بخشی از مقاله
چکیده
جهان مدرن در مقابل دنیای کهن ، منظر متفاوتی از هستی عرضه می دارد که برخاسته از باورهای عقلی انسان مدار است. در قرن18 با اختراع ماشین بخار و طلیعه انقلاب صنعتی و تکنولوژی مدرن سرآغاز برای توسعه صنایع شده بود. که در این مسیر ماشینی شدن زندگی در عصر مدرینته و بهره کشی بیش از حد از منابع و فراموش شدن انسان و تبدیل شدن انسان به عنوان ماشینی برای کار کردن از جمله عوارض و آثار این عصر می باشد در راستای حل مسیر فوق کنفرانسی در سال 1992 در سازمان ملل متحد در ریوداژینو برگزار گردیدد.
در این کنفرانس که هدف اصلی آن توسعه پایدار در زمینه های اقتصادی و اجتماعی و زیست محیطی بوده است . توسعه پایدار به سه بخش اساسی تقسیم می شود که یکی از مهم ترین این بخش های تحقق پایداری اجتماعی در مسیر توسعه می باشد که هدف آن پاسخگویی نیازها و رفتارهای انسانی در بعد اجتماعی و جامعه است. و در این راه به حفظ و ارتقایی هویت و فرهنگ و اعتقادات انسان ها کمک می کند . این تحقیق که حاصل مطالعات اسنادی بوده و به صورت تحلیلی - توصیفی به تشریح موضوع پرداخته و با دست یافتن به نتایج کاربردی آن میتوان تعریف دقیقی از پایداری اجتماعی و تقویت این عامل در توسعه شهری پایدار پرداخت.
کلمات کلیدی: توسعه ، پایداری ، توسعه پایدار ، پایداری اجتماعی ، توسعه معماری
مقدمه
دهه 70 میلادی با گسترش روز افزون اطلاعات علمی و استفاده بیش از حد از انرژی و منابع طبیعی همراه بوده است. در مقابل این پیامدهای شوم و بهره کشی و استفاده از منابع طبعی جلسات و کنفرانس های گوناگونی در سراسر دنیا برگذار شد که هدف اصلی آن توسعه پایدار شهری و توجه مجدد به طبیعت و انسان ها بوده است در حقیقت توسعه پایدار حاصل شناخت عمیق انسان ها نسبت به خود و پیرامون خود بوده است. در این میان معمار ی و شهرسازان نیز در این امر نقش اساسی را به عهده داشتند تا نگاهی دوباره به انسان و جایگاه ویژه آن در جامعه و رونده تعاملات اجتماعی و نیازهای گوناگون آن بپردازند نیازهای که با شاخص های گوناگون و براساس هرم نیازی انسانی مورد سنجش قرار می گریند.
معماری نیز در حوزه های مختلف سعی بر تحقق مسیر توسعه داشته است به نحوی که می توان ادعا کرد معماری بدون پایداری دیگر معماری نیست . که با شاخصهای همچون پویایی جمعیت ، آموزش و آگاهی اولیه ، احساس امنیت ، پیوستگی و اختلاط اجتماعی ، رفاه-سرزندگی-کیفیت ، نیازهای اولیه ، توانمندسازی ، برابری ، حقوق بشر ، مشارکت سنجیده می شود - بذرافکن ، 3، - 1390در حقیقت معماری پایدار به لحاظ اجتماعی معماری است که پاسخگویی نیازها و رفتارهای انسانی در بعد اجتماعی و جامعه می باشد و در این راه به حفظ و ارتقایی هویت و فرهنگ و اعتقادات انسان ها کمک می کند و امکان دستیابی به این هدف از طریق عدالت در جامعه ، شمول و تعامل اجتماعی ، امنیت ، انعطاف پذیری ، هم بستگی و ارتباط اجتماعی قابل تحقق خواهد بود.
توسعه
توسعه ، واژه معادل منتخب برای کلمه development است که بدوا در مقولات مادی و اقتصادی مطرح بوده و به تدریج برای سایر جنبه های مرتبط با حیات اجتماعی همچون انسان ، فرهنگ ، سیاست ، هنر و عدالت اجتماعی و امثالهم نیز مورد استفاده قرار گرفته است. - نقی زاده ، 1390 ، - 23 توسعه را می توان تکامل سطح زندگی و رسیدن به شرایط آرمانی در حوزه ی اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی دانست که تحقق مفاهیم آزادی ، عدالت ، پویایی اجتماعی ، توسعه انسانی و رشد اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی را به همراه می آورد .همچنین توسعه شرایط نوین را برای پویایی اجتماعی ، اقتصادی و تحقق عدالت اجتماعی فراهم می کند - زاهدی اصل، - 1381:5 هدف اساسی توسعه بهره رساندن به انسان و بهبود کیفیت زندگی را در بر می گیرد و در قالب افزایش درآمد و گسترش اشتغال و رفاه عمومی امکان بروز می یابد - گریفین و مک کلنی ،11،. - 1375
که خود متضمن تناقضی است که بسیاری آن را از خصوصیات اصلی واژه توسعه پایدار می دانند.از دیدگاه فلسفی ، میزان توسعه یافتگی در ارتباط با کیفیت هویت سرمایه انسانی مورد سنجش قرار می گیرد که سعی در بازسازی مفاهیمی همچون هویت اجتماعی دارد.مفهوم توسعه دارای دو بعد کمی و کیفی می باشد که جنبه کمی بعد اقتصادی به حساب می آید و بعد کیفی توسعه را نیز که می توان هدف اساسی ساختار توسعه دانست که برای رسیدن به آن وسیله ای به نام تامین اجتماعی لازم است تا امکان حرکت به مقصد رفاه اجتماعی فراهم آید. بر این اساس شاخص های رفاه اجتماعی در سکونتگاه های انسانی را می توان شرایط اقتصادی ، خانوادگی ، سلامت و تغذیه و عرصه حیات جمعی، آموزش ، بهداشت و توسعه انسانی به شمار آورد. - بذرگری، 1388 ، - 92
توسعه پایدار
فعل "Sustain" از سال 1390میلادی در زبان انگلیسی بکار گرفته شده و از ریشه لاتین ^ وبه معنی نگهداشتن و یا نگهداری کردن گرفته شده است. لغت نامه آکسفورد سابقه صفت^ را به حدود 1400 و شکل جدید آن را به 1611 ذکر کرده است.در فارسی کلمات پایا به معنی ثابت ، باقی و پاینده ، پا بر جا به معنی استوار ی ، ثابت پایدار به معنی ثابت ، با ثبات ، دائم ، باقی ،استوار ، پایدار ، پا برجا ، جاویدان ، بادوام ، مدام برقرار ، پایداری به معنای مقاومت ، بادوام و ماندنی بکار رفته است که از همه متداولتر کلمه پایدار و پایداری است. - بحرینی ، - 42:1380
واژه پایداری برای اولین بار به طور رسمی در قالب الگوواره توسعه پایدار توسط کمسیون جهانی محیط و توسعه" برانت لند" در سال 1987 در گزارش" آینده مشترک ما "مطرح شد، به اداره و بهره برداری صحیح و کارا از منابع پایه ، طبیعی ،مالی و نیروی انسانی برای دستیابی به الگوی مصرف مطلوب ارائه شده است. - - Roslnd:1997:199 همچنین در سال 1992 در اجلاس سازمان ملل در شهر ریودوژانیرو تحت عنوان اجلاس سران زمین سندی به امضای کشورهای مختلف تحت عنوان"دستور کار"21رسید در دستور کار محلی 21 سیستم برنامه ریزی و طراحی شهری به عنوان یکی از ابزارها و مکانسیم های مهم برای پیگیری توسعه پایدار معرفی گردید ، در همین راستا یعنی در چارچوب مبحث "توسعه پایدار" برنامه ریزان ، طراحان شهری و معماران ، مبحث و شهر و معماری پایدار را در دستور کار خویش قرار دادند. - بذرگری: - 95:1388
