بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش حاضر تولید چندرسانهای آموزشی حساب آموز وتأثیر آن بر پیشرفت تحصیلی تفریق و تقسیم است. این مطالعهی نیمهآزمایشی با طرح پیشآزمون و پسآزمون با گروه کنترل انجام گرفت. نمونهی پژوهش شامل 30دانش آموز دختر پایه سوم ابتدایی ناتوان در یادگیری ریاضی شهر اراک است که از طریق نمونهگیری تمام شمارانتخاب و در دو گروه آزمایش - - n=15 و کنترل - n=15 - به صورت تصادفی جایگزین شدند. به مدت 12 جلسهگروه آزمایش با چندرسانهای حساب آموز و گروه کنترل با روش متداول آموزش دیدند. ابزار جمع آوری دادهها برای متغیر پیشرفت تحصیلی - تفریق، تقسیم - آزمون ایران کی مت بود. نتایج تحلیل کوواریانس - - ANCOVA نشانداد که استفاده از چندرسانهای آموزشی حساب آموز در مقایسه با روش آموزش متداول در پیشرفت تحصیلی تفریق دانش آموزان دختر با ناتوانی یادگیری ریاضی موثر بوده است اما در پیشرفت تحصیلی تقسیم تفاوت معناداری بین دو گروه مشاهده نشده است.
کلمات کلیدی: پیشرفت تحصیلی تفریق و تقسیم، چندرسانه ای آموزشی، حساب آموز، ناتوانی یادگیری ریاضی
.1 مقدمه
ناتوانی یادگیری گستره ای بسیار وسیع تر از مشکلات تحصیلی را در برمی گیرد و فهم کامل آن نیازمند توجه به حوزه های اجتماعی، عاطفی و رفتاری زندگی کودک است. [1] اصطلاح ناتوانی یادگیری از نیاز به تشخیص و خدمت به دانشآموزانی برخاسته است که به طور مداوم در کارهای درسی خود با شکست مواجه می شوند، و در عین حال در چهارچوب سنتی کودکان استثنایی نمی گنجند.[2] در سالهای اخیر، ناتوانی یادگیری ریاضیات به عنوان نوعی از ناتوانی های یادگیری به رسمیت شناخته شده است،همچنین ریاضیات زیرمجموعه تعریف ناتوانی های یادگیری قرار گرفته است. ناتوانی یادگیری ریاضی یا رشد و نمو دیسکالکولیا یک ناتوانی شناختی می باشد،که در کسب مهارتهای ریاضی مشکل ایجاد می کند.
اینگونه ناتوانیها زمانی تشخیص داده می شود که دستاورد ریاضی کودک در آزمون استانداردشده انفرادی کمتر از هوش و آموزش آنها باشد .[3] شمار دانش آموزانی که دچارناتوانی در یادگیری هستند، بین 4 تا 12 درصد گزارش شده است. این تفاوت آماری بسته به تعریفی است که از اصطلاح ناتوانی یادگیری ارائه می شود. حتی اگر تعریفی را مدنظر قرار دهیم که کم ترین درصد را در برگیرد، خود گویای اتلاف چهار درصد ازرقم نجومی بودجه آموزش و پرورش کشور است.[4] در حدود 6 درصد از کودکان مدرسهای دارای مشکلاتی در زمینه پردازش ریاضیات هستند. این آمار برای کودکانی که دچار مشکلات خواندن هستند، نیز صادق است. به هر حال، به دلیل تأکید زیادی کهجامعه ما بر روی نیاز به یادگیری خواندن دارد، بسیاری از مطالعات بر خواندن تمرکز یافته اند تا بر ریاضیات.
با وجود این، رشد تعداد دانشآموزانی که مشکل ریاضی دارند، علاقه مندی بیشتر را به انجام تحقیقات جدید ایجاد کرده است.[5] الگوها و اندازه گیری ها به پژوهشگران در روشن شدن زمینه هایی که کودکان ناتوان در یادگیری ریاضی دچار تأخیر هستند، کمک می کند. به ویژه این کودکان در مهارت یابی و مهارت های حل مسئله تأخیر دارند. اما خیلی از این کودکان بالاخره به همکلاسی های خود می رسند.[6] تدریس و یادگیری ریاضی، فقط در انتقال مفاهیم و تعاریف به دانش آموزان خلاصه نمی شود، بلکه برنامه ریاضی همچنین مسئول توسعه و تعمیم مفاهیم ریاضی، ایجاد انگیزه، پرورش قدرت خلاقیت، به کارگیری و ایجاد ارتباط بین آموخته های دانش آموزان است، تا در نهایت حل مسئله به مثابه نیروی حیاتی آموزش ریاضی، به طور جدی در نظر گرفته شود و دانش آموزان »مسئله حل کن« تربیت شوند نه کسانی که بر اثر ناتوانی مقابله با مسئله، صورت مسئله را حذف می کنند.
با این حال مشاهده می شود که روشهای سنتی تدریس ریاضی با وجود تجربه سالیان متمادی نتوانسته است وظیفه خطیر یادگیری و آموزش برای عموم دانش آموزان و به خصوص کسانی را که به نوعی دچار مشکل در یادگیری هستند، به نحو مطلوبی انجام دهد. محققان همواره به دنبال یافتن پاسخی برای پر کردن خلاء های یادگیری، رفع مشکلات و کمبودهای ناشی از نقص در فرایند تدریس و یادگیری بوده اند.[7] آنها به دنبال راههایی بوده اند که تمرینات روزمره، خسته کننده و کسالت آور را به تجربیات یادگیری تعاملی و لذت بخش برای دانش آموزان تغییر دهند، به صورتی که دانش آموزان مبانی اساسی و لازم و مفاهیم عمیق ریاضی را درک کنند. دانش آموزان دارای ناتوانی یادگیری، اغلب به چیزهایی نیاز دارندکه با آنچه مدارس به طور معمول فراهم می کنند متفاوت است.
اکثر افراد دارای ناتوانی ویژه در یادگیری به تغییرات درون متنی موضوعات، تکالیف، روشهای آموزش و آزمونها نیاز دارند. صرف نظر از اینکه در چه مکانی به دانش آموزان دارای ناتوانی ویژه در یادگیری، ریاضی آموزش داده می شود، نیازهای فردی و انفرادی کردن موضوعات درسی و آموزش، مورد نیاز است .[8] در 50 سال اخیر جنبش های اصلاحات آموزشی در جهان، به ویژه در آمریکا در خصوص آموزش ریاضی وجود داشته است.[9] پیدایش فناوری رایانه، بر استقبال از چند رسانه ای در قالب نرم افزارهای رایانه ای تأثیر چشم گیری داشت و به جرأت می توان گفت شیوع استفاده از چندرسانهای در فعالیتهای گوناگون به ویژه آموزش، مدیون قابلیت ها وتواناییهای برجسته ی فناوری رایانه است.[10]
مفهوم چندرسانه ای به استفاده از چندین رسانه شامل متن، گرافیک، صدا، تصاویر ثابت ویدئویی برمی گردد.[11] پژوهش ها نشان داده اند که آموزش مبتنی بر چندرسانه می تواند به درک مطلب و یادداری دانشآموزان کمک کند.[12] مهمترین مزیت چندرسانه ای نسبت به شکل های دیگر آموزش، انعطافپذیری در ارائه و دستیابی سریع بهاطلاعات و فراهمسازی بازخورد است. هدف اصلی از کاربرد چندرسانه ای، کمک به یادگیری دانشآموزان و ارتقای سواد آنهاست.[13] رایانه و آموزش به کمک آن یکی از راهبردهای توان بخشی ذهنی دانش آموزان دچار ناتوانی ویژه در یادگیری شناخته شده است. همچنین مطالعات انجامشده در منبع [14] نشان میدهد که تاثیر بازی در آموزش ریاضیات به کودکان دچار ناتوانی یادگیریریاضی را نیز باید مدنظر قرار داد.
نتایج تحقیقات در منابع [16] -[15] نشان داد که استفاده از نور، صدا، رنگ و انیمیشن در نرم افزارهای آموزشی ریاضی اثربخش بوه است. پژوهش های انجامشده در منبع [17] نشان میدهد رویارویی مکرر با واقعیتهای اصلی حساب می تواند راهبرد مداخله ای سودمند باشد و فراوانی مواجهه با هر مسئله بر احتمال بازیابی آن تأثیر بگذارد. مطالعات انجامشده در منبع [18] نشان میدهد که ویژگی های طراحی رابط کاربر انتقادی برنامه های آموزش به کمک کامپیوتر برای تسهیل یادگیری ریاضی دانش آموزان با ناتوانی یادگیری ریاضی ضروری می باشد. منبع [19] در تحقیق خود به این نتیجه رسید که آموزش به کمک کامپیوتر نسبت به آموزش سنتی اثربخش تر است.
در پژوهشی دیگر که توسط منبع [20] صورت گرفت این نتیجه حاصل گردید که آموزش از طریق چندرسانه ای برای این گروه از کودکان مناسب تر است. مطالعات انجامشده در منبع [21] نشان میدهد که چندرسانه ای تعاملی شی یادگیری می تواند به عنوان مواد تدریس مؤثر برای دانش آموزان ناتوان در یادگیری ریاضی به کار گرفته شود. همچنین مطالعات انجامشده در منبع [22] نشان میدهد که استفاده از چندرسانه ای بر کاهش سطح ناتوانی یادگیری املاء تاثیردارد. نتایج تحقیقات در منبع [7] نشان داد که به کار گیری نرم افزار آموزشی طراحی شده در یادگیری شمارش، جمع و تفریق، در دانش آموزان دچار ناتوانی یادگیری ریاضی تأثیر مثبت دارد
. در پژوهشی که توسط منبع [23] صورت گرفت، نشان دادند که عملکرددانش آموزانی که به وسیله نرم افزار آموزشی، آموزش دیده اند در مقایسه با دانش آموزانی که به شیوه سنتی آموزش دیده اند در آزمون پیشرفت تحصیلی به طور قابل ملاحظه ای بهتر بود.کاربرد اصل پیوستگی دیداری- شنیداری که طبق این اصل کودکان مبتلا به ناتوانی یادگیری ریاضی در پیوند دادن آنچه که از طریق چشم می بینند و آنچه که از طریق گوش می شنوند با مشکل روبرو هستند و در نتیجه همراهی این دو اصل سبب رفع این مشکل می شود .[24] محققان تصمیم به طراحی، ساخت و آزمایش نرم افزار آموزش ریاضی ویژه این گروه از کودکان گرفتند.
لذا هدف کلی تحقیق، تولید چندرسانه ای آموزشی حساب آموز و اثربخشی آن بر تفریق و تقسیم دانش آموزان دختر با ناتوانی یادگیری پایه سوم ابتدایی شهر اراک است. اهداف جزئی تحقیق بررسی تأثیر چندرسانه ای آموزشی حساب آموز در تفریق و تقسیم دانش آموزان دختر با ناتوانی یادگیری ریاضی است. بنابراین پژوهش حاضر در صدد آزمون فرضیه های زیر است:-1 چندرسانه ای آموزشی حساب آموز در پیشرفت تحصیلی تفریق دانش آموزان دختر با ناتوانی یادگیری ریاضی تاثیر دارد.-2 چندرسانه ای آموزشی حساب آموز در پیشرفت تحصیلی تقسیم دانش آموزان دختر با ناتوانی یادگیری ریاضی تاثیر دارد.
.2 روش
در این پژوهش از طرح پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل استفاده شده که از طرح های نیمه آزمایشی است. گروه آزمایش شامل دانش آموزانی است که از طریق چندرسانه ای حساب آموز آموزش دیدند و گروه کنترل نیز شامل دانش آموزانی است که به روش متداول آموزش دیدند. از هر دو گروه آزمایش و کنترل پیش آزمون و پس آزمون به عمل آمد.
