بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر به منظور تاثیر آموزش چندرسانهای برمیزان یادگیری دانشآموزان دوره ابتدایی در درس کاروفناوری صورت پذیرفته است . نمونه مورد مطالعه به صورت خوشهای از بین تمام دانشآموزان پایه ششم شهرستان رشتخوار به تعداد 40 نفر انتخاب شد و در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفت. روش تحقیق شبه آزمایشی از نوع طرح پیشآزمون و پسآزمون با گروه کنترل بوده است.
برای اجرای پژوهش از هر دوگروه پیشآزمون یادگیری گرفته شد، سپس گروه آزمایش و کنترل به ترتیب با چندرسانهای آموزشی محقق ساخته، و سخنرانی طی سه جلسه آموزش داده شد و در نهایت از هر دو گروه پسآزمون یادگیری به عمل آمد. دادهها پس از جمعآوری با روش آمار توصیفی و استنباطی - آزمون کواریانس - تجزیه و تحلیل گردید. نتایج پژوهش نشان داد که چندرسانهای آموزشی درس کار وفناوری پایه ششم با احتمال 99 درصد اطمینان در یادگیری دانشآموزان پایه ششم در درس کار وفناوری تاثیر دارد.
-1 مقدمه
علمای تعلیم و تربیت پس از سالها تحقیق و تجربه به این نتیجه رسیدند که موثرترین روش آموزش، فعال کردن خود دانشآموز در فرایند آموزش و یادگیری است. محیط چندرسانهای ها شرایطی را فراهم میآورند که در آن یادگیرنده قادر به خلق تصاویر ذهنی میشود و ارتباط بین یادگیرنده و مواد یادگیری را افزایش می دهد - رایبر، 1995، به نقل از سرداری، . - 1385 یکی از مؤثرترین شیوهها برای اطمینان از آموزش اثربخش و بهدنبال آن یادگیری عمیقتر، آموزش به وسیله چندرسانهای است.
بنیان استفاده از چندرسانهایها در آموزش بر این فرض استوار است که وقتی یادگیرنده در سیستم آموزشی با محیطی چندجانبه سروکار دارد، امکان اثرگذاری متقابل فراهم آمده و دامنه یادگیری افزایش پیدا میکند - آندرسون1 و الومی2، . - 1968 مایر - 2004 - 3 در کتاب چندرسانهای خود، چندرسانهای را به مثابه ارائه مطالب با استفاده از کلمات و تصاویر تعریف می کند.
یادگیری چندرسانهای، یادگیری از واژگان و تصاویر، و آموزش چندرسانهای ارائه واژگان و تصاویر باهدف تقویت یادگیری است - مایر و مورنو4، . - 2003 عناصر تشکیلدهنده یک سیستم چندرسانهای متشکل از؛ نوشتار، تصاویر گرافیکی، انیمیشن کامپیوتری، فیلمهای ویدیوئی دیجیتالی، صدا و ... می باشد، که توسط نرم افزار سازنده با یکدیگر ترکیب می شوند
کی نژاد - 1378 - هر ترکیبی از متن، گرافیک، صدا، انیمیشن و تصاویر ویدئویی که از طریق رایانه و سایر تجهیزات الکترونیکی در اختیار کاربر قرار می گیرد را چندرسانه ای می نامد. سؤالی که اینجا مطرح میشود این است که برای بهرهگیری از مزایای چندرسانهای در کلاسها و مدارس میتوان محتوای آموزشی را در قالب چندرسانهای برای آموزش درس کا رو فناوری به دانشآموزان پایه ششم ابتدایی عرضه کرد ؟
یکی از دروسی که در دوره ابتدایی در مجموعه دروس پایه ششم منظور شده است و نقش زیادی در زندگی امروزی و نقش زیادی در آموزش عمومی دارد، درس کار و فناوری است. با توجه به نقش مهم فناوری در زندگی امروز، لازم به نظر میرسد برای ارائه این درس مطابق با نام خود از فناوریها و چندرسانهایهایی استفاده نمود، که یادگیری دانشآموزان را پایدار و عمیق سازد و بتوانند آن را به موقعیتهای دیگر، چهبسا موقعیتهای شغلی انتقال دهند. در پژوهش حاضر، پژوهشگر به دنبال آن است تا با بکارگیری چندرسانهای به بررسی میزان یادگیری در مقایسه با روش سخنرانی بپردازد.
برای بررسی تاثیر چندرسانهایهای آموزشی بر یادگیری به مرور مطالعات مرتبط پیشین در ایران و جهان پرداخته میشود. ربیعی - 1385 - با پژوهش خود معتقد است که چندرسانهایهای آموزشی باعث افزایش یادگیری و یادداری دانشآموزان میشود. وانگ - 2010 - در پژوهش خود به این نتیجه رسید که استفاده از فناوریهای چندرسانهای در آموزش و پرورش، معلمان را قادر می سازد مطالب درسی را شبیه سازی کرده تا دانشآموزان مطالب آموخته شده را در موقعیتهای واقعی بکار گیرند.
وهمچنین نتیجه شد گروهی که با چندرسانهای تولید شده توسط فلش آموزش دیدهاند میزان یادگیری و رضایت از یادگیری بیشتری نسبت به گروهی که با روش سنتی آموزش دیدهاند، کسب کردهاند. موسی رمضانی - 1389 - در پژوهشی که به بررسی تاثیر استفاده از روش آموزش چندرسانهای بر یادگیری، یادداری و انگیزش و پیشرفت تحصیلی درس عربی دانشآموزان میپرداخت به این یافتهها رسید که میزان یادگیری و یادداری افرادی که با روش چندرسانهای آموزش دیده بودند بالاتر از گروهی بود که با روش سخنرانی آموزش دیده در پژوهشی دیگر که با عنوان تاثیر آزمایشگاه چندرسانهای دریادگیری دانشآموزان پیشدانشگاهی در درس آزمایشگاه شیمی توسط پترسون - 2011 - 1 انجام گرفت، نتایج تحقیق نشان داد که آزمایشگاه چندرسانهای در یادگیری دانشآموزان مزایا و تاثیرات زیادی دارد.
علی پور - 1391 - در پژوهش خود که به دنبال بررسی تاثیر چندرسانهای مبتنی بر الگوی طراحیآموزشی مریل در میزان یادگیری و یادداری درس علوم بود، به این نتیجه رسید که بکارگیری الگوی مریل در طراحی چندرسانهای با احتمال 99 درصد اطمینان در میزان یادگیری و با احتمال 95 درصد در افزایش یادداری آنها تاثیر دارد. با استناد به پژوهشهای گذشته، استفاده از چندرسانهایهای آموزشی میتواند بر یادگیری دانشآموزان مؤثر باشد. هدف این پژوهش بررسی تأثیر چندرسانهای بر یادگیری دانشآموزان در درس کار و فناوری پایه ششم و آزمودن فرضیهی؛ بکارگیری چندرسانهای آموزشی بر یادگیری دانشآموزان در درس کار و فناوری پایه ششم مؤثر است، میباشد.
-2 روش تحقیق
در پژوهش حاضر از روش شبه آزمایشی و از طرح پیشآزمون و پسآزمون با گروه کنترل استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانشآموزان پسر پایه ششم دوره ابتدایی مدارس شهرستان رشتخوار - واقع در استان خراسان رضوی - در سال تحصیلی 93-94 می باشد. در این پژوهش از روش نمونهگیری خوشهای استفاده شده است، به این صورت که ابتدا از بین تمام مدارس ابتدایی شهرستان رشتخوار یک مدرسه به صورت تصادفی انتخاب، سپس از بین کلاسهای پایه ششم آن مدرسه یک کلاس به صورت تصادفی انتخاب میشود، در نهایت کلاس به دو گروه کنترل و آزمایشی تقسیم شدند.
این پژوهش بر روی 40 نفر از دانشآموزان دوره ابتدایی، پایه ششم از مدرسه شهید فهمیده رشتخوار انجام شد. ابتدا محقق نمونه را به دو گروه 20 نفره تقسیم بندی کرد و از هر دو گروه پیشآزمون یادگیری گرفته شد. پیشآزمون یادگیری حاوی 20 سوال چهارگزینه ای از فصل سوم از بخش اول کتاب کار و فناوری پایه ششم با مجموع بیست نمره، برای هر سوال 1 نمره، تدارک دیده شده بود. پسآزمون یادگیری نیز همان پیشآزمون بود. روایی آزمون یادگیری توسط دبیران باسابقه پایه ششم تایید شد،.
میزان پایایی آزمون یادگیری با روش کودر - ریچاردسون0/83 2 بدست آمد. شیوه اجرای پژوهش به این صورت بود که یکی از گروهها به عنوان گروه آزمایش و گروه دیگر به عنوان گروه کنترل انتخاب شد. با گروه اول که گروه آزمایش بود فصل سوم را طی سه جلسه در قالب چندرسانهای آموزشی، تدریس شد و با گروه دوم - کنترل - همین فصل در همین مدت به شیوه سخنرانی آموزش داده شد. بعد از اتمام تدریس این بخش از کتاب از هر دو گروه پسآزمون یادگیری گرفته شد. نهایتا دادههای بدست آمده مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
در این پژوهش از آمار توصیفی برای طبقهبندی دادهها، میانگین، انحراف استاندارد و در بخش آمار استنباطی پس از تایید پیشفرضها از آزمون کوواریانس جهت تحلیل نتایج آزمون استفاده شده است. دلیل استفاده از آزمون کواریانس به این امر برمیگردد که محقق در طرح تحقیق حاضر برای کنترل اثر مربوط به آمادگی قبلی و تعدیل اثر این متغیر از پیشآزمون به عنوان متغیر کنترل استفاده کرده است. آزمون توسط نرمافزار SPSS بررسی شد سپس نتایج مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافتههای پژوهش حاضر در دو بخش توصیفی و استنباطی ارائه شده است. در جدول 1 شاخصهای توصیفی شامل؛ کمترین مقدار، بیشترین مقدار، میانگین، انحراف استاندارد و تعداد برای پیشآزمون و پسآزمون یادگیری به تفکیک گروه آزمایش و کنترل ارائه شده است.
