بخشی از مقاله
چکیده
در آغاز مفاهیمی که در متن به کار می رود را تعریف نموده، سپس خواهیم گفت کهچگونه نظام مشارکت عامل توسعه فرد و سازمان شده و برای آن مزیت رقابتی ایجاد می کند و یک مدل برای آن ارائه می شود. در همين راستا اهمیت و روش اجرای نظام را مورد بررسی قرار داده و نحوه شکل گیری، فرهنگ، مشکلات، اصول حاکم و سیستم های کمکی نظام تشریح می شود. سعی شده که تعریف مفاهیم مختصر باشد، اما با توجه به اینکه اساس بحث را تشکیل می دهد ضروری به نظر می رسد. در این مقاله الگویی تحت عنوان «از پیشنهاد تا رهبری بازار» که چگونگی ایفای نقش نظام پیشنهادها در استراتژی رهبری بازار را ترسیم می نماید ارائه گردیده است.
مقدمه
یکی از سیستم های بسیار مهم در زمره ۱۴ سیستم انسانی سازمان ها (شغل، جذب، برنامه ریزی، آموزش، مشارکت، بهره وری، چرخش شغلی، کار راهه، جانشین پروری، ارتقای شغلی، ارزشیابی عملکرد، حقوق و دستمزد، اضافه کاری و پاداش) که باعث توسعه فرد، شغل و سازمان می شود، نظام مشارکت و کار تیمی است. متأسفانه این سیستم تاکنون در بنگاه ها و سازمانهای ایران آن چنان که شایسته است مورد توجه نیست، اما در سازمان های اروپایی و آمریکایی جایگاه ویژه ای دارد و به طور پیوسته مورد استفاده و بهره برداری قرار می گیرد. آنها برای این منظور، بخش R &D خود رامنعطف و با توان نوآوری بالا طراحی می کنند.
امید است که این مقاله هر چند کوتاه منشأ اثر و انگیزه برای ایجاد و اجرای مستمرسیستم مذکور در سازمان های ایران گردد.
تعریف مفاهیم
الف) خلق ایده: خلق ایده به معنای داشتن طرح نظری و فکری نو برای تغییر در پدیده ها بوده و ممکن است در زمینه تغيير محصول، ساخت محصول جدید، طرح فرآیند، اصلاح فرآیند، شیوه های بازاریابی و هر چیز دیگری باشد و ایده ها به طور کلی سه شکل بنیادی، کاربردی و توسعه ای دارد.
به پیشنهاد: طرح و توسعه ایده و بازتاب اندیشه را پیشنهاد گویند.
ج) خلاقیت: برای خلاقیت تعریف های گوناگونی شده است، از جمله محققینینظیر آمبیل، هیپ، کارتین، تیتوس و ... در تعریف خلاقیت گفته اند:
به توسعه ایده برای محصول جدید (1983-Ambile) –
ترکیب ایده های نو و بازسازی اساسی وضعیت فعلی (1989-Heap).
خلاقیت در طرح ایده و متفاوت فکر کردن (1998-Gurteen).
پیدایش، تولید و تصور ایده های تازه( Titus - 20MH ).
گرچه تصور می شود که دوکلمه نو آوری و خلاقیت دارای یک مفهوم باشند، اما بهنظر می رسد که ساده ترین تعریف عملیاتی برای خلاقیت،همان ابتکار عمل و بهترینشیوه انجام کار باشد و این تعریفی است که آن را از نو آوری متمایز می سازد.
د) نوآوری: پروسه ای است که از طرح ایده شروع و به اجرا خاتمه یابد و شاملچهار مرحله است
خلق ایده و توسعه آن
نمایش و بررسی سازگاری آن با اهداف سازمان
امکان پذیری فیزیکی از نظر فنی و بازرگانی
اجرا و نتیجه گیرید
تفاوت خلق ایده و خلاقیت در این است که خلق ایده در ابتدای پروسه نوآوری قرار گرفته، اما خلاقیت در مرحله چهارم پروسه نوآوری ظاهر می شود و عبارت از ابتکار عمل در اجرای ایده است.
نظام مشارکت: سیستمی است که فعالیت های تیمی و کار گروهی را برنامه ریزی،اجرا و کنترل می کند.
سازمان یا بنگاه: به مجموعه یا واحدی اطلاق می شود که با تشکیلات مدون وهدف دار فعالیت می نماید.
ایده های فردی و گروهی در شروع پروسه نوآوری حائز اهمیت است و سازمانها باید پیوسته به فکر خلاقیت و نو آوری در حرفه و بازار خود باشند. سازمان های موفق با ایجاد سیستمهای مشارکت و کار گروهی،ایده ها و تفکرهایی که می تواند منشأ تحولات گردد رادر قالب پیشنهاد از همکاران، تأمین کنندگان و مشتریان به شکل های فردی وگروهی دریافت می کنند،سپس در جلسات کمیته ها به صورت تیمی مورد بحث و بررسی قرار می دهند، و به کمک متخصصین و صاحب نظرها ایده را تکمیل می نمایند. در صورتی که پیشنهاد مطرح شده هم راستا و هم جهت با مأموریت و اهداف سازمان باشد و از نظر فیزیکی امکان پذیر باشد،نسبت به اجرای آن اقدام کرده و در جریان اجرای پیشنهاد دهندگان،بررسی کنندگان، مجریان و سازمان به منافع جدیدی دست می یابند. این منافع حاصل دانش ها و توانایی های بالقوه ای می باشد که درون سازمان نهفته است و نیاز به پرورش دارد،لذا با اجرای سیستم پیشنهادها،سازمان متوجه مسائل و مشکلات خود شده و آنها را حل می کند و علاوه بر آن به پیشرفت های جدیدی هم دست می یابد و به این ترتیب سازمان هوشمند شده و به زبان امروزی به سازمان یادگیرنده تبدیل می شود که این یادگیری در حین عمل اتفاق می افتد.
بنگاه ها با استفاده از نوآوری در محصولات، فرآیندها، کیفیت، کاهش هزینه، تمایز در محصولہ،سرعت و حجم تولید محصول،بازاریابی،توسعه بازار و... به طور مستمر متحول می شوند و در این راستا برای خود مزیت رقابتی ایجاد می نمایند،مزیت رقابتی باعث می شود که مشتریان، محصولات سازمان را بر دیگر سازمان ها ترجیح دهند. در عمل برای تحقق اهداف مذکور نیاز به تشکیل کمیته های فنی، کیفی، پیشنهادهاو... استکه در مجموع ساختار نظام مشارکت را تشکیل می دهند. در این نظام مطابق آنچه گفته شد، ابتدا ایده ای نو، مطرح می شود، سپس توسعه پیدا کرده و توسط گروه متخصصین مورد بررسی قرار می گیرد. این کار سبب می شود که با تجزیه و تحلیل موضوع و بیان دیدگاه های گوناگون،دیدگاه و نگرش اولیه تکمیل شده و در صورت امکان پذیری فیزیکی و انطباق با اهداف سازمان اجرا می شود. در این راستا ضمن اینکه سازمان به سود کلان دست می یابد، دیدگاه فرد یا گروه پیشنهاد کننده نیز تکمیل و برمعلوماتشان افزوده می شود. هم چنین در این پروسه، اعضای کمیته بررسی کننده بهمطالب و دانش های جدید دست می یابند و سایر کارکنان نیز در جریان انتشار ایده های پیشنهادها، خلاقیت ها و نوآوری ها در سطح سازمان قرار می گیرند و تشعشع دانش باعث توسعه آنها شده در نتیجه نیروی انسانی و سازمان توسعه پیدا می کنند.
مدل مفهومی ایده - رهبری بازار(SMLM)
چگونه می توان از نظام پیشنهادها در تحقق استراتژی های سازمان بهره گرفت؟ طبیعی است که هر سازمانی استراتژی هایمناسب وضعیت داخلی و محیط بیرونی خود راانتخاب نماید، اما دست اندرکاران نظام پیشنهادها در سازمان، بایستی به گونه ای فضای حاکم بر نظام پیشنهادها را با الهام از استراتژی های سازمان طرح ریزی نماید تا بدین طریق پیشنهاد دهندگان سوار بر موج فرهنگ مذکور،ترغیب به فکر کردن و ارائه ایده در راستای تحقق استراتژی ها بشوند. اگر استراتژی های یک سازمان با الگوی عمومی مایکل پورتر طرح ریزی و تدوین شده باشند به طور حتم بعد نو آوری که ناشی از جاری ساختن پیشنهادها یا ایده ها در سازمان است، به نحوی در قالب یک یا ترکیب نتایجی مانند کاهش هزینه،تمایز محصول و تمرکز بازار که به عنوان سهعامل اساسی استراتژی عمومی پورتر برای ایجاد مزیت رقابتی در سازمان وتوسعه بازار مطرح است، قبل توجه خواهد بود. برای مثال اگر رهبری بازار به عنوان استراتزی یک سازمان در دستور کار قرار گیرد و فرهنگ سازمانی حاکم بر نظام پیشنهادها نیز بر همین استراتژی تمرکز نماید،روند تأثیرگذاری نظام پیشنهادها بر تحقق استراتژی رهبری بازار را می توان با مدلSMLM بیان و تحلیل نمود،در این مدل)که البته می تواند مورد نقد و بررسی مطالعه کنندگان قرار گیرد(روند توسعه پیشنهاد و تأثیرگذاری آن مورد مطالعه قرار گرفته است.
