بخشی از مقاله
چکیده:
حقوق انسان در اسلام از این اصل اعتقادی که انسان جانشین خداوند در جهان است، ناشی می شود و برای حفظ کرامت انسان باید به حقوق او احترام گذاشته شود. با توجه به وجود مشکلات در روابط انسانها و کمبود آموزش صحیح احترام به حقوق انسانی ، در این مقاله به روش متون کاوی و با استناد به آیات قرآن کریم و منابع روایی معتبر به تبیین و کشف جایگاه و ضرورت آموزش احترام به حقوق اجتماعی انسان ها در تربیت دینی پرداخته شده است. حفظ کرامت انسانی، ایجاد تعادل و اعتماد در روابط بین افراد و ایجاد فضای مطلوب برای تقویت خود باوری در جامعه از مهمترین پیامدهای احترام به حقوق انسانها می باشد.
کلید واژه ها: آموزش، حقوق اجتماعی، تربیت اسلامی
مقدمه
در همه ادیان، انسان موجودی ارزشمند، با کرامت و به عبارتی مقدس نگریسته شده است. در عهد عتیق آمده است که آدم در »صورت الهی« آفریده شده است و این یعنی موجودات انسانی مهری الهی بر پیشانی دارند که ارزش والائی به آنها می بخشد - حبیبی مجنده،. - 1379 خداوند متعال به انسانی که آفریده و به جانشینی خویش در زمین برگزیده، حقوقی را فرای مرزهای مذهب، ملیت، نژاد و جنسیت بخشیده که مبتنی بر اصل کرامت انسانی بوده و به عنوان واجبات دینی مطرح می باشد. اگر چه امروزه جوامع پیشرفته بر لزوم احترام به حقوق انسانها تاکید و داعیه آن را دارند و صدها کمیسیون و سازمان جهت حفظ حقوق انسانها و طرفداری از آنها ایجاد کردند اما دین اسلام و متولیان آن 1400 سال پیش بر ضرورت آن تاکید داشته و بر آن صحه گذاشته اند.
از آنجا که معیارهای تربیت در جوامع مختلف بر اساس ارتباط با فرهنگ آن جامعه سنجیده و تعیین می شود، در نتیجه تربیت دینی ما هم باید با تاکید بر آموزه های دینی ما مبتنی بر احترام به حقوق اجتماعی انسان ها باشد که امروزه یکی از دغدغه های نظام های آموزشی جهان نیز می باشد. در این پژوهش تلاش شده تا با استناد به آموزه ها و منابع دینی بر جایگاه و ضرورت آموزش احترام به حقوق انسانی در تربیت اسلامی پرداخته شود. در این مقاله، به روش مطالعه تحلیلی اسناد و منابع دینی و روایی معتبر سعی شده تا ضرورت آموزش احترام به حقوق احتماعی انسان و پیامدهای آن تبیین و استخراج گردد.
پیشینه پژوهش:
امیری و همکاران - - 1394پژوهشی را با هدف بررسی چارچوب مفهومی حقوق تربیتی کودک و به روش تحلیل مفهومی بر مینای تحلیل کنوانسیون حقوق کودک و بندهای مرتبط با این کنوانسیون انجام دادند.نشان پژوهش آنها نشان داد که سه دسته حقوق به عنوان حقوق تربیت کودک قابل شناسایی است که عبارتند از حق دسترسی به اموزش، حق برخورداری از اموزش باکیفیت و احترام به حقوق انسانی در اموزش و پرورش.پناهی - - 1394پژوهشی را با عنوان ظرفیت های مادران برای تربیت اجتماعی فرزندان با تاکید بر آموزه های دینی و علمی انجام دادند. روش بکار رفته در این پژوهش به شیوه توصیفی- تحلیلی و استنباطی می باشد. نتایج پژوهش نشان داد که مادران به دلیل برخورداری از ظرفیت های زیستی و اجتماعی منحصر به فرد و برخورداری از جایگاه عاطفی، ظرفیت های کلامی و غیر کلامی و ظرفیت یادگیری مشاهده ای، نقش تعیین کننده در تربیت احتماعی و اخلاقی دارند.
تربیت دینی
دین و تربیت، دو واقعیت اصیل، گسترده و بسیار تاثیر گذار در زندگی انسان به شمار می آیند. بنا به تعبیر مایر تربیت و مذهب اساساً به سائق های واحدی توجه دارند، هر دو به بشر آن طور که باید باشد علاقه مندند؛ از ماده گرایی در عذاب اند و بازسازی قلب و ذهن را آرزو می کنند و هر دو علاوه بر زمان حال به آینده دور نیز علاقه دارند - صادق زاده قمصری، . - 1381 جلوه های گوناگون دین نقش بنیادینی را در شکل دهی و گسترش فرایند تربیت ایفا می نماید. بحث از تربیت دینی از مهم ترین و چالش زاترین مباحث عرصه تعلیم و تربیت به طور عام و تربیت اسلامی به صورت خاص است. در کشور ما تربیت دینی از ارکان اساسی نظام آموزشی است و به آن به عنوان بخش جدایی ناپذیر فرایند تربیت می نگرند.
کاردان - 1372، ص - 107 اظهار داشته که با سیری اجمالی در تاریخچه ی تعلیم و تربیت در جهان، می توان نتیجه گرفت که در اکثر قرون و در بیش تر سرزمین ها »دین« اولین و مهم ترین نهاد تعلیم و تربیت بوده است. در واقع، اگر غایت تربیت انسانی سازندگی روح و تهذیب نفس و اصلاح مناسبات فردی و اجتماعی و تعهد به ارزش های اخلاقی و هنجارهای معتدل جامعه باشد قدرتمندترین منبع تغذیه و تکمیل ابعاد گوناگون تربیت انسانی و ضامن بقا و استمرار رهاوردهای تربیتی بشر دین می باشد.سه رویکرد در رابطه با تربیت دینی عبارتند از: - 1گروهی تربیت دینی را مساوی بارآوری می دانند و بر عادتها و رفتارهای دینی در فراگیر تاکید دارند؛ - 2 نگرش دوم بر دینداری توام با
