بخشی از مقاله
چکیده
جهل از واژههایی است که در سیر تاریخی خودش معانی متعددی را دیده، گاهی در برابر علم، گاهی در برابر حلم، گاهی در مقابل عقل و گاهی نیز در معنای ضلالت بکار رفته است و در منابع اسلامی از واژگان کلیدی و حلقه های معنای است،که محور خیلِ زیادی ازمعانی مانند دروغ، ضلالت، لجاجت... است. در منابع اسلامی جاهلیت گاهی به زمان و گاهی به صفات جاهلی - صفات که زمان جاهلیت در جامعه جاهلی بر اخلاق و روحیات مردم مسلط و حاکم هست - مقید شده است می توان نتیجه گرفته، جاهلیت مختص به زمان و مکان خاص نیست بلکه در هر زمان و مکانی اگر آن صفات و خصوصیات ظهور و بروز داشته باشد به آن جاهل و جاهلیت اطلاق می شود.
بنابراین جاهلیت یک مفهوم است با مشخصات خودش نه یک زمان در گذشته و از آنجایی که در جهان معاصر از یک طرف پیشرفتهای شگرف علمی بیش از هر زمانی دیگر اوج و سرعت گرفته است و از طرفی بهمدد همین تکنولژی و پیشرفتها مظاهر جاهلیت بیش از هر زمانی خودنمایی میکند. جامعه امروزی بشر مخصوصا در جهان غرب هرچند توانسته اند خود را از دام جهل در مقابل علم رهایی بخشند اما در بسیار موارد مخصوصا در رابطه با مسایل جنسی و قتل و غارت فراتر از گذشتگان در باتلاق جاهلیت گرفتار هستند. و چون در قرآن و روایات بر نشانه های گوناگونی که جاهلیت یک جامعه را به نمایش میگذارد تصریح یا اشاره شده است. لذا در این نوشتار جاهلیت در جهان معاصر با توجه به نشانههای آن که در آیات و روایات بیان شده بررسی و مورد تحقیق قرار گرفته است.
مقدمه
علم بدون شک چراغ روشنایی جامعه بشریت و رمز پیشرفت و پیروزی بشر است، بخاطر همین در طول تاریخ حکومتها و سلسله های توانستهاند بیشتر تأثیر گذار باشند که بیشترین بهره را از علم و دانش داشتهاند. در مقابل جهل همان ظلمت کده و نقطه تاریکی است که بشر همیشه از آن گریزان بوده و در طول دوران خودش تلاش مستمر دارد که بتواند از دایره جهل تا حد ممکن رهایی یابد و به حیطه دانش و دانایی برسد مقوله دیگری که بشر در طول تاریخ خودش در عین گریزانی از آن با او قرین همراه بوده و هست، جاهلیت و سفاهت است، امیر المؤمنین در بیان نغز و شیرینش می فرماید: کم من غریق هلک فی بحر الجهاله: بسا کسانی که در دریای نادانی غرق و هلاک شدند.
اگر بخواهیم غریق این دریا نباشیم، باید اول جهل و جاهلیت را بشناسیم تا گرفتار آن نشویم برای شناخت جهل بهترین راه مراجعه به قرآن کریم است و اهل بیت است؛ زیرا قرآن آخرین نسخه شفابخش خدای مهربان برای راهنمایی بشریت به سعادت و اهلیت معلم، مفسر و مجری احکام و دستورات این نسخه الهی است. جهل و جاهلیت از واژگان گلیدی قرآن کریم و روایات اسلامی است، که با موضوعات متعدد، احکام، اخلاق و اعتقادات مرتبط است، و از طرف واژگان نسبت به معانی در طول دوران تغییرات زیادی پیدا می کنند گاهی لذا وقتی به لغتنامه ها مراجعه کنیم می بینیم که برای یک واژه معانی فراوانی نقل می کنند بخشی از این معنا در دایره جغرافیایی متعدد به وجود آمده و بخشی نیز در طول مدت زمانی هرچند در دایره جغرافیای واحدی باشد لذا بر آنیم تا اول معنا مقصود از جهل روشن گردد بعد ببینیم که در آیات و روایات در رابطه با آن چه فرموده است. با بنگریم جاهلیت که قرآن و اسلام مردم از آن بر حذر می دارد امروزه نیز مصداق دارد یا خیر؟
