بخشی از مقاله
چکیده :
مقدمه: هدف از ارائه این مقاله ، تبیین جایگاه و تاثیر مهم آینده پژوهی کتابخانه ها ی عمومی در پیوند بین نسلها وافزایش تعاملات اجتماعی می باشد. آنچه ما در جوامع امروزی شاهد آن هستیم کاهش سطح ارتباط افراد با یکدیگر است. چنانچه با افزایش اندازه، وسعت شهرها، سرعت، تراکم و غیره، مدنیت، شهروندی و روابط اجتماعی به عنوان اصول اولیه شهری، تضعیف شد. شناخت کافی از انسان و نحوه ارتباطش با سایرین و چگونگی آن می تواند در شکل دهی محیط برای برقراری بیشتر تعامل و ارتباط موثر باشد.
روش: این مقاله به صورت مروری و کتابخانه ای و بررسی اسناد و مدارک، تهیه شده است .
یافتهها : تعاملات اجتماعی و رفتاری انسانها یکی از مهمترین عوامل در فرآیند توسعه انسانی یک جامعه به شمار رفته که علوم انسانی نقش بسزایی را در فرآیند این توسعه ایفا می کند. یکی از این زمینههای فرهنگی، کاهش فاصله بین نسل امروز و نسل دیروز بوده است. بنابراین باید به منظور ترویج زندگی بهتر و ارتقای کیفیت آن و نیز رشد تعاملات رفتاری انسانها به عنوان شاخص جدید توسعه انسانی، به دنبال کاهش این فاصله بود.
در ساختمان جامعه جهانی، کتابخانه های عمومی نقش منحصر به فرد و قدرتمندی دارند.کتابخانه های عمومی با فراهم آوردن فضای آزاد جامعه، منابع تکنولوژیکی، اتصال به اقتصاد محلی، احساس مالکیت از سوی جامعه و سطح بالای اعتماد جامعه، به توسعه جامعه کمک می کند. همچنین با تاثیر بر جوامع با نقش اجتماعی، آموزشی و فرهنگی خود، در حال توسعه اعتماد به نقش در افراد و جوامع هستند و از ثبات، امنیت و کیفیت زندگی در محله ها حمایت می کنند. از بعد اجتماعی کتابخانه عمومی به عنوان مکانی برای بازدید به منظور کاهش انزوا در افراد از اهمیت ویژه ای برخوردار است. همچنین کتابخانه عمومی می تواند به عنوان یاری دهنده جوامع محلی از طریق ایجاد خلاقیت و توسعه شخصی با تقویت فرهنگ های محلی و هویتی، به همبستگی اجتماعی و توانمند سازی جامعه کمک کند.
بحث و نتیجهگیری:
در جوامع انسانی و از جمله ایران، فاصله بین نسل امروز و نسل دیروز در حال افزایش است. صاحبنظران عوامل مؤثر بر گسست و انقطاع نسل ها را در دو گروه عوامل »علت« و پدیدآورنده گسست نسلی و عوامل »دلیل« و توجیه کننده آن دستهبندی کردهاند. باید به این پرسش اساسی پاسخ داد که چگونه کتابخانه های عمومی آینده میتوانند فاصله بین نسلها را برای ترویج زندگی بهتر و ارتقای کیفیت آن کاهش بدهند؟ و در این میان کتابخانه ها ی عمومی آینده ، چه نقشی میتوانند داشته باشند؟
مقدمه
کتابخانه های عمومی به عنوان مراکز علم آموزی، یکی از مهمترین نهادهایی است که از آن به عنوان پایگاهی برای دستیابی به اطلاعات شغلی، تجاری و کسب و کار استفاده کرد، می تواند به صاحبان حرف و مشاغل مختلف در توسعه و بهبود مسائل اقتصادی زندگی روزمره کمک کرده و به افراد جویای حرفه و شغل در جهت دستیابی به مشاغل و حرفه های متناسب با تواناییهای افراد کمک کند. توسعه و گسترش فرهنگ مطالعه و کتابخوانی هدایت شده که به توسعه ی دانش فردی و اجتماعی خواهد انجامید و مهمترین متولی آنرا می توان کتابخانه های عمومی دانست، رابطه ی مشخصی با توسعه ی آگاهی های عمومی در خصوص شناخت خود و جامعه، شناخت وظایف خود در قبال خانواده و جامعه بالعکس و شناخت هویت فردی، خانوادگی، اجتماعی و ملی دارد.
از سوی دیگر فضای کتابخانه های عمومی می تواند منبعی برای تضارب آراء و ایجاد روابط و گروههای درسی، فکری، شغلی و حرفه ای باشد که از طریق آن افراد بتوانند از روابط ایجاد شده از محیط کتابخانه به عنوان منبع سرمایه انسانی که تسهیل کننده ی روابط و ارتباطات انسانی است بهره ببرند. - پارسازاده و شقاقی،:1388ص - 41 کتابخانه های عمومی هم از حیث منابع اطلاعاتی هدفمندی که در اختیار دارند و هم از حیث فضایی که در اختیار مردم قرار می دهند، بهترین امکان را برای ایجاد حس مشارکت و آموزش آن و رعایت حریم و حقوق دیگران فراهم می آورند و از طریق مطالعه، تضارب آراء، شرکت در مراسم و فعالیتهای جمعی مختلفی که خود با استفاده از فضای رایگان کتابخانه های عمومی ساماندهی می کنند، زمینه های ایجاد همدلی و اعتماد میان خود و افراد و جامعه را فراهم می آورند.
کتابخانه های عمومی به مثابه گنجینه های حافظه جمعی متشکل از منابع اطلاعاتی که بنا به کارکردهای تعریف شده آن با کارکردهای آموزشی، سیاست گذاری اجتماعی، اطلاع رسانی، فرهنگی و اقتصادی به همه مردم ارائه خدمت می کنند و به عنوان یک نهاد اجتماعی مطرح هستند وظیفه ای فراتر از امر اطلاع رسانی و آموزش دارند. کارکردهایی مانند سیاست گذاری اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی که در حیطه کارکردهای کتابخانه های عمومی تعریف شده است ناظر به وظیفه اثر گذاری اجتماعی آن است - غفاری قدیر؛ شقاقی، 1389،ص - 8 کتابخانه عمومی به عنوان یک نهاد اجتماعی تاثیرگذار در جامعه که دارای سابقه ای طولانی در تمدن بشری است می تواند به عنوان یک سازمان تولید کننده سرمایه اجتماعی مطرح باشد. - زره ساز،. - 1391
کتابخانه های عمومی دارای نقش ها و کارکردهای متفاوتی در جامعه هستند و نقش های مرتبطی برای این کتابخانه ها در رابطه با سرمایه اجتماعی برشمرده شده است که می توان به کتابخانه های عمومی و انسجام، اعتقاد و باور اجتماعی؛ کتابخانه های عمومی و شبکه های اجتماعی؛ کتابخانه های عمومی و ارزش آفرینی اجتماعی؛ کتابخانه های عمومی و هنجارهای اجتماعی و کتابخانه های عمومی و سرمایه انسانی به مثابه ثروت ملی اشاره کرد.
- فدایی عراقی، . - 1389 راجع به نحوه تولید سرمایه اجتماعی توسط کتابخانه های عمومی ورهیم1 معتقد است که کتابخانه های عمومی می توانند از سه راهبرد اصلی برای ایجاد سرمایه اجتماعی بهره ببرند. نخست، کتابخانه ها می توانند از طریق تشویق به کار در سازمان های کار داوطلبانه و عام المنفعه به منظور یافتن راه هایی جهت افزایش مشارکت در این سازمان ها و در نتیجه افزایش مشارکت در فعالیت های جامعه محلی، سرمایه اجتماعی تولید کنند.
دوم آنکه، کتابخانه ها می توانند ظرفیت خود را به عنوان یک مکان غیر رسمی برای ملاقات مردم با یکدیگر توسعه دهند. در راهبرد سوم نیز کتابخانه ها می توانند با توجه به نقش خود یعنی فراهم آوری خدمات جهانی برای عموم اقدام به تولید سرمایه اجتماعی کنند - زر ه ساز،. - 1391 در این رویکرد کتابخانه عمومی باید با ارائه خدمات اصلی خود و جهانی کردن خدماتش به جذب گروه های کاربری جدید ورای مرزهای فیزیکی خود اقدام کند. این بدان معنا است که کتابخانه ها ضرورت دارد فعالیت هایی را برای جذب گروه های خارج از دسترس خود برنامه ریزی کنند. رویکرد اجتماعی عمومی ممکن است توجه را از خدمات کتابخانه ای که اساس مشارکت کتابخانه در تولید سرمایه اجتماعی است منحرف کند که می تواند نتایج معکوسی را به بارآورد.
چنانچه کتابخانه ها به مراکز جامعه محلی تبدیل شوند صرفا می توانند به عنوان یک قطب یا حوزه عضوگیری برای انجمن های کار داوطلبانه نقش داشته باشند و شواهد کمی برای ساختن سرمایه اجتماعی توسط آنها وجود دارد. این کتابخانه با تدوین خط مشی ها و سیاست های عمومی جهانی، سرمایه اجتماعی تولید می کند بویژه چنانچه این خط مشی ها در حوزه خدمات عمومی و برای برقراری ارتباط نزدیک با کاربران باشد.
کاربران اساسا به کتابخانه عمومی می روند تا به نیت اصلی خود یعنی مدارک مورد نیازشان دسترسی پیدا کنند. در این حالت، انگاره های کاربری و ارزشیابی کاربران از خدمات سنتی کتابخانه های عمومی می تواند نقشی برجسته به آنها در راستای مشارکت کتابخانه عمومی در فرآیند تولید سرمایه اجتماعی بدهد. همچنین ساختمان کتابخانه عمومی یک فضای عمومی است که با توجه به این اصل سازمانی یعنی برقراری دسترسی عادلانه برای همه طراحی می شود.
