بخشی از مقاله
چکیده:
توریسم واژه ای است که با انسان و جابجایی های او ارتباط دارد و بر بنیان حرکت و نقل مکان استوار است .سرشت انسان با سفر و آشنایی با سرزمین های بیگانه آمیخته شده است.همزمان با انقلاب صنعتی و توسعه گردشگری پیشرفت تکنولوژی و ساخت وسایل نقلیه و سرعت بخشیدن به آنها ،افزایش اوقات فراغت ،تقاضای مسافرت ،افزایش یافته است .در توریسم، آب و هوا و شرایط جغرافیایی ،شرایط اقتصادی ،شرایط اجتماعی ،فرهنگی نقش زیادی دارد.بر اساس مطالعات متعدد آب و هواهای متفاوت به طرق مختلف بر سلامت ساکنان خود تاثیر می گذارند.پزشکی مدرن علیرغم میل باطنی خود تا به حال مجبور شده است که به تاثیر برخی از هواها و آب و هواهای خاص بر سلامتی اعتراف نماید.
از میان عناصر آب و هوایی،مدت زمان و شدت تابش نور آفتاب تاثیر زیادی بر روی سلامت جسمی و روحی افراد دارد. ایران نیز با توجه به داشتن اقالیم گوناگون و برخورداری تابش آفتاب مناسب و چشمه های آب معدنی،پتانسیل زیادی برای گردشگری اقلیمی و توریسم سلامت دارا می باشد.با توجه به این مسئله، در این جستار با استفاده از روش توصیفی و کتابخانه ای ، به بررسی توریسم اقلیمی و عوامل جذب و بازدارنده آن در ایران پرداخته شد .در نهایت به منظور ایجاد گردشگری پایدار مواردی را پیشنهاد نمودیم که عبارتند از-1 معرفی محیط و شناخت کامل ویژگی های محیطی منطقه-2شناخت بیماری های منطقه و شرایط بهداشت-3 حفظ کیفیت منطقه از نظر زندگی-4حفظ کمیت محیط زیست-ایجاد امنیت چه در زمینه مادی و چه در زمینه معنوی وشناخت آسیب هایی که ممکن است در آن محیط وارد شود و یافتن راهکار های سلامت و ایجاد رفاه و آسایش برای مردم.
مقدمه
توریسم واژه ای است که با انسان و جابجای های او ارتباط دارد و بر بنیان حرکت و نقل و مکان استوار است .سرشت انسان با سفر و آشنایی با سرزمین های بیگانه آمیخته شده است.همزمان با انقلاب صنعتی و توسعه گردشگری پیشرفت تکنولوژی و ساخت وسایل نقلیه و سرعت بخشیدن به آنها ،افزایش اوقات فراغت ،تقاضای مسافرت ،افزایش یافته است . و انگیزه سفر باعث شده است که انسان ها به دلخواه خودشان برای حفظ آرامش از جایی به جایی تمایل داشته اند که سفر کنند.و زمان اوقات فراغت خود را پرکنند .فراغت از زمانی معنا پیدا می کند که زمان کار از بیکاری جدا شودو گذراندن آن تابع زمان و مکان است و زمانی که انسان از کار فارغ می شوند به طور دلخواه مکانی را برای فراغت پیدا می کنند.
اقتصاددانان معتقدند که گردشگری یکی از امیدبخش ترین صنایعی است که جهان سوم می تواند از قابلیتهای آن برای جانشینی دیگر صنایع و توسعه استفاده کند. اما در حالی که ایران جزء ده کشور نخست جهان از لحاظ جاذبه های گردشگری وجزء پنج کشور نخست از نظر تنوع گردشگری است، متأسفانه طبق آمار سازمان جهانی گردشگری فقط 24 درصد از تعداد و 16 درصد از میزان درآمدهای گردشگری دنیا به ایران اختصاص دارد - اسماعیلی و همکاران . - 1389 توریسم بر اساس اهداف و موضوعات مختلف تقسیمات متفاوتی دارد به طوری که از نظر سود آوری می توانند درصد زیادی را به خود اختصاص دهند. و در کنار آن تنوع شغلی ،امنیتی ، اجتماعی ارتباطات مناطق مختلف را با یک دیگر فراهم آورده است.
البته عوارض ناشی از اختلاف فرهنگ ها را نباید نادیده گرفت .بعضی از کشور ها با ایدئولوژی خاص خودشان توریسم خاصی را پذیرا می باشند.که نوعی محدودیت را به همراه دارد.تنوع اقلیمی ،عرض جغرافیایی ،پدیده های طبیعی ،مناطق تاریخی،اماکن مذهبی و...شرایط ویژه ای را برای جلب جهانگرد و گردشگر دارد.که هریک به نوبه ای خود قابل بحث می باشد .در کنار همه ی این مسایل انسان منفعت طلب است .رفاه فکری و حفظ امنیت و احترام گذاشتن به معیار های انسانی و تبلیغات می تواند باعث جلب گردشگر شود. گردشگری عاملی است که در آن فعالیت انسان و مکان در آن نقش اساسی داشته باشد.و با انگیزه و اهداف مختلف در زمان های مختلف شکل گرفته و داوم می یابد.
گاه در داخل مرز کشور ها حرکتی یا جابجایی شکل می گیرد - توریسم داخلی - و بعضی وقت ها به خارج ار مرز کشور - توریسم خارجی - می گویند. در توریسم، آب و هوا و شرایط جغرافیایی ،شرایط اقتصادی ،شرایط اجتماعی ،فرهنگی نقش زیادی دارد. - حجازی زاده،. - 1386 بر اساس مطالعات متعدد آب و هواهای متفاوت به طرق مختلف بر سلامت ساکنان خود تاثیر می گذارند.برخی بیماری ها به آب و هواهای خاصی اختصاص دارند.پزشکی مدرن علیرغم میل باطنی خود تا به حال مجبور شده است که به تاثیر برخی از هواها و آب و هواهای خاص بر سلامتی اعتراف نماید.از میان عناصر آب و هوایی،مدت زمان و شدت تابش نور آفتاب تاثیر زیادی بر روی سلامت جسمی و روحی افراد دارد.
به عنوان مثال در اثر کمبود نور آفتاب اختلالات عاطفی فصلی که نوعی افسردگی بالینی است و در ماههای زمستان افزایش می یابد،ایجاد می شود.بیش از 500هزار نفر از مردم انگلیس به سندروم اختلالات عاطفی فصلی مبتلا هستند که ابرهای کم ارتفاع وشب های طولانی زمستانی در ایجاد آن نقش مهمی دارد - یاراحمدی،. - 1392با توجه به وابستگی اقلیم و توریسم مطالعات متعددی در سرتاسر جهان بر روی این مهم انجان گرفته است. ماتزاراکیس 1996 مطالعاتی را از لحاظ اهمیت آب و هوایی بر روی گردشگری کشور یونان انجام داده است و بیان می دارد که دستیابی به اطلاعات عواملی چون درجه حرارت هوا، رطوبتنسبی، بارش، مدت زمان تابش روزانه و درجه حرارت آب و پارامترهای تکمیلی دیگر چون اشعه ماوراءبنفش، آلودگی هوا، سر و صدا از طریق رسانه های عمومی نقش به سزایی در برنامه ریزی تعطیلات گردشگران دارد - اسکات1،. - 2001پری - 1972 - 2
کاربرد اطلاعات آب و هوایی را در معرفی اقدامات تعیین کننده انتظار گردشگر از آب و ها درمکانهای خاص بیان کرده است.در این زمینه کوشش قابل توجهی برای ابداع شاخص های عددی آب و هوا صورت گرفته است که اهمیت آب و هوا را برای گردشگر خلاصه می کند. اقلیم از موثرترین عوامل ساختاری سیاره زمین است وبدون شک طبیعت،انسان و کلیه مظاهرحیات در سطوح گسترده ای متاثر از شرایط اقلیمی می باشد.اقلیم بعنوان رشته ای قدیمی با دیگر رشته ها ارتباط داشته وبرکشاورزی،جنگلداری،زمین شناسی،گردشگری و... دیگر ر شته های مربوط به محیط زیست وزندگی روزمره انسان تاثیر می گذارد - کریمی ومحبوب فر،:1390ص. - 7
ضیایی و بختیاری در سال 1388 به بررسی شاخص اقلیم گردشگری در جزیره کیش پرداختند و دریافتند که ماه مارس بهترین وضعیت اقلیمی برای آسایش گردشگران را دارد.عطایی و بساط زاده در سال 1387 با بررسی زیست اقلیم چهارمحال و بختیاری بیان می دارد که اکثریت ایستگاه های استان در ماه می، سپتامبر و اکتبر در محدوده آسایش اقلیمی می باشد. شایان 1387 به بررسی شاخص اقلیم گردشگری در جزیره کیش پرداختند و به این نتیجه رسیدند که ماه ژانویه دارای پتانسیل بالایی از لحاظ آسایش اقلیمی می باشد.
ایران از جمله کشورهایی می باشد که با توجه به داشتن اقالیم گوناگون و برخورداری تابش آفتاب مناسب و چشمه های آب معدنی،پتانسیل زیادی برای گردشگری اقلیمی و توریسم سلامت دارا است. همچنین ایران کشوری می باشد که به گفته متخصصان این فن با وجود 300 روز آفتابی در بیش از دو سوم آن و متوسط تابش 5.5 کیلووات ساعت بر متر مربع در روز یکی از کشورهای با پتانسیل بالا در زمینه انرژی خورشیدی معرفی شده است.بنابراین با توجه به پتانسیل بالای کشور در زمینه گردشگری، در این جستار با استفاده از روش توصیفی و کتابخانه ای ، به بررسی توریسم اقلیمی و عوامل جذب و بازدارنده آن در ایران پرداخته شد
گردشگری سلامت در توریسم اقلیمی:
در حال حاضر چندین رشته علمی به بررسی نقش عناصر اقلیمی :اعم از عوامل بیماری زا یا برعکس درمان بیماری و پیشگیری و ایجاد شرایط مفرح برای انسان می پردازد رشته های علمی مانند معالجه بیماری از طریق آب و هوا - کلیما توراپی - علم شناسایی آب و هوابر حیات موجودات زنده - بیوکلیماتولوژی - و معالجه و در مان بیماری ها از طریق حمام آفتاب - تالاسرتراپی - استفاده از اشعه خورشید - هیلیو تراپی - مداولا با اشعه مو ج کوتاه - فتوتراپی - میپردازد. - ک،پارک ترجمه رفایی، - 1382 نمک درمانی 1وفیش درمانی هم جدیدا به این رشته ها وارد شده است. در ایران معالجه ی بیماری توسط همه ی رشته هایبالا وجود دارد اما آیا به فکر استفاده کردن از این نعمتهای خدا دادی افتاده ایم.برای مثال حمام آفتاب در مرکز ایران ،در کشورهای عرض بالا به علت اینکه از انرژی خورشید کم می باشد و در آنجا زیاد خورشید نمی تابد اگر ما بتوانیم تبلیغ کنیم این ویژگی را از رسانه ها خارج کشور توریسم بیشتری به سمت ایران خواهند آمد .
موارد دیگر هم همین گونه می باشد.در ایران وجود دریاچه های نمک خیلی زیاد می باشد مثل دریاچه مسیله قم یا سمنان آیا نمی توان از این طبیعت در جهت جلب توریست در ایران اقدام نمود ،و از روش نمک درمانی برای گردشگران استفاده نمود.رشته حمام آفتاب - تالاسوتراپی - :دریا شاهکار طبیعت و جهان ناپیدایی است که بشر هنوز به ژرفای عظمت و ماهیت آن پی نبرده است. مهم تر از همه آن که رابطه بسیار تنگاتنگی با اصول حیات و تشابه با موجودات زنده و سلول های زنده دارد.دریا درمانی2 از تالاسا3 که واژه یونانی
