بخشی از مقاله
خلاصه مقاله:
توسعه مبتنی برحمل و نقل همگانی یکی از الگوهای توسعه شهری است که بر محوریت حمل و نقل عمومی استوار است . امروزه مهمترین مجموعه های سیستم حمل ونقل ،حمل و نقل های همگانی شهری هستند.در جهت گیری اکثر کشورهای صنعتی و پیشرفته جهان در حل معضل الودگی هوا و ترافیک شهری و حومه ، روآوری به سوی حمل و نقل همگانی به عنوان یک اصل غیر قابل انکار پذیرفته شده است. استفاده از سیستمهای حمل و نقل عمومی کارا و موثر بعنوان یکی از بهترین راهکارها در جهت ر فع این مشکلات در بین برنامه ریزان و مدیران شهری مطرح می باشد. حمل و نقل عمومی یکی از ایمن ترین شیوه های سفر را ارائه می دهد و در واقع نقش اساسی را در سلامت جامعه ایفا می کند. برای اینکه حمل و نقل عمومی به شکلی از انتخاب شهروندان تبدیل شود، ضروری است که شهروندان در سراسر سفر خود احساس آرامش و امنیت بکنند.
چکیده:
پدیده رو به رشد افزایش جمعیت و توسعه شهرها باعث ایجاد شلوغی، ترافیک و آلودگی محیط زیست می شود و بدنبال آن پیامدهای اقتصادی و اجتماعی بسیاری را موجب می شود . این مطلب یکی از مهمترین مشکلات و معضلات جوامع شهری است . استفاده از سیستمهای حمل و نقل عمومی کارا و موثر بعنوان یکی از بهترین راهکارها در جهت ر فع این مشکلات در بین برنامه ریزان و مدیران شهری مطرح می باشد.این مقاله با هدف دستیابی به اهمیت و جایگاه توسعه و امنیت در حمل و نقل عمومی صورت گرفته است. بدین منظور از روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و با مرور متون ، منلبع و اسناد کتابخانه ای بهره گرفته است.
یافته های تحقیق نشان میدهد حمل و نقل عمومی یکی از ایمن ترین شیوه های سفر را ارائه می دهد و در واقع نقش اساسی را در سلامت جامعه ایفا می کند. یک حرکت کیفی به حمل و نقل عمومی می تواند تصادفات ناشی از ترافیک جاده ای را کاهش دهد ، حمل و نقل عمومی یک عامل مهم برای مدرن کردن جامعه شهری است. برای اینکه حمل و نقل عمومی به شکلی از انتخاب شهروندان تبدیل شود، ضروری است که شهروندان در سراسر سفر خود احساس آرامش و امنیت بکنند.
کلید کلیدی: امنیت ، توسعه ، حمل و نقل عمومی
-1مقدمه:
-1-1بیان مسئله
از آنجا که فعالیتهای اقتصادی شهری بر پایه های مختلفی از قبیل صنعت ، بازرگانی ، خدمات ، آموزش و ... استوار می باشد . ساکنین شهرها همواره به منظور تامین نیازهای زیستی خود ناگزیر به حرکت و جابه جایی بوده اند آلودگی هوا، اتلاف وقت، هدر رفتن انرژ ی، افزایش زمان سفر، اثرات اقتصادی و اجتماعی منفی، از تبعات ترافیک و شلوغی درکلانشهرها است . - ضابط محبوب و دیگران،. - 1388 برای حل این معضل کارآمدترین راهکاری که درمیان برنامه ریزان شهری مطرح می باشد، استفاده بهینه و مناسب از سیستمهای حمل و نقل عمومی بالاخص استفاده از سیستمهای انبوه بر به عنوان ستون فقرات حمل و نقل شهری است. مسئله حمل و نقل همواره به عنوان یکی از معضلات شهری محسوب می شده است .رشد شتابان اقتصادی و جمعیتی شهرها، افزایش مالکیت خودروهای شخصی،محدودیت زیرساخت های حمل و نقل شهری ، افزایش سفرهای درون شهری و توسعه نامتناسب فضاهای شهری،باعث افزایش معضلات ترافیکی در شهرها می شود . - لاریمیان و دیگران. - 1390
-2 مفاهیم و دیدگاه ها:
-1-2 امنیت
یکی از خواسته ها اساسی بشر امنیت است که تامین آن از مهم ترین وظایف حکومت هاست. معادلهایی چون امن، محفوظ، مطمئن، محفوظ داشتن، تامین کردن و ... برای آن آورده میشود. به طور کلی واژه امنیت عمدتا به نوعی احساس روانی اطلاق میگردد که در آن به خاطر مبرا بودن، از ترس، وضعیت آرامش و اطمینان خاطر حاصل میگردد. پدیدههایی که ممکن است باعث ترس شده و آرامش و اطیمنان خاطر افراد را مختل سازند، بسیار متعدد و در عین حال پیچیدهاند. با گذشت زمان و ایجاد تغییراتی در توقعات و نیازهای انسانها، متغیرهای جدیدی برای تعریف امنیت وارد عرصه میشوند.
-2-2توسعه
اصطلاح »توسعه« به صورت فراگیر پس از جنگ جهانی دوم مطرح شده است. توسعه عبارت است از درجهای از تحّول، که جامعه را براساس ویژگیهای مربوط برای نیل به آرمانها و اهداف خود هدایت میکند. توسعه به عنوان یک مفهوم متعالی، دستاورد بشری و پدیدهای بین رشتهای است و فینفسه یک مسلک - ایدئولوژی - به حساب میآید - افراخته، . - 18 :1387 بطور کلی توسعه به معنای تلاش برای بهبودی زندگی، همزاد تاریخ جامعه بشری است، اما توسعه به مفهوم امروزی آن که بیشتر یک مفهوم مقایسهای است از جمله مفاهیمی است که پیش از هر موضوع دیگری در نیم قرن اخیر مورد بحث محافل قرار گرفته است - جمعهپور، - 1389 بنابراین توسعه در تعاریف جدید مفهومی فراتر از رشد می باشد و تحولات کیفی و ساختاری متفاوت از گذشته را می طلبد. درواقعکمیّت بیشتراز آنچه که هست به تنهایی مورد نظر نبوده و کیفیت جدیدی به سوی آنطورکه باید باشد، هدف گیری می شود - صرافی،. - 74 : 1377 اگر توسعه را گذر از مرحله ای به مرحله دیگر معنا کنیم، در بطن آن سه واژه کلیدی تحول، تغییر و پیشرفت، جای میگیرد. تحول فرایند تغییر در یک دوره طولانی مدت، تغییر فرایند قابل اندازه گیری در دوره کوتاه مدت و پیشرفت روند پویای حرکت و تغییر روبه جلو در گذر زمان است .
-3-2حمل و نقل عمومی
در معنی لغوی حمل به معنی برداشت و نقل به مفهوم جا به جایی کردن است . سیستم حمل و نقل عمومی مجموعه ای از وسایل از قبیل اتوبوس ریل سبک ترن ها مترو تراموا منوریل و اتوبوس های برقی را در بر میگیرد. در بسیاری از کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه توسعه ی سیستم های حمل و نقل عمومی در راستای دستیابی به توسعه ی پایدار شدت گرفته است. برنامه ریزان شهری و برنامه ریزان حمل و نقل می توانند از طریق الگوی توسعه ی حمل و نقل عمومی گرا در افزایش استفاده از حمل و نقل عمومی موثر باشند. حمل و نقل عمومی در ایجاد منافع عمومی و اجتماعی دخیل است. سیستم حمل و نقل عمومی که دارای شرایطی از قبیل راحتی ایمنی و دسترس پذیری داشته باشد. میتواند طبقات متوسط و بالای جامعه را تشویق کند تا کمتر از خودروهای شخصی خود استفاده نمایند. - سلطانی، - 1390
-4-2مزایای توسعه حمل و نقل عمومی:
دلایل زیادی برای استفاده از حمل و نقل عمومی وجود دارد. حمل و نقل عمومی یکی از مولفه های مهم دستیابی به توسعه پایدار بوده و می تواند اثر قابل ملاحظه ای در کاهش آلودگی هوا داشته باشد. برخی از مزایای توسعه حمل و نقل عمومی عبارتند از :
-1-4-2 امکان جابجایی حجم بالایی از مسافران
مزیت عمده ی سیستم حمل و نقل عمومی در ظرفیت بالای آن برای جابجایی مسافر برخورداری از کارآمدی بالا و امکان صرفه جویی در مصرف انرژی و فضای جاده - و حتی استفاده از فضای زیرزمین - است. - سعیدیان الف . - 1387
-2-4-2 امکان استفاده ا قشار مختلف اجتماعی
معمولا یکی از اهداف راهبردی شهرداری ها یا دولت های محلی هدایت تقاضای اقشار متوسط و بالای جامعه به سمت حمل و نقل عمومی است. در کشورهای در حال توسعه بر خلاف کشورهای پیشرفته اقشار کم درآمد در حومه ها ساکن هستند. بنابراین برنامه ریزی سیسستم های حمل و نقل عمومی بر مبنای دکترین اقنصاد نئوکلاسیک - خدمات رسانی با شرط توجیه اقتصادی - موجب محرومیت این گروه از جامعه میشود.
-3-4-2 منافع عمومی
توسعه حمل و نقل عمومی باعث ارتقای دسترسی عموم خواهد شد. طراحی مناسب مسیرهای حمل و نقل عمومی موجب هدایت توسعه شهری در جهات مناسب میشود. در صورتی که جهات توسعه شهر با توسعه کرویدورهای حمل و نقل عمومی هماهنگی داشته باشد میتوان برای خدمات رسانی به گروه های مختلف جامعه استفاده شود. حمل و نقل عمومی میتواند به تقویت نقش و کارکرد محله کمک کند. ارتباطات اجتماعی فعالیت های فیزیکی و پیاده روی را افزایش دهد و به بالا رفتن امنیت روانی جامعه کمک کند.
-4-4-2 منافع اقتصادی
طبق تخمین های انجام شده توسط بانک جهانی اثر یک در صدی افزایش سهم بودجه در حمل و نقل عمومی با 10 درصد کاهش در هزینه ها و زیان های متناظر در سیستم اقتصاد شهری برابر خواهد بود - شعار و جوادی . - 1386
-5-2پیش شرط های توسعه ی حمل و نقل عمومی:
-1-5-2استانه ی تراکم جمعیتی و فعالیتی
