بخشی از مقاله
چکیده
امروزه ارتباط رشد اقتصادی با توسعه بهداشت و درمان به روشنی دیده میشود بطوریکه در رویکردهای جدید تنها بخش سلامت نیست که از رشد اقتصادی بهره می برد، بلکه خود میتواند مزیتهای رقابتی و تجاری بسیاری را برای کشورها ارمغان آورده و علاوه بر ایجاد منابع جدید مالی برای بسترسازی و توسعه زیر ساختها و تکنولوژی، نقش مهمی در توسعه پایدار به عهده گیرد. روند جهانی شدن و تجارت آزاد در عرصه خدمات بهداشتی و درمانی سبب ایجاد گردشگری پزشکی درمانی و رشد آن گردیده است.
افزایش میزان تقاضا برای خدمات بهداشتی به دلیل افزایش سن جمعیتی در کشورهای توسعه یافته و در دسترس بودن خدمات پزشکی پیشرفته، با کیفیت بالا و نیز ارزانقیمت در کشورهای در حال توسعه در قیاس با کشورهای توسعه یافته، لیستهای انتظار طولانی برای انجام اعمال جراحی در کشورهای توسعه یافته، عدم وجود بیمههای درمانی مناسب جزو رایجترین و مهمترین دلایل برای سفر پزشکی محسوب می شوند.
مطالعات انجام شده نشان میدهد بسیاری از کشورها به گردشگری سلامت به عنوان یکی از ارکان اشتغالزایی و درآمدزایی ارزی می نگرند. بحث گردشگری سلامت را میتوان با رویکردهای اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، آموزش پزشکی، امنیتی یا تلفیقی از این رویکردها مد نظر قرار داد و با توجه به نگرش کلان، برنامهریزیهای استراتژیک لازم را جهت سیاستگذاری مناسب با رویکرد سلامت محور در راستای اهداف توسعه گردشگری انجام داد. گردشگری سلامت پدیدهای نوین در جهان و همچنین ایران نیست.
در گذشته افراد از کشورهای همسایه به ویژه کشورهای عربی جهت برخورداری از خدمات بهداشتی درمانی به ایران میآمدند. گردشگری درمانی در کشور ما از رشد نامنظم و هدایت نشدهای برخوردار است. حال آنکه اگر در این میدان رقابتی، با هدف و سیاست مشخص و شفاف وارد عرصه نشویم، امکان از دست دادن بسیاری از پتانسیلهای کشور در حوزه گردشگری سلامت را خواهیم داشت و این در حالی است که در بسیاری از کشورهای منطقه به این موضوع بطور همهجانبه نگریسته می شود. استان آذربایجان شرقی به لحاظ امکانات پزشکی درمانی، قابلیتهای فراوانی در جذب گردشگر درمانی از استانهای همجوار و کشورهای همسایه بویژه حوزه قفقاز دارد و میتواند به عنوان یکی از قطبهای گردشگری سلامت محسوب شود.
حال با آنکه ظرفیتهای لازم در این بخش در سطح کشور و بویژه استان آذربایجان شرقی کاملا به چشم میخورد، اما برخی عوامل بازدارنده مانع از توسعه این بخش شده است. در این مقاله سعی شده است تا با رویکردی راهبردی به شناسایی بهتر و بیشتر ظرفیتهای استان در گردشگری سلامت، طرح چالشها و موانع بازدارنده در این حوزه و ارائه راهکارهای علمی و عملی در جذب گردشگر در حوزه سلامت پرداخته شود و از تجارب کشورهای پیشرو در این زمینه استفاده شود.
مقدمه
صنعت جهانگردی یکی از برزگترین صنایع در جهان به حساب میآید به گونهای که بسیاری از کشورها این صنعت پویا را به عنوان یکی از منابع اصلی درآمد، ایجاد اشتغال، رشد بخش خصوصی و توسعه زیرساختها معرفی می کنند - پارسائیان و اعرابی، . - 1382 گردشگری سلامت و مراقبتهای بهداشتی یکی از پرشتابترین رشدها را در صنعت گردشگری جهان داراست. بگونهای که دولتها و به دنبال آن شرکتهای خصوصی فعال در بخش سلامت به دنبال توسعه ساز و کار بازار گردشگری سلامت به عنوان بخش جدیدی از بازار به صورت قسمتی از خدمات بهداشت عمومی هستندهاراهشِه،
گردشگری سلامت مفهوم سلامت و تندرستی
تا 30 سال پیش واژه سلامتی، عدم وجود هر نوع بیماری تعریف می شد. در سال 1970 سازمان بهداشت جهانی تعریفی از سلامت ارائه کرد که مدل مراقبت سلامت را تحت تاثیر خود قرار داد. سازمان بهداشت جهانی واژه سلامت را هماهنگی و تناسب کامل فیزیکی، فکری و اجتماعی معرفی کرد. تناسب به معنای انتخاب فرد در راستای میزان کیفیت زندگی وی می باشد و با شکل گرفتن روش زندگی سالم بصورت خودآگاه آغاز میگردد و به رضایتمندی از زندگی میانجامد.
واژه سلامت بطور گسترده در گردشگری اروپایی به کار میرود. بطور کلی فصل مشترک تعاریف ارائه شده درباره سلامت و تندرستی را میتوان در اهمیت سبک زندگی، مسئولیتپذیری در قبال سلامت و نیز تلاش افراد در جهت بهبود کیفیت زندگی دانست. تعریف نهایی سلامت و تناسب عبارت از هماهنگی میان جسم، فکر و روح فرد است که ا ز مناسب بودن اندام، استفاده از رژیم غذایی مناسب، آرامش، مدیتیشن، فعالیتهای یادگیری، حساسیت محیطی و روابط اجتماعی ناشی میشود - وبسایت علم گردشگری، - 2011 بر اساس تعریف سازمان جهانی تجارت گردشگری سلامت، مسافرت افراد از محل دائمی زندگی خود جهت حفظ، بهبود یا حصول سلامت روحی و جسمی به مدت 24 ساعت و کمتر از یک سال، گردشگری سلامت گفته میشود. از دیدگاه ماری تباکچی، هر نوع سفر که منجر به بهبود سلامت فرد یا افراد یک خانواده گردد، توریسم یا گردشگری سلامت نامیده میشود.
