بخشی از مقاله
چکیده:
از آنجا که تفاسیر معاصر به دلیل بروز و ظهور نیازها و مسائل جدید برای بشر امروزی با رویکردی متفاوت از تفاسیر گذشته در صدد پاسخگویی به شبهات و سؤالات در حوزه های مختلف علمی، اجتماعی و اعتقادی می باشند، با مداقه در دیدگاه های تفسیری در حوزه دانش مدیریت در تفاسیر معاصر امکان دریافت برخی اصول و مبانی قرآنی این دانش میسر خواهد شد. نگارنده در این مقاله با بررسی دو تفسیر »نمونه« و »التحریر و التنویر« دیدگاه های مفسران آن را در حوزه دانش مدیریت به ویژه مدیریت منابع انسانی بررسی نموده و در می یابد مفاهیمی همچون گزینش، تحلیل شغلی، توسعه منابع انسانی، نظارت و کنترل، نظام تشویق و تنبیه و ارزیابی عملکرد جزء مفاهیمی به شمار می آیند
که مفسران مذکور در قالب بیان تفسیر آیات قرآن کریم و قصص انبیاء به آنها پرداخته اند و ویژگی های یک مدیر لایق، یک کارمند کارآمد و چگونگی نیل به اهداف جامعه هدف - سازمان - را مورد اشاره قرار می دهند. در این میان تفسیر نمونه در بسیاری از موارد بسیار دقیق تر و شفاف تر مباحث مدیریتی را مطرح نموده و در القاء موضوعات به شکل علمی و دسته بندی شده به مراتب از سیر منطقی بهتری برخوردار است در صورتیکه در تفسیر التحریر و التنویر موضوعاتمدیریتی بعضاً در قالب نکات بلاغی و ادبی و با رویکرد نکات حکمت آمیز مطرح شده اند.
کلید واژه ها: مدیریت ، منابع انسانی ، تفسیر نمونه، تفسیر التحریر و التنویر
مقدمه
بیان مسئله:
مکتب انسان ساز اسلام همواره به دنبال تربیت خلیفهی الهی، یعنی انسان متعالی که مظهر صفات الهی باشد بوده است و برای نیل به این هدف ، مجموعهای از آیات با مضامین اعتقادی، احکام و اخلاق در قرآن کریم بیان شده است. از آنجا که بشر به عنوان یک موجود اجتماعی می بایست در چارچوب قوانین موجود حرکت کند و در تمامی شئونات زندگی تابع دستورات دینی و اجتماعی باشد، لذا وجود رهبرانی با ویژگی های لازم به منظور اجرایی نمودن قوانین و هدایت مجموعه های خرد و کلان انسانی و در یک کلام مدیریت آن ها همواره ضروری به نظر می رسد.
ضرورت تحقیق:
نقاط ضعف موجود در نظریات غربی در حوزه مدیریت و به ویژه مدیریت منابع انسانی، بیش از پیش بشر امروزی را برای تحصیل راهکارهای منطقی و اصولی برگرفته از آموزه های الهی مصمم ساخته است نوع. نگاه مدیریت غربی نهایتاً منجر به افزایش بهرهوری است؛ و در این نوع نگاه مدیریتی، انسان و شخصیت انسان به عنوان محور اصلی مورد توجه قرار نگرفته است، لذا از این بابت خسارتهای جبران ناپذیری بر پیکرهی مدیریت جهان امروز وارد شده است و لازم است نظر اسلام در این خصوص گرفته شود.
سؤالات تحقیق:
آیا اساساً قرآن کریم به موضوع مدیریت منابع انسانی پرداخته است؟در قرآن کریم به مولفه های مطرح در حوزه مدیریت منابع انسانی امروزی چگونه پرداخته شده است؟ عوامل تاثیر گذار بر
مدیریت منابع انسانی در یک جامعه - سازمان - از دیدگاه قرآن چیست؟ دیدگاه صاحبان تفاسیر نمونه و التحریر و التنویر به عنوان دو تفسیر مهم معاصر از شیعه و سنی در خصوص دانش مدیریت و به تخصیص مدیریت منابع انسانی چیست؟
فرضیه ها:
آیات قرآن کریم به عنوان تنها منبع موجود و اصیل الهی و قابل استناد برای بشر دربردارنده مفاهیم عمیقی پیرامون اداره جوامع خرد و کلان بشری است. لذا امکان دریافت راهکار عملیاتی و برنامه کاربردی برای مدیریت منابع انسانی در یک جامعه ، تشکیلات و سازمان به معنای عام همواره از قرآن کریم بدیهی بوده و علاوه بر اصول مدیریتی که در منابع امروزی رواج دارد موارد دیگری در این حوزه قابل استخراج می باشد. در تفاسیر نمونه و التحریر و التنویر توجه فراوانی به موضوعات روز بشر در حوزه های علوم انسانی شده است و از آنجا که مدیریت و اداره جوامع از مباحث کاربردی جامعه امروزی به شمار می رود امکان پرداختن به این موضوعات در تفاسیر مذکور دور از ذهن نیست.
روش تحقیق:
در این مقاله شاخص های مصطلح موجود در مدیریت منابع انسانی به شکل امروزی مطرح و آیات مرتبط در قرآن کریم بیان خواهد شد. تبیین دیدگاه مفسرین تفاسیر نمونه و التحریر و
التنویر پیرامون پیام های مدیریتی آیات و مؤلفه های مدیریت منابع انسانی همواره اساس این تحقیق را تشکیل می دهد.
پیشینه تحقیق:
از آنجا که زیر شاخه های مدیریت متنوع بوده و بررسی دیدگاه اسلام در هر یک از این موارد مستلزم پژوهش های عمیق تری می باشد، لذا در این خصوص تا کنون کتاب ها و مقالات زیادی به رشته تحریر در آمده است و ضمن تبیین اصول کلی مدیریت از منظر اسلام به تعمیم آن در سایر ارکان مدیریت مبادرت ورزیده شده است. از کلی ترین موارد در این خصوص می توان به کتاب "سیصد نکته از مدیریت اسلامی" حجت الاسلام قرائتی، کتاب "مدیریت ما" دکتر علیاصغر پورعزت و "مبانی مدیریت اسلامی" دکتر سید محمد مقیمی و.... اشاره نمود.
مدیریت
مدیریت فرآیند بکارگیری موثر و کارآمد منابع مادی و انسانی در برنامه ریزی ، سازماندهی، بسیج منابع و امکانات، هدایت و کنترل است که برای دستیابی به اهداف سازمانی و بر اساس نظام ارزشی مورد قبول صورت می گیرد. - رضاییان - 1393.
