بخشی از مقاله
چکیده
بند قیدی یکی از انواع بندهای پیرواستت و بیتانگر ارتبتاط زمتانی، شترطی، علّتی، تصدیقی و مانند آن است در پژوهش حاضر قصد داریم به بررستی جایگتاه بنتدهای قیدی تصدیقی در زبان فارسی پرداخته و رابطۀ آن را با عواملی مانند وزن دستوری، پیچیدگی، کوتاهشدگی، پلبندی و نوع کلمۀ وابستهساز بررسی کنیم بتدین منظتور پیکرهای با 922 جمله حاوی بند قیدی تصتدیقی گتردآوری کتردیم بتا استتفاده از تحلیل آماری دریافتیم که این نوع بندها در زبان فارسی در هر دو جایگتاه آغتازی و پایانی واقع میشوند و گرایش غالب آنها به قرار گرفتن در جایگاه آغتازی استت از پنج عامل بیان شده عامل کوتاهشدگی، تأثیر قابلتوجهی بر قرار گترفتن ایتن بنتدها در جایگاه آغازی دارد همچنین، قید وابستهستاز نیتز تتأثیر بته ستزایی در جایگتاه بندهای تصدیقی دارد در این بررسی بندهایی که با کلمۀ وابستهستاز «درحالیکته» همراه بودند، نسبت به انواع دیگر، با تفاوت کمتری در جایگاه آغازی قرار گرفتهانتد همچنین در این مقاله عامل وزن عاملی شناخته شد که نقشی در تعیین جایگاه این بندها در زبان فارسی ندارد عامل پلبندی نیز تأثیری بر جایگاه آنها نداشتته استت و ارتباط معناداری بین عامل پیچیدگی و جایگاه بندهای تصدیقی وجتود نتدارد بتا اینحال اکثر بندهایی که در جایگاه آغازی قرار گرفتهاند، جزو بندهای قیتدی ستاده بودهاند
کلیدواژهها: بنتدهای قیتدی تصتدیقی، وزن دستتوری، پیچیتدگی، کوتاهشتدگی، پلبندی، کلمۀ وابستهساز
.1 مقدمه
بندهای قیدی5 ازجمله بندهای پیروی0 هستند که در جمتالت مرکتب ظتاهر میشوند و توصیفگر بند پایه9 هستتند بنتدهای قیتدی از حیتث معنتایی بته گروههای مختلفی تقسیم میشتوند؛ ازجمله بند قیدی شرطی، زمانی، ستببی - علّی - و غیره - راس مهند و ستلیمیان؛ - 5934 هنگامیکته ستخنگویان، یتک جملۀ مرکب را در همراهی با یک بند پیرو قیدی تولیتد میکننتد، میتواننتد این بند را با توجه به بند پایه در دو جایگاه قرار دهند یعنی میتوانند آن بندقیدی را قبل یا بعد از بند پایه قرار دهند مطالعات متعدد نشان دادهاند که جایگاه ارجح در یک بند پیرو به معنتای آن متکی است و هریک از این نوع بندها بر اساس ویژگیهای معنایی متفاوت خود، جایگاههای متفاوتی را میتوانند اشغال کنند - بتایبر4 و دیگتران، 5333؛ دیسل1، - 0221
در مورد بندهای قیدی تصتدیقی اعتقتاد بتر ایتن استت کته ترجیحاً به دنبال بندهای پایه وابسته میآیند - بایبر و دیگتران، - 194 :5333در تالش برای توجیه این گوناگونیها تحقیقات بسیاری در حوزههای مختلتف زبانشناسی شامل بررسیهای کتاربردی- گفتمتانی و پتردازش زبتان صتورت گرفته است - چیف، 5314؛ هاوکینز9، 5334؛ ورستریت 7، - 0224 در رویکترد جدیتتد چنتتد عتتاملی بتته ایتتن فراینتتد، دیستتل - 0221 - از منظتتر دیتتدگاههای پردازشبنیاد1، معنایی و نقشی- گفتمانی3 به بررسی جایگتاه بنتدهای زمتانی پرداخته شده است دیسل تأثیر عواملی مانند طتول5، پیچیتدگی0، کتاربرد9 و اصل تصویرگونگی4 را در جایگاه بندهای پیرو در زبان انگلیسی بررسی کرده و و اینگونه استدالل میکند که عامل تصویرگونگی مهمتترین عامتل قرارگیتری بنتتدهای قیتتدی زمتتانی در جایگتتاه آغتتازی استتت - دیستتل، - 472 :0221
در مطالعات دیسل تمام زبانهایی که در آن بندهای قیدی در جایگاه آغازی قترار میگیرد، زبانهای فعلپایان مانند ژاپنی بوده و زبانهایی که هر دو توالی را دارا باشند مربوط به زبانهای فعلآغازنددر زبان فارسی راس مهنتد و ستلیمیان - 5934 - بتا آزمتونی چنتدعاملی شامل معنا، کالم - و کتاربرد - ، وزن و تصتویرگونگی، تتوالی بنتدهای قیتدی را مورد بررسی قرار دادهاند و 9 نوع بند قیدی زمان، شرطی، ستببی، منظتوری، نتیجهای و حالت را از لحا معنا، در پیکترهای بتا 5949 جملته طبقتهبنتدی کردند به اعتقاد راس مهند و سلیمیان - 5934 - ، بندهای قیدی در فارستی در دو جایگاه آغازی و پایانی واقع متیشتوند، کته گترایش غالتب ایتن زبتان بته قراردادن آنها در جایگاه آغازی است و همچنین روش تحلیل آمادگاری1 نشان داد که از چهار عامل موجود در این پژوهش، عامل معنا مهتمتترین عامتل در پیشبینی ترتیب بوده است و عامل کالم و تصویرگونگی در جایگاه بعدی قرار داشتند همچنین، عامل وزن سازهای رابطهای معنادار با ترتیب نداشتته و لتذا نتوانسته است ترتیب قیدهای زبان فارسی را پیشبینی کنددیسل - 0221 - معتقد است عامل دیگری که در تعیین جایگاه بندها تأثیر دارد، تصویرگونگی است مطابق با اصل تصویرگونگی، تتوالی نستبی بنتدهای پیرو قیدی و پایه باید بازتابی از تتوالی رویتدادهایی باشتد کته آنهتا بتا هتم
