بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش با هدف بررسی تأثیر بازی چندرسانه ای بر کاهش نادرست نویسی دانش آموزان دارای اختلال یادگیری انجام گرفت. روش پژوهش، آزمایشی و از طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل استفاده شد. به این منظور از بین دانش آموزان دارای اختلال یادگیری پایه سوم ابتدایی شهرستان مبارکه در سال تحصیلی 93 - 94 که مشغول به تحصیل بوده اند، با توجه به ملاک های ورود به پژوهش، 30 نفر به تصادف انتخاب و به تصادف در دو گروه آزمایش - 15 نفر - و کنترل - 15 نفر - گمارده شده ند.
برای گرد آوری داده ها از ماتریس های پیش رونده ریون فرم بزرگسالان و آزمون املا استفاده شد .گروه آزمایش با استفاده نرم افزار آموزشی در 12 جلسه تحت آزمون قرار گرفتند. و داده ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس و بهره گیری از نرم افزارSPSS- 22 تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که بین عملکرددوگروه آزمایش و کنترل درآزمون املا و خرده مقیاس های آن تفاوت معنا دار آماری وجوددارد - - P= 0/0001بنابراین می توان نتیجه گرفت که بازی چندرسانه ای بر کاهش میزان نادرست نویسی دانش آموزان با ناتوانی یادگیری موثر است و با توجه به اثر بخشی این روش پیشنهاد می شود برای کاهش مشکلات نادرست نویسی دانش آموزان در کلاس درس از برنامه های رایانه ای و یا شیوه های آموزشی نوین مبتنی بر رایانه استفاده شود.
- 1 مقدمه
اختلال یادگیری به معنی اختلال در یک یا چند فرایند پایه روان شناختی است که درک و فهم یا استفاده از زبان گفتاری یا نوشتاری را در بر می گیردو به صورت نقص در توانایی گوش دادن، فکر کردن، صحبت کردن، خواندن، نوشتن، املاء یا انجام محاسبات ریاضی ظاهر می شود. اختلال یادگیری مواردی چون مشکلات یادگیری که در درجه اول نتیجه نقایص بینایی و شنوایی، ناتوانی هایی حرکتی، کم توان ذهنی، اختلالات هیجانی،فقرفرهنگی ومحیطی یاوضعیت بداقتصادی باشدرا دربرنمی گیرید - مرکزملی کودکان ناتوانی یادگیری ،. - 2011درمیان مهارت های تحصیلی پایه، نوشتن، پیچیده ترین و عالی ترین مهارت است که در دوران تحصیل آشکار می شود.
نوشتن کنش پیچیده ی دستگاه اعصاب مرکزی و انتقال افکار به شکل زبان نوشتاری است - به پژوه،احمد،. - 1391 درزبان فارسی،درهجی کردن هجاها و حروف، بی قاعدگی هایی وجود دارد که برای دانش آموزان و به خصوص دانش آموزان دارای اختلال های یادگیری دشواری هایی را ایجاد می کندو کودکان باید با تکیه بر حافظه ی خود آنها را یاد بگیرند - کریمی،. - 1392 دانش آموزان دارای اختلال یادگیری نوشتاری درنوشتن خودمشکلاتی مانندجا انداختن، حذف، بیثباتی در نوشتن حروف، ناتمام نویسی، چسبیدگی میان نوشتهها، وارونهنویسی، چپ و راست نویسی، قرینه
نویسی، و ...رانشان میدهند
دلایل اصلی این ناتوانی شامل :مشکل در توجه ودقت، ناکافی بودن حساسیت شنیداری، اشکال در توالی دیداری، اشکال در تمیز دیداری، اشکال در ادراک دیداری است - امیدوار،. - 1384 ازدیدگاه شناختی و برپایه ی نظریه ی پردازش اطلاعات مشکل افراد دارای اختلال یادگیری زمانی رخ می دهدکه در یکی از مراحل پرردازش اطلاعات مشکلی پیش آید و برون داد رخ ندهد و یا برون داد به صورت مهارت های خواندن و نوشتن با مشکل روبرو شود.ممکن است آسیب در کارکرد و یا ساختار عصب شناختی باشد،مثل وروداطلاعات به حافظه حسی، توجه، رمزگردانی، مرور و.. اطلاعات به شکلی سازماندهی شده وارد حافظهی بلند مدت نمیشود
نتایج تحقیقات - 2008Esak&Spalding& Plant - نشان می دهد میان عملکرد کودکان با نارسایی های یادگیری وکودکان عادی در پردازش ذخیره کردن اطلاعات تفاوت معناداری وجود دارد همچنین این فرضیه ظرفیت محدود حافظه افراد با ناتوانی یادگیری حمایت می کند.مشکلات در زمینه نوشتن از ابتدای ورود به مدرسه بر سایر فعالیت های آموزش کودک تاثیر منفی می گذارد و موقعیت تحصیلی، شغلی و اجتماعی او را به خطر می اندازد و متعاقب آن تاثیر نامطلوبی بر روی کار، حرفه و صنعت می گذارد
سالهاست که معلمان متوجه این حقیقت شده اند که در کنار برخی از کودکان استثنایی هم چون کودکان ناشنوا، نابینا و آهسته گام کودکانی هستند که بدون آنکه ناشنوا باشند برخی کلمات و مطالب شنیداری را درک نمی کنندو یا با اینکه از قدرت بینایی خوبی برخوردارند اما پاره ای نوشته ها و نمادهای بصری را درک نمی کنندو یا به رغم آنکه از بهره هوشی متوسط و یا بالاتر از متوسط بهره مند می باشند، با روشهای معمول و متداول آموزشی قادر به درک و فهم ویادگیری برخی ازمطالب درسی نمی باشند - افروز، - 1392 ازنظرسایسکی دریادگیری املا، بایدراهبردهای خاص به آنهاآموزش دادتانگهداری ویادآوری اطلاعات ازحافظه ی بلندمدت بهبودیابد.
ازطرف دیگریکی ازمشکلات رایج این کودکان مشکلات مربوط به توجه است که در تمرکز توجه به محرک های آموزشی دارای اشکال هستند - وزارت آموزش و پرورش، - 2011 .یافته های تجربی درحوزه روانشناسی حکایت ازآن داردکه حدود75درصد یادگیری انسان از طریق کاربرد حس بینایی،13درصدازطریق حس شنوایی صورت می پذیرد. لذا در درمان اختلال املاء ازروش های مرسوم چندحسی استفاده می شود رویکرد نوینی که در این زمینه مطرح می باشد روش جدید آموزش مبتنی بر رایانه و چند رسانه ای است. فنآوری رایانهای یکی از مهمترین نوآوریها در سیستمهای آموزشی است. که با امکان تکرارهای سرگرمکننده موضوعات و افزایش تدریجی سطح آموزش، یادگیری را برای دانش آموزان ویژه پرانگیزه نموده است - استندن پ، براون د. . - 1391لذاچندرسانهای آموزشی ترکیب مهیج سخت افزار و نرمافزار رایانهای است که به شما اجازه میدهد ویدیو، پویانمایی، صدا، گرافیک و متن را با یکدیگر ترکیب کرده و برنامهای آموزشی بسازید که از طریق صفحهی نمایش رایانه قابل پخش باشد - رضوی،. - 1392نرم افزار های چند رسانهای حواس شنوایی و بینایی را در یادگیری درگیر می کنندهمچنین دانش آموزان می توانند اصول انتزاعی را با نوشتاری یاد بگیرند
و کاربرد همان اصول را به وسیله پویانمایی یا ویدئو مشاهده کنند - صفاریان فلاح میرحسینی، - 1389در این فناوری عنصر متن به تسلسل متوالی مطالب وابسته نیست و خوانندگان می توانند به علایق و نیازهای شخصی خود به اطلاعات دست یابنددرنتیجه کنترل بسیار بیشتری برفرایندخواندم خواهند داشت،همچنین چندرسانه ای ها دانش آموزان را قادر می سازند تا پیامهای خودرابه صورت تصویری تهیه و در تکالیف و تولیدات دیگر خود تلفیق کنند و مانع موجودرااز راههای مختلف جستجو کرده یا به گردش در آنها بپردازند - ذوفن، - 1390لذا یادگیری را تسریع، مؤثرتر و پایدارتر میکند
از جمله آموزش هایی که به وسیله ی چند رسانه ای ها و کامپیوتر بر روی اختلال یادگیری انجام گرفته است، می توان به مواردی همچون. در تحقیقاتی 2011 Miller & Robertson - Rogers - ، نشان میدهند بازیهای آموزشی رایانهای در مقایسه با روشهای دیگر منجر به نگرش بهتر نسبت به درس و مدرسه میشوند. در تحقیقات، - 2010 - chen,peng &chao، - 2011 - Rogers & petko و - 2012 - Kovacevic,pablos,starcevic همگی به این نتیجه رسیدهاند که بازیهای آموزشی رایانهای نقش مؤثری در آموزش و یادگیری دارند. همچنین پژوهشهای - 2010 - Dekoning نشان میدهند که استفاده از پویانمایی با نشانههای دیداری در مقایسه با پویانمایی بدون استفاده از نشانههای دیداری موجب افزایش سطح درک و انتقال یادگیری میشود. است.
نتایج حاصل از تحقیقات کرمی، یونسی و عزیزیان - 2010 - ، نشان میدهد که آموزش با استفاده از بازیهای آموزشی رایانهای در مقایسه با روش تدریس سنتی، نگرش دانش آموزان را به درس بهبود میبخشد. همچنین نتایج پژوهش معتمدی، برقی ایرانی، کریمی - 1391 - نشان داد که روش آموزش به کمک رایانه موجب بهبود حافظه کوتاه مدت، حافظه دیداری، رشد یادگیری و یادسپاری و تقویت توانایی تجسم دیداری در دانش آموزان دارای اختلال یادگیری می شود. در پژوهشی مرادی - 1391 - نشان داد که آموزش چندرسانهای بر کاهش اختلال املا دانش آموزان مؤثر است.
همچنین نتایج پژوهش عبداللهی، کیان ارثی، رحیمیان بوگر - - 1393 نشان داد که برنامهی آموزشی چندرسانهای با تقویت مهارتهای ادراک دیداری، توالی دیداری، حافظه دیداری و تمیز دیداری، در کاهش مشکلات املای دانش آموزان دارای این نوع اختلال یادگیری مؤثر بوده است.لذا با توجه به دو علت مهم اختلال یادگیری املا، اشکال درحافظه ی دیداری وحافظه ی شنیداری و با توجه به اهمیت و تأثیر چند رسانه ای های آموزشی، هدف این پژوهش بررسی تاثیربازی چندرسانه ای برکاهش نادرست نویسی دانش آموزان دارای اختلال یا دگیری در پایه ی سوم ابتدایی در شهرستان مبارکه بوده است بر این اساس، فرضیه مطالعه حاضر این است. آموزش از طریق چند رسانه ای آموزشی برافزایش دقت و توجه و بهبود نمره املا دانش آموزان پسر دارای اختلال یادگیری پایه سوم شهرستان مبارکه مؤثر است.
- 2 روش
روش پژوهش آزمایشی و از طرح پیش آزمون - پس آزمون با گروه کنترل و گزینش تصادفی آزمودنی ها استفاده شده که متغیر مستقل آن آموزش به روش چند رسانه ای و متغیر وابسته نیز کاهش مشکلات نادرست نویسی دانش آموزان دارای اختلال یادگیری املا بود.به این منظوراز بین دانش آموزان پسر دارای اختلال یادگیری در املا پایه سوم مشغول به تحصیل در مدارس ابتدایی شهرستان مبارکه در سال تحصیلی 1393-94 با استفاده از روش نمونه گیری چند مرحله ای وبا توجه به ملاک های ورود به پژوهش ازجمله گزارش معلم، مشکلات جدی در درس املا، برخورداری از هوش متوسط به بالاتر، نداشتن اختلال یا مشکلات روانی خاص، نداشتن نقص حسی، برخورداری از سلامت جسمی و برخورداری از شرایط فرهنگی و اقتصادی مطلوب، به دست نیاوردن نمرهی معیار در آزمون املا، تعداد 30 نفر دانش آموز با اختلال یادگیری در املا انتخاب شد. سپس به طور تصادفی در دو گروه آزمایش - 15 - و کنترل - - 15 قرار گرفتند.
- 3 ابزار پژوهش
برای بررسی عملکرد املای دانش آموزان از آزمون غیر رسمی املای محقق ساخته استفاده شد. این آزمون با توجه به محتوای کتاب فارسی پایه سوم دبستان تهیه گردید. آزمون دارای هشت سطر 50 کلمه بود در تهیهی متنها سعی شد از جملات و کلماتی استفاده شود که بتواند انواع خطاهای موجود در دیکته را مشخص کند. روایی صوری و محتوای آزمون، به وسیله 5 معلم کلاس سوم و متخصص اختلال یادگیری تایید گردید همچنین گروه آزمایش طی 12جلسه.90 دقیقه ای با استفاده از نرم افزارچند رسانه ای تحت آموزش مهارت های نوشتن قرار گرفتند. و در پایان هر جلسه از دانش آموزان خواسته شد که تکالیف موجود در نرم افزار را در منزل انجام دهند
لازم به ذکر است این نرم افزار به صورت یک کتابخانه الکترونیکی است که شامل کلیه کتابهای درسی ابتدایی پایه سوم، تعداد زیادی فیلم آموزشی، صدا، عکس، تدریس الکترونیکی، کلیپهای تعاملی، انواع مختلف آزمون نظیر چندگزینهای،ببین و بگو، وصل کردنی، مرتبسازی، جاخالی، تشریحی و ترکیبی میباشد.
