بخشی از مقاله
-1 چکیده
مدیریت بحران علمی کاربردی است که به وسیله ی مشاهدات سیستماتیک بحران ها و تجزیه تحلیل آنها در جستجوی یافتن ابزاری است که به وسیله ی آن بتوان از بروز بحران ها پیشگیری یا در صورت بروز در راستای کاهش اثرات آن به امداد رسانی وسیع و بهبود اوضاع اقدام نمود.همه ساله در نقاط مختلف کره زمین افراد زیادی بر اثر وقوع سوانح طبیعی نظیر زلزله – سیل – طوفان جان و کاشانه خود را از دست می دهند.تأمین پایگاه های مدیریت بحران پس از وقوع زلزله و اسکان آوارگان یکی از موارد مهم در برنامه ریزی و مدیریت بحران است.در این پژوهش منطقه هفت شهرداری اصفهان که جمعیتی بالغ بر ...نفر می باشد، مورد بررسی قرار گرفته است تا بتوانیم پایگاه هایی برای مدیریت بحران انتخاب و مورد مطالعه قرار دهیم و روش مورد استفاده در این پژوهش استفاده از نرم افزار ARC MAP و FAHP می باشد .با توجه به بررسی های انجام شده، بهترین مکان برای پایگاه های مذکور، قسمت های شمالی منطقه در نظرگرفته شده است.
واژگان کلیدی: پایگاه های مدیریت بحران، مکان یابی، مدیریت بحران، روشهای تصمیم گیری
-2 مقدمه
چگونگی انتخاب مکان استقرار شهر ها و مجتمع های زیستی از دیر باز دغدغه ی فکری و ذهنی معماران، برنامه ریزان شهری و تمامی کسانی که در این زمینه نقش بازی کرده اند،بوده است. نه تنها درمقیاس کلان و دقت در تعیین مکان استقرار تواند سکونتگاه ها بلکه در مقیاس خردتر نیز مکان یابی خدمات شهری در سطح شهرها نیز می به دوام و مانایی شهر ها کمک نماید. در این میان یکی از موضوعات مهم و اساسی، مانایی و بقای شهر و زندگی جاری درآن ها در برابر سوانح و بلایای طبیعی است. چرا که خطرات ناشی از زلزله، سیل و...می تواندبه شدت به پهنه های سکونتی آسیب برساند که این موضوع در ایران با قرارگیری بسیاری از شهر های بزرگ و کوچک کشورماندر نقاط زلزله خیز اهمیتی دو چندان می یابد.
البته باید در نظر داشت که ساخت و ساز درپهنه های آسیب پذیر، در نظر نگرفتن کدهای ساختمانی و دیگر الزامات کالبدی در ساخت سازه های شهری نیز به شدت این پهنه ها را آسیب پذیر کرده است. یکی از جنبه های مهم و قابل توجه در برنامه ریزی شهری، تأکیدو توجه به آسیب پذیری شهر در مقابل بلایای طبیعی است. زیرا در شهر با توجه به حجم بالای سرمایه گذاری و مکان گزینی بسیاری از تأسیسات و ابزارهای اقتصادی واجتماعی جامعه جلب توجه بیشتری را طلب می کند، چرا که در صورت بروز این حوادث، تلفات و خسارات مالی و جانی زیادی را به دنبال خواهد داشت. در چنین شرایطی مدیریت بحران باید در مرحله ی آمادگی قرار داشته باشد و به ساختار دهی و سازماندهی افراد و گروه های مختلف بپردازد تا بتواند به افراد سانحه دیده یاری برساند.
این امر اهمیت عناصر و بخش های مختلف مدیریت بحران را به خوبی آشکار می سازد. در این میان با توجه به تراکم بالای جمعیت در شهر های بزرگ به ویژه اصفهان، توجه خاص به مدیریت بحران و ساماندهی به اموری که منجر به کاهش اثرات نامطلوب زلزله احتمالی و یا کنترل وضعیت بعد از بحران گردد، امری حیاتی و پر اهمیت است. در این شرایط، پایگاه های مدیریت بحران، جهت محیا کردن بستر حیاتی و تاکتیکی مناسب برای اقدامات پیش گیری، آمادگی و واگنش در بحران های مختلف به ویژه بحران های طبیعی بزرگ نظیر زلزله در نظر گرفته شده اند. لذا در این پژوهش سعی می گردد با توجه به بررسی مشخصات کمی و کیفی این سایت ها با در نظر گرفتن الزامات کالبدی و انتخاب و استفاده از مدل مناسب به مکان یابی این سایت ها پرداخته شود.
-3 مواد و روش ها
رویکرد انجام تحقیق توصیفی تحلیلی، با استفاده از مطالعات کتابخانه ای - اسناد، نقشه های زمین شناسی و توپوگرافی و تصاویر ماهواره ای - googleearth از طریق مدل ترکیبی ahp-fuzzy و با بکارگیری نرم افزار arc map که در نهایت به جانمایی پایگاه های مدیریت بحران در منطقه هفت اصفهان انجامیده است. برای این پژوهش ابتدامعیارهای لازم برای مکان یابی مراکز امداد رسانی از متون مرتبط استخراج گردیدند، لیکن لحاظ کردن همه معیارهای فوق با توجه به ویژگی های منطقه هفت و عدم دسترسی به اطلاعات مزبور امکان پذیر نبود، لذا معیار های ذکر شده در شکل 1؛4برای دستیابی به اهداف این مطالعه انتخاب شدند.
1؛3 معیارهای جانمایی پایگاه های مدیریت بحران
2؛3 وزن دهی به لایه ها
پس از مشخص شدن معیارهای مکان یابی، باید میزان اهمیت هر یک از پارامترها در قالب دادن وزنی مشخص به هر کدام به منظور تهیه نقشه نهایی انجام گیرد. بر این اساس در این پژوهش برای تعیین اوزان معیارها از تکنیک مقایسه زوجی و نرم افزار - - EXPERT CHOICE بهره گرفته شده است.
