بخشی از مقاله
چکیده
آموزش ، نیروی حیاتی نافذ در همه جنبه های زندگی است هر چند نبوغ در همه سنت های شفاهی ملل وجود دارد . با وجود این در دنیای جدید، آموزش اساسی ترین شرط و نیرومند ترین عامل پیشرفت است در واقع آموزش همان وسیله و ابزار توسعه است . رسیدن به اهداف بستگی به توانایی کارکنان در انجام وظابف محوله و انطباق با محیط متغیر دارد . آموزش و بهسازی نیروی انسانی سبب می شود تا افراد بتوانند متناسب با تغییرات سازمانی و محیط به طور موثر فعالیتشان را ادامه داد و بر کارایی خود بیفزایند.
از طرفی از مهمترین خصیصه سازمانهای امروزی تغییر و تحول می باشد ، در چنین شرایط محیطی پیچیده و متنوع با تحولات سریع ، اگر نتوانیم متناسب با این تغییرات ، سازمان ، مدیران و کارکنان را هم گام سازیم ، قربانی آن خواهیم شد . لذا نیاز به یادگیری سازمانی امروزه به خوبی در تمامی سطوح سازمان ثابت شده است. به گونه ای که تحقیقات انجام گرفته ، ارتباط مثبت بین سرمایه گذاری بر آموزش در بهره وری سازمانی را نشان داده است . در این راستا لازم است فرایند ، منابع و اقدامات لازم آموزشی در سازمان شناسا یی و در یک مدل علمی متناسب برنامه ریزی شود.
چرا که آموزش و بهسازی کارکنان اقدامی راهبردی است که در سطح فردی باعث ارزشمندی و رضایت مندی و در سطح سازمانی باعث بهبود و توسعه سازمان می شود . لذا درمقاله حاضر سعی شده است به فرآیند آموزش و برنامه ریزی آموزشی و جایگاه آن در سازمانها پرداخته شود .
واژگان کلیدی : آموزش کارکنان ، منابع انسانی ، سازمان
مقدمه
آموزش در واقع فراگیری تجربه ای است که در آن به دنبال یک تغییر نسبتا پایدار در فردی هستند که می خواهد توانایی خودش را در جهت اجرای وظایف یک شغل بهبود بخشد .آموزش می تواند شامل تغییر در مهارتها ، دانش ، نگرشها یا رفتار اجتماعی فرد شود . اساسا نمی توان یادگیری اندازه گیری کرد ، فقط می توان تغییراتی را که در نگرشها و رفتار انسان به عنوان نتیجه گیری حاصل می شود ، اندازه گیری نمود .در عین حال آموزش یکی از پیچیده ترین وظایف در اداره امور سازمانها و به ویژه در مدیریت نیروی انسانی است.
پس از نظام جذب ، نظام بهسازی و توسعه منابع انسانی برای بکارگیری مناسب منابع انسانی آن سازمان قرار دارد که شامل آموزش و پرورش ، تزکیه و ارشاد نیروی انسانی است . در حقیقت آموزش از مهمترین اقدامات و برنامه های هر سازمان می باشد . نظام آموزشی تکمیل کننده نظام استخدامی به شمار می رود و باعث شکوفا شدن توانمندیها و قابلیتهای بالقوه و در نتیجه استفاده بهتر از نیروی انسانی موجود می شود و در مجموع موقعیتهای آتی سازمان را تضمین و ت حکیم می کند .امروزه امر آموزش کارکنان در شمار وظایف اصلی مدیران سازمان می باشد ودر پرتو نظام آموزشی در سازمان تواناییها و قابلیتهای بالقوه کارکنان شکوفا می شود و به منصه ظهور می رسد.
هر سازمانی به افراد آموزش دیده و متخصص که یکی از موثرترین عوامل در توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی هر کشور به شمار میرود نیاز دارد تا ماموریت خود را به انجام برساند . اگر توانایی های کارکنان موجود سازمان پاسخگوی این نیاز باشد آموزش ضرورت چندانی ندارد اما اگر کارکنان سازمان دارای دانش ، اطلاعات ، مهارتهای لازم و مناسب نباشند سازمان را دچار مشکلات و ضایعات عدیده مالی و اداری و غیره خواهند کرد .از انجا که تکنولوژی به سرعت رشد می کند بنابراین کارکنان متخصص و ماهر هم در زمان کوتاهی پس از استخدام نیازمند دریافت دانش و مهارت می باشند . بسیاری از مدیران ارشد سازمانها بر این ادعا هستند که نیروی انسانی انها سرمایههای واقعی در سازمانهایشان هستند.
اما با مطالعه ای ساده می توان پی بر د که چندان براین اعتقاد خود پایبند نیستند ، چرا که اگر بر آوردن نیازهای عاطفی ، مادی و ارتباطاتی نیروی انسانی را محور اصلی مدیرت نیروی انسانی در سازمانها قرار دهیم ، خواهیم دید که به طور مثال به برخی از نیازهای اساسی کارکنان در سطح سازمانها از جمله : نیاز به آموزش و بهسازی کارکنان ، که یکی از رموز موفقیت سازمانها در دنیای پر شتاب امروز می باشد، توجه چندانی نمی شود.
بنابراین سرمایه انسانی هر سازمان را کارکنانی تشکیل می دهند که در آن کار می کنند و موفقیت سازمان نیز به همانها بستگی دارد بوتیس و همکاران سرمایه انسانی را اینگونه تعریف کرده اند سرمایه انسانی یعنی عامل انسانی موجود در سازمان و ترکیب استعدادها و مهارتها و تخصصی که ویژگی بارز و منحصر به فردی به سازمان می بخشد . عناصر انسانی سازمان ، عواملی هستند که توان یادگیری ، تغییر ، نوآوری و خلاقیت را دارند و چنانچه به شیوه درست در آنان شوق و انگیزه ایجاد گردد، می توانند متضمن بقای بلند مدت سازمان باشند .«سرمایه انسانی را می توان دارایی اصلی هر سازمان برشمرد و سازمانها برای اطمینان از رشد و بقا نیازمند سرمایه گذاری برای این دارایی ها هستند.
هدف تضمین این مطلب است که سازمان نیروی کار ماهر و متعهد و با انگیزه مورد نیاز خود را به دست آورد و از آن نگهداری کند و این خود به معنی اقداماتی در زمینه ارزیابی و ارضای نیازهای آتی کارکنان و توسعه و ارتقای توانایی های ذاتی آنان از طریق فراهم ساختن فرصت های یادگیری و پیشرفت و رشد مستمر است - آرمسترانگ، ترجمه اعرابی و مهدیه ، ٌٍَُ - . آموزش نیروی انسانی سرمایه گذاری پر سودی به شمار می آید ، که بازده آن در واقع یک امر حیاتی و اجتناب ناپذیر است که باید به طور مستمر در سازمان مورد توجه قرار گیرد ، چرا که آموزش یکی از راه های اصولی و منطقی هدایت تلاش های کارکنان در سازمان است و باعث به کارگیری استعدادهای نهفته ، به کار اندازی قدرت تخیل و به وجود آمدن حسن انعطاف پذیری فکری لازم در کارکنان خواهد شد.
مفاهیم و تعاریف ،آموزش
برای آموزش تعاریف متعددی ارائه شده است که ذیلا" به مواردی از آنها اشاره می شود :کلیه مساعی و کوشش هایی است که در جهت ارتقای سطح دانش و أگاهی ، مهارتهای فنی ، حرفه ای و شغلی و همچنین ایجاد رفتار مطلوب در کارکنان یک سازمان به عمل می آید و آنان را آماده انجام وظایف و پذیرش مسئولیتها ی شغلی خود می نماید آموزش عبارت است از هر گونه فعالیت با تدبیر از پیش طرح ریزی شده ای که هدف آن ایجاد یادگیری در فراگیران است.
مقصود از آموزش روش هایی است که بدان وسیله مهات های لازم برای انجام دادن کارها را ، به افراد تازه وارد به سازمان یا تازه استخدام یاد می دهند . یونسکو هدف آموزش را توسعه مه ارتها ، تواناییهای انجام کار ، درک دانش و اطلاعات مورد نیاز به وسیله سطوح نیروی انسانی به منظور ایجاد پیشرفت در تولید می داند . انسان از آموزش به مفاهیمی دست می یابد و با به کارگیری مفاهیم آموخته شده به حد مطلوب زندگی می رسد.
آموزش عبارت است از ایجاد محیطی که در آن کارکنان رفتارها، معلومات، مهارتها و توانائیها و گرایشات مربوط به شغل را فرا می گیرند .آموزش معمولا به مجموعه مهارتهای ویژه ای اطلاق می شود که هر فرد برای کارش بدان نیازمند است .آموزش می تواند آموزش ضمن خدمت باشد که از مربیان داخلی سازمان و یا موسسات داخلی از قبیل کالج ها و دانشگاهها یا مشاوران آموزش محلی برای آموزش و انتقال مهارتهای خاص استفاده می شود .
طرح ریزی و تامین نیروی انسانی
وظیفه مدیریت در تامین نیروی انسانی ، عبارت از پر کردن مشاغل ساختار سازمانی از طریق شناسایی نیازمندیهای نیروی کار ،ذخیره کردن افراد در دسترس ، استخدام ، انتخاب ، جایگزینی ، تشویق ارزیابی ، جبران و آموزش افراد مورد نیاز می باشد.
آموزش و بهسازی منابع انسانی
هر گونه فعالیت یا تدبیر از پیش طرح ریزی شده ای که هدف ان ایجاد یادگیری در یادگیرندگان است .کوشش در جهت بهبود عملکرد شاغل در ارتباط با انجام کار و مسائل مربوط به کلیه مساعی و کوشش هایی است که در جهت ارتقای سطح دانش و آگاهی ، مهارت های فنی ، حرفه ای و شغلی و همچنین ایجاد رفتار مطلوب در کارکنان یک سازمان به عمل می آید و آنان را آماده انجام وظایف و مسئولیتها ی شغلی خود می نماید .
کمیسیون خدمات نیروی انسانی تعریف وسیع و گسترده ای از آموزش ارائه می دهد و آموزش را یک فرآیند طراحی شده جهت اصلاح نمودن طرز فکر ، دانش یا مهارتهای رفتاری از طریق یادگیری تجربی جهت نایل شدن به عملکرد موثر در یک فعالیت یا در دامنه ای از فعالیت ها و اهداف آنها در کارگاههای آموزشی که توانایی های افراد و رضایت فعلی و آتی نیاز های ضروری انسانی سازمان را توسعه دهنده می دانند.
لیکن در مورد توسعه بایستی گفت ، توسعه یعنی بهبود کیفی یا بازیافت توانایی اشخاص از طریق آموزش های خودآگاه یا ناخودآگاه برنامه های توسعه مع مولا شامل عناصر مطالعه برنامه ریزی شده و تجربی و محافظت های مداوم توسط یک مربی با تسهیلات مشورتی می باشد . توسعه به سرمایه گذاری آینده نگر در نیروی انسانی اشاره دارد و این حقیقت را بیان می کند که یک کارمند برای موفقیت در دوره شغلی اش نیازمند بکارگیری از م عنی توسعه آماده ساختن کارمند برای داشتن یک دوره شغلی طولانی همراه با موفقیت های متعدد خواهد بود .
توسعه منابع انسانی
توسعه منابع انسانی یکی از وظایف مهم هر یک از قسمتها و بخشهای مختلف سازمان ، بخصوص مدیران است و فرق نمی کند که این مدیر ، پدر و مادری در خانه باشند ، یا مدیری در یک موسسه تجاری . تنها مسئله ای که مهم می باشد این است باید مدیران برای پرورش توانایی ، انگیزش ، روحیه ، تعهد به اهداف و تصمیم گیری ، مهارتهای ارتباطی و مشکل گشایی افراد خود و جو سازمان ، وقت اختصاص دهند . بنابراین یکی از وظایف مهم مدیران ، توجه به پیشرفت آمادگی وابسته به تکلیف کارمندان است.
