بخشی از مقاله
چکیده :
در ارزیابی عملکرد کارکنان ، سواد اطلاعاتی آنها به دلیل نقش بی بدیل خود ، در برابر سایر عوامل ووظایف جایگاه ویژه ای دارد ، کشورهای گوناگون طی دهه های گذشته تلاش زیادی برای تحقق انقلاب آموزشی در سازمانها، کرده اند و پیش بینی می شود در طول دهه حضور خود رانشان دهد. در آینده نیز پدیده فناوری اطلاعات و ارتباطات حکم یکی از محورهای اساسی تغییر و نوآوری در صحنه تعلیم و تربیت جهان حفظ می کند.از این رو توجه سازمانها بیشتر به سمت کارکنانی می رود که از سواد اطلاعاتی برخوردارند واین به دلیل انفجار اطلاعات، آلودگی اطلاعات و ضرورت استخراج مناسب منابع معتبر ولزوم به کارگیری سواد اطلاعاتی در سازمانها محسوس تر از قبل می شود سازمانها نیز باید جهت ایجاد انگیزش وبروز رسانی کارکنان خود سواد اطلاعاتی آنها را یکی از معیارهای ارزیابی عملکرد کارکنان خود قرار دهند.در این مقاله ابتدا ضمن معرفی چند واژه کلیدی ، وبیان مقدمه ای در باره نقش مهم سواد اطلاعاتی در عملکرد کارکنان ،نظریه های سواد اطلاعاتی ،کاربرد فنون ایجاد افزایش عملکرد کارکنان در سازمان، نیز بیان می گردد. ودر ادامه جایگاه سواد اطلاعاتی در ارزیابی عملکرد را مطرح وتوصیف می کند. ودر خاتمه مقاله نتیجه گیری وپیشنهاد از مباحث ارائه شده اعلام می گردد. ×
کلید واژه ها :سواد اطلاعاتی ،سازمان ،عملکرد کارکنان ،جایگاه سواد اطلاعاتی
مقدمه :
ارزیابی عملکرد از جمله ابزارها ووسایل موثر مدیریت منابع انسانی است که با به کارگیری صحیح این ابزار نه تنها هدفها وماموریتهای سازمان با کارایی مطلوب تحقق می یابد بلکه منافع کارکنان وجامعه نیز تامین می گردد - جعفری ،برونی ،حسام امیری ، - 2009 فرایند ارزیابی عملکرد، راهکاری را در اختیار سازمان قرار می دهد که از طریق آن اعضای سازمان به میزان اثر بخشی وظایف شغلی خود پی می برند - لیلی وهیندوجا . - 20071این فقط در صورتی امکان پذیر است که فرایند ارزیابی عملکرد به طور صحیح ودقیق انجام شده باشد؛یعنی شاخصها وعوامل موثر در عملکرد افراد به طور دقیق مشخص شده وقابل اندازه گیری باشد. - رابینز،. - 1378 یکی از عواملی که می تواند نقش موثری در ارزیابی عملکرد کارکنان داشته باشد سواد اطلاعاتی است سواد اطلاعاتی به مجموعه توانمندی هایی گفته می شود که افراد به کمک آن می توانند زمان نیاز به اطلاعات را تشخیص دهند و به مکان یابی و استفاده مؤثر از اطلاعات مورد نیاز بپردازند. بنابراین، فرد باسواد اطلاعاتی کسی است که در ابتدا یاد می گیرد زمانی که به اطلاعات نیاز دارد، آن را تشخیص دهد،
سپس می آموزد محیط های اطلاعاتی موجود را بررسی کند و بهترین منابع اطلاعات برای پاسخ گویی به نیاز اطلاعاتی و چگونگی ایجاد یک راهبرد جستجوی موفق را تشخیص دهد. در مرحله بعد وی می آموزد که اطلاعات بازیابی شده را ارزیابی کند و در نهایت به منظور حل مسئله، عقاید را با هم ترکیب و سازماندهی کرده و راه حلی برای آن نشان دهد. در واقع فرد باسواد اطلاعاتی کسی است، که یاد گرفته چگونه یاد بگیرد - ملکی پور و همکاران، . - 2: 1392اگر سواد اطلاعاتی کارکنان پایین باشد عملکرد آنها به همان اندازه لطمه خواهد دید که گویی تواناییشان پایین بوده است .به همین دلیل دارابودن سواد اطلاعاتی یک کارکرد بسیار مهم برای مدیران وسازمان است .
سواد وسطوح آن
راس توید و بیلی - 1994 - 2 سواد را به عنوان سوادها معرفی کردند. آنها با تعریف دوره های سواد، یکی از دوره ها را به عنوان سواد کتاب شناختی ، معرفی کردند؛ یعنی دورهای که با فناوری گوتنبرگ×3آغاز شد و حس آگاهی جهان را به سویحقّ اولیه بشر برای خواندن و نوشتن معطوف کرد. سواد در پنج سطح اینگونه تعریف شده است:
سطح.1 افراد با مهارت خیلی ضعیف4 به عنوان مثال، ناتوانی فرد در خواندن اطلاعات چاپی جعبه و بروشور دارو به منظور استفاده از دارو به میزان لازم.
سطح.2 افراد تنها میتوانند پاسخ مطالب را با منابع ساده، با پیش زمینه چاپی واضح و تکالیفی که خیلی پیچیده نیستند، ارائه دهند. این سطح شامل مهارت های ضعیف است، اما پنهان تر از سطح 1 میباشد. شامل افرادی است که میتوانند بخوانند، اما نمره ارزشیابی آنها ضعیف است. این افراد مهارت های برآوردن نیاز اطلاعاتی روزانه، مرتبط با فعالیت سواد خود را فراگرفتهاند، اما سطح پایین کارایی مهارتآنها سبب میشود نتوانند نیازهای جدید مثل فراگرفتن مهارت های جدید کاری را فرا بگیرند.
سطح.3 حداقل سواد مناسب موردنیاز جهت برآوردن نیازهای روزمره و کار در جامعه پیشرفته و پیچیده است. این سطح مهارتی لازم جهت موفقیت اتمام دوره متوسطه و ورود به دانشکده است. همانند سطوح پیشرفته، یکی از الزام های این سطح، توانایی تلفیق منابع اطلاعاتی وحلّ مسائل پیچیده تر است.
سطوح 4 و 5 مخصوص افرادی است که میتوانند دستورهای سطح بالای مهارت های پردازش اطلاعات را نشان دهند - باب الحوایجی و عینی، × . - 32 :1389
مفهوم سواد اطلاعاتی5
مفهوم سواد اطلاعاتی نیز در دهه 1970 و در پی رشد فناوری اطلاعات، مطرح و در سالهای اخیر رشد یافته، تحول پیدا کرده قدرتمند شده است؛ به صورتی که از آن به عنوان سواد حیاتی برای قرن بیست و یکم نام برده میشود. سواد اطلاعاتی گاهی جزئی از مجموعه سوادها به شمار میآید، در حالیکه به تعریفی دیگر سواد اطلاعاتی محور اساسی سوادآموزی در قرن بیست و یکم میباشد. امروز مفهوم سواد اطلاعاتی جزء جدایی ناپذیر فعالیت های اطلاعاتی و تفکر انتقادی6 در محیط فناوری اطلاعات ارتباطات میباشد - بروس7، . - 18 :2002 به زعم بسیاری از افراد، سواد اطلاعاتی یعنی از عهده فناوری برآمدن و برخورداری از قابلیت سازگاری با آن. به نظر می رسد که بسیاری چنین نگاه محدودی به سواد اطلاعاتی داشته باشند. این تعریفتقریباً مثل این است که بگویید با سواد فردی است که می تواند بخواند و با سواد اطلاعاتی فردی است که می تواند از رایانه استفاده کند.
هر دو تعریف یاد شده در خصوص سواد و سواد اطلاعاتی مفاهیم انتزاعی هستند که سطوح گوناگون و فرایندهای پیچیده ای را شامل می شوند. در مفهوم وسیع تر، سواد اطلاعاتی اشاره به توانایی دسترسی و استفاده از طیف متنوعی از منابع اطلاعات دارد تا یک نیاز اطلاعاتی حل و فصل شود. اما مانند معنای سواد که فراتر از توانایی خواندن و نوشتن است، سواد اطلاعاتی نیز متضمن یافتن، ارزیابی، استفاده و به تبع آن قرار دادن دانش در چرخه ارتباطات است. تعریف ارائه شده از سوی انجمن کتابداری آمریکا به عنوان یکی از دستاوردهای مهم و ارزنده ی این انجمن در خصوص سواد اطلاعاتی پر استفاده ترین تعریف و در واقع تعریفی است که بیشترین استناد را به خود اختصاص داده است. بر اساس تعریف این انجمن»با سواد اطلاعاتی« فردی است که توانایی تشخیص نیاز به اطلاعات را دارد و می تواند به جایابی، ارزیابی و استفاده موثر از اطلاعات مورد نیاز بپردازد و بالاخره نحوه یادگیری را فرا گیرد. چنین فردی از نحوه ی سازماندهی اطلاعات آگاهی دارد، بطوری که دیگران نیز می توانند از وی فرا گیرند. این فرد
