،ضدجاسوسی،ارسال جاسوس و گشتی،دیده بانی ،شنود،جمع آوری عدوانی،جمع اوری اطلاعات توسط شخص پیامبر پرداخته است. از یافته های تحقیق نتیجه می گیریم ،ارتباط معنا داری بین آموزه های دینی و توانمند سازی نیروهای اطلاعاتی وجود دارد.و از سویی در ×راستای توانمندی نیروهای اطلاعاتی،دو راهبرد،کسب اطلاعات و حفاظت اطلاعات ،حائز اهمیت می باشد.
.1مقدمه
امنیت یکی از اموری است که در کنار سلامت از نعمت های مجهول شناخته شده است: قال رسول االله - ص - :نعمتان مکفورتان: الامن والعافیه - صدوق:. - 1377 یکی از موارد اساسی و مهمی که هر جامعهای به آن نیاز دارد و در صورت فقدان آن، جامعه با مشکلات فراوان و زجرآوری مواجه خواهد شد، »امنیت« می باشد. امنیت یکی از اموری است که اگر به طور مناسبی برقرار باشد، دولت و حکومت هر کشور میتواند برنامهریزیهای مربوط به جامعه و ترقی آن را به خوبی انجام دهد ولی اگر امنیت دچار خلل بوده و جامعهای از این لحاظ دچار گرفتاری باشد، بسیاری از امور به تبع نبود امنیت ،مختل میگرد.عوامل و متغیرهایی مانند:ایدئولوژی،رهبری،نیروهای مسلح،اقتصاد،فرهنگ،سیاست ،بر امنیت اثرگذارند.یکی ازاین عوامل و متغیرها،قطعا نیروهای امنیتی می باشد. نیروهای اطلاعاتی با به دست آوردن اطلاعات و اخبار در این مهم نقش به سزایی دارند.
از دیدگاه برخی از نظریه پردازان ، تنها ملاک پیروزی، اطلاعات است . - تزو: - 1364چرا کسب اطلاعات واخبار منجر به کسب برتری در ابتکار عمل وتصمیم گیری شده - صداقت: - 1393و در انتها منجر به پیروزی می شود؛ لذا گفته شده : نتایج ،حاصل اقدامات ، اقدامات ،نتیجه تصمیم گیری ×ها ،تصمیم گیری ها نتیجه پیش بینی ها و پیش بینی ها نتیجه اطلاعات هستند . - دی پاتریک: - 1388 اما متغیر واسط این تاثیر گذاری،توانمند سازی است.توانمند سازی ،در فضای »دانش محوری»«تحول گرا»«انعطاف پذیری»«شفافیت ×مطلوب»«بهبود مستمر« در جوامع کنونی با مفهوم سنتی جوامع،فاصله بسیاری دارد.
با پیروزی انقلاب اسلامی ،ارتباط توانمندی ،امنیت و نیروهای اطلاعاتی ،تحت تاثیر اموزه های دین مبین اسلام قرار گرفت. این مطلب، این نکته را رهنمون می سازد که اسلام با چه نگاهی به این مقوله نگریسته است.لذا در این پژوهش برآنیم که به چگونگی توامند نمودن نیروهای اطلاعاتی از منظر قرآن،حدیث و سنت بپردازیم. این پزوهش می کوشد به این پرسش اصلی پاسخ دهد: توانمند نمودن نیروهای اطلاعاتی از دیدگاه قرآن ،حدیث و سنت چگونه می باشد ؟
2 .روش تحقیق
این پژوهش از نوع بنیادی و به روش توصیفی تحلیلی انجام شده است که اطلاعات آن با ابزار کتابخانه ای گردآوری شده است.ابزار این تحقیق را اسناد مربوط ؛ شامل متن قرآن کریم ،روایات،متن نهج البلاغه،تفسیرهای معتبر ،کتب تاریخی ،منابع معتبر لغت شناسی ،آثار علمی دانشمندان و محققان تشکیل می دهد. موضوع در متون یاد شده مورد تتبع قرار گرفته و یادداشت برداری لازم صورت پذیرفته است. آن گاه به ×تجزیه وتحلیل داده ها اقدام ،مطالب آن پردازش وپژوهش حاضر شکل گرفته است.
.3 پیشینه تحقیق
در خصوص موضوع پژوهش حاضر، هیچ گونه تحقیق مستقلی شکل نگرفته است و محققان به صورت گسیخته و اغلب به صورت یک بخش محدود ، به ابعاد موضوع این پژوهش پرداخته اند.پژوهش های زیر مرتبط به موضوع می باشد:
-1 کتاب اطلاعات نظامی در اسلام تالیف عبداله مناصره؛ این کتاب در سال 1384 شمسی توسط انتشارات زمزم هدایت در قم به چاپ رسیده ومنتشر شده است.
-2 ازدیگر پژوهش هایی که مرتبط با موضوع می باشد : کتاب - جهان زیر سلطه سازمانهای اطلاعاتی - تالیف آقای سید ناصر علوی فر می باشد؛ این کتاب در سال 1382 شمسی توسط انتشارات دراوین در تهران چاپ ومنتشر شده است.
مزیت پژوهش حاضر نسبت به پژوهش های دیگر در نگاه روشمند و جامعیت این پژوهش نسبت به دیگر پژوهش ها می باشد.
.4 ادبیات تحقیق
.4-1 مبانی نظری
در زبان فارسی برای اصطلاح توانمند سازی، از واژه هایی مانند قدرتمندسازی، کارآمدسازی ،تواناسازی وتوان افزایی نیز استفاده می شود. - اسماعیلی،یاسوری،ابراهیمی:. - 1394 طیف گسترده ای ازمردم، از سیاستمداران و نظریه پردازان فلسفی گرفته تا بانک جهانی، واژه ×توانمندسازی را به کارمی برند - رونالدز: - 1991 توانمند سازی در اصطلاح در برگیرنده قدرت و آزادی عمل بخشیدن برای اداره خود است.در مفهوم سازمانی به معنای تغییر در فرهنگ و ×شهامت در ایجاد و هدایت محیطی سازمانی است. - حبیبی: - 1395
برخی صاحب نظران ،مفهوم توانمندی را گشترش می دهند و ان را به هر وضعیتی اطلاق می کنند که حس لیاقت و مهار امور را به افراد ×بدهد - ابطحی و عابسی: - 1386 اسلاتر ،توانمندسازی را فرآیندی می داند که در خلال ان افرادبه استقلال و قدرت خود پی میبرند و شایستگی های خود را باور می کنند و راغب به استفاده از این شایستگی ها در خلق،شکل بخشی،تمایلات،ابداعات و تاثیرگذاری های خود هستند.توانمند سازی متضاد بی توجهی و ×انفعال است. - اسلاتر: - 1386
در ادامه به تبیین واژه »اطلاعات« ترجمه واژه عربی - الاستخبارات - است .در زبان عربی - استخبار - و - تخبر - به معنای سوال در باره خبر است و - استخبره - یعنی درباره خبر پرسید [6].برخی از محققین معتقد به فرق بین خبر و اطلاع هستند ؛آن ها می گویند: مراد از خبر ،هر مطلب بدون ارزیابی وپالایش است ومراد از اطلاع ،خبر پردازش شده است که در واقع نوعی جمع بندی ،ارزیابی ،تحلیل،یکسان سازی وتفسیر خبر است . [7]لذا با توجه به تعریف اطلاعات باید بگوییم نیروهای اطلاعاتی کسانی هستند که به جمع آوری اخبار و اطلاعات همراه با ارزیابی و تحلیل ،اقدام می نماید.
در خصوص واژه »قرآن « باید گفت با توجه به اختلاف در ریشه این کلمه، معانی مختلفی برای آن بیان کرده اند؛از جمله:خواندن،جمع کردن،اسم خاص است برای کلام الهی همچون تورات و انجیل،ضیافت و مهمانی - رامیار: - 1389 اما »حدیث« در لغت به معنای هر چیز نو و تازه است - فراهیدی: - 1409 و در اصطلاح یعنی:گفتار غیرقرآنی خداوند،معصومان،صحابه،تابعانو حکایت فعل و تقریر آنان - نصیری: - 1382 »سنت«در لغت به معنای شیوه و روش است - فیروزآبادی: - 1407 و در اصطلاح:قول ،فعل و تقریر،ویژگی های جسمی و صفات اخلاقی پیامبر - ص - پیش از بعثت یا پس از آن - نصیری: - 1382
.4-2توانمند سازی نیروهای اطلاعاتی در قرآن
با نگاهی به آیات قرآن کریم ،پی میبریم که قرآن کریم در دو حوزه کسب اطلاعات و حفاظت اطلاعات ،تاکید به خصوص دارد.که در ادامه به تاکتیک ها و شیوه های آن نیز اشاره می نماییم.
