بخشی از مقاله
چکیده
رشد شهرها و گسترش شتابان شهرنشینی با پیامدهای اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی متعددی همراه بوده است . لذا به موازات رشد شهرها و پیامدهای ناگوار برخاسته از آن، مقوله سلامت شهری نیز به یکی از مهمترین مقوله های برنامه ریزی و مدیریت شهری تبدیل شده و رویکرد نوینی در توسعه پایدار شهری با محوریت سلامت را مطرح کرده است. منظور از شهر سالم شهری است که به طور مداوم و پیوسته، در حال ایجاد و بهبود محیط های اجتماعی و کالبدی خویش بوده و منابع اجتماعی خود را گسترش می دهد به نحوی که آن محیط ها، مردم را قادر سازد تا در اجرای همه عملکردهای زندگی اجتماعی و در پرورش حداکثر توانایی بالقوه ها شان، به طور متقابل از یکدیگر حمایت و پشتیبانی کنند.
همچنینتوسعه پایدار توسعه ای است که محور آن انسان است و موجب سعادت و رشد انسان می شود . بنابراین چنین توسعه ای رشد پایدار را تضمین می کند وتوسعه را درتمام زمینه های اقتصادی، فرهنگی واجتماعی ایجاد می کند. با توجه به اهداف و شاخص های مشترک توسعه پایدار شهری و شهر سالم میتوان به این نتیجه رسید که اهداف شهر سالم منطبق بر الگوی توسعه پایدار شهری است و در صورت دستیابی به این اهداف میتوان شهر سالمی داشت که در عین داشتن شاخص های سلامت دارای پایداری هم باشد.
.1مقدمه
در دنیای امروز به تبعیت از نیاز به ایجاد یک شهر سالم و به دور از همهمه و هیاهوی رفت و آمد و جریان زندگی ناشی از ماشین و ایجاد یک فضای اجتماعی در ارتباط با طبیعت، نظریات مختلفی ابراز شده، اساس این نظریات بر مبنای تقویت فضای اجتماعی و محله ای شهر و استفاده از طبیعت در گونه ها و طرح های مختلف شهرسازی است - شیعه،. - 5:1388 ایده شهر سالم و یا » جنبش شهرسالم « در دهه1980 و از کشور کانادا آغاز شد.
این جنبش در آغاز اهداف زیست محیطی و بهبود وضعیت بهداشتی شهرها و سکونتگاه های انسانی را مد نظر داشت. لیکن رفته رفته اهدافی فراتر از مسائل بهداشتی شهرها را دنبال نمود - احمدی ،. - 1:1385 امروزه اندیشمندان یکی از راه های رسیدن به توسعه پایدار شهری را داشتن شهر سالم برمی شمارند.با عنایت به این ضرورت در سال 1985-86 دفتر اروپایی سازمان جهانی بهداشت برنامه ارتقا سطح سلامت را تحت عنوان » پروژه شهر سالم « پیشنهاد نمود برای موفقیت در این پروژه ، شهرهای مجری باید از حمایت سیاسی قوی ، مدیریت و رهبری توانمند، کنترل و مشارکت وسیع اجتماعی و همکاری بین بخشی برخوردار باشند. - فرهادی به اقتباس از :, . - 1998-45Ahmad هدف توسعه پایدار شهری باید ایجاد یک شهر سالم و مردم وار با منابع غنی باشد.
یعنی اینکه نه تنها از لحاظ فرم شهری و میزان دسترسی قابل قبول انرژی، بلکه از لحاظ نقش و کارکرد ، شهر را به عنوان مکانی برای زندگی مدنظر داشته باشد. در این مقاله ابتدا به صورت مختصر به بیان شهر سالم و توسعه پایدارشهری و معیارها و شاخص های شهر سالم و توسعه پایدار شهری اشاره شده و در پایان با توجه به وجوه اشتراک اهداف شهر سالم و توسعه پایدار شهری راهکارهایی به منظور تحقق شهر سالم با رویکرد توسعه پایدارشهری مطرح شده است.
.2مبانی نظری
.2.1 شهر سالم
طی دهه 1970 مردم و مسئولین جهان به مرور دریافتند که خدمات بهداشتی موجود در سطح جهان نمیتواند پاسخگوی نیازها انتظارات روزافزون شهرها و شهروندان آن باشد. لذا کشورهای عضو سازمان بهداشت جهانی بر آن شدند تا نسبت به توسعه گسترش برنامه های اصلاح بهداشت عمومی در سطح جهان کوشش نمایند. در پی این تلاشها استراتژی "بهداشت برای همه تا سال "2000 در سال 1979 به تصویب رسید.این استراتژی بیانگر این ایده کلی بود که در واقع عرصه های اصلی عملیات در زمینه بهبود بهداشت جامعه و تامین رفاه عمومی خارج از بخش های بهداشتی جامعه است و اقدام در این زمینه مستلزم توجه به بخشهای دیگر می باشد.
در سال 1998 کشورهای عضو سازمان بهداشت جهانی چارچوب جدیدی برای بهداشت و سلامت در قرن 21 تهیه نمودند و از آن پس کشورهای اروپایی این سازمان ، چارچوب سیاست بهداشت برای همه را در این منطقه اروپا تحت عنوان بهداشت 21 به مرحله اجرا درآوردند. این چارچوب ، 21 هدف را برای جامعه قرن21 مطرح می ساخت.به موازات این اقدام در ژوئن سال1992 کنفرانس سازمان ملل در زمینه محیط و توسعه - بیانیه زمین - در ریودوژانیرو سازمان ملل برنامه توسعه پایدار را تحت عنوان دستور کار21 به تصویب رساند. - هانکوک و دهل. - 1986 شهر سالم شهری است که به طور مداوم و پیوسته، در حال ایجاد و بهبود محیطهای اجتماعی و کالبدی خویش بوده و منابع اجتماعی خود را گسترش می دهد به نحوی که آن محیط ها، مردم را قادر سازد تا در اجرای همه عملکردهای زندگی اجتماعی و در پرورش حداکثر توانایی بالقوه ها شان، به طور متقابل از یکدیگر حمایت و پشتیبانی کنند.
- هانکوک و دهل - 1986 ، سازمان بهداشت جهانی نیز با اصلاحات مختصری، شهر سالم را شهری تعریف کرد که محیط های کالبدی و اجتماعی خود را به طور پیوسته بهبود می بخشد و منابعش را توسعه می دهد، به نحوی که مردم بتوانند در تحقق همه توانایی های خود به طور متقابل از یکدیگر پشتیبانی کنند - دانشنامه مدیریت شهری و روستایی، - 1387 بعد از انقلاب صنعتی جمعیت شهری جهان افزایش یافت این باعث ظهور و شکل گیری شهرهای میلیونی در گستره جهان گردید بیشتر این جمعیت را روستائیان مهاجر و فقیری تشکیل می دادند که در جستجوی کار به سمت شهرها حرکت کردند. عموم این جمعیت ها در مناطق حاشیه ای شهرها که به دور از هرگونه خدمات شهری بودند، ساکن شدند.
این عامل باعث مشکلات بیشماری از جمله مشکلات تراکم رشد فزاینده شهرها،کمبود مسکن،مشکلات فقر، گسستگی رابطه بین شهر و طبیعت ، آلودگی هوا و صدا و ترافیک در تردد وسایل موتوری شده است. و مسائل این پدیده نه تنها سیاست های شهرسازی را به طور وسیعی تحت الشعاع قرار داده ، بلکه تبعات حاصل از آن در تشدید مسائل اقتصادی ،اجتماعی و سیاسی،مدیریتی و محیط زیستی جوامع نقش اساسی داشته است . دغدغه ها و نگرانی های ناشی از این پدیده موجب گردید تا کشور های توسعه یافته، به ویژه بعد از جنگ جهانی دوم اقدام به اتخاذ تمهیداتی جهت حل یا مهار این بحران کنند. با توجه به این مشکلات نظریه هایی در مورد حفظ محیط زیست شهری ارائه شد که باعث ظهور شهرهای گوناگون در سطح کشورهای صنعتی و سپس در کشورهای در حال توسعه شده است. - زیاری و جانبابانژاد ، - 1389
