بخشی از مقاله
چکیده
جریانهای فرهنگی و دینی - پدیدههایی دارای باور، اعتقاد، تصمیم و عملکرد مشابه - در بین کشورهای اسلامی دارای عناصر مشترک و همانندی هستند که باید نسبت به هر کدام توجه داشت تا بتوان در مورد تاثیر این جریانات بر رشد و تعالی حاکمیت کشورها یا سقوط آنان نظری دقیق ارائه داد. جهان اسلام در دنیای امروز با چهار جریان سیاسی شیعه، وهابیت، سکولار، اخوان قابل تعریف است و از سوی دیگر درون این انواع جغرافیای سیاسی پیج دسته شیعه، سنی، ناسیونالیستها، سکولارها و چپگراها بعنوان مخالفین تشکیل حکومت در جهان اسلام شکل گرفت.
از همین رو در پژوهش حاضر با استفاده از روش کتابخانهای در صدد یافتن رابطه بین جریانات فرهنگی بین کشورها و پیدایش و نابودی حکومتهای بزرگ از قبیل ایران، مصر و برخی کشورهای عربی است. نتیجه اینکه جریان فرهنگی اخوان المسلیمن و وهابیت با برقراری حکومت دینی مخالف بودند. اما در سوی دیگر وهابیت که از یک اعتقاد مذهبی به یک جریان سیاسی و حکومت کشوری تبدیل شد و در نهایت به یک جغرافیای سیاسی در جهان اسلام مبدل گشت، به دنبال تصاحب بخش اعظم دنیای اسلام است که عربستان سعودی کانون آن است. حماس برآمده از اخوانیها بود و تمایلات اخوانی داشت در این زمان بروز کرد و از جنبش خیریه تبدیل شد به یک جنبش سیاسی، بعد آرام آرام تبدیل شد به جریان نظامی جدی.
مقدمه
با توجه به اینکه با کمک جریانشناسی فرهنگی – دینی در بین کشورهای اسلامی، ریشه و عامل بسیاری از شکستها و پیروزیهای حکومتها روشن خواهد شد. همچنین تاثیر جریان فرهنگی در تعامل کشورهای اسلامی با یکدیگر و با کشورهای غیر اسلامی قابل توجه است. بعضی از جریانات فرهنگی با تکیه کردن بر اعتقادات ملتها و استفاده از آن در راستای رسیدن به قدرت استفاده کرده و تبدیل به قدرت سیاسی شدند.
در حوزه جریانشناسی، با موضوع مشکل و دشواری روبرو هستیم چون در تقسیمبندیهای عمومی ممکن است عناصر مختلفی در این پدیده موثر باشند، یا احیانأ در مواردی نقض یکدیگر کنند. با مطالعه و شناخت جریانشناسی نسبت به ایدهها و نظریههای موجود در جهان اسلام و غرب شناخت عمیقتر و دقیقتر پیدا کنیم. مهمترین عامل، شناخت تاثیرات جریانات فرهنگی در روند حاکمیت کشورهای اسلامی است. علیرغم تحقیقات فراوان در این زمینه، حال مساله این است که صرف داشتن اعتقاد سیاسی خاص منجر به تشکیل جریان سیاسی فرهنگی خواهد شد یا اینکه علاوه بر آن داشتن عقبه سیاسی فرهنگی متمایز با بقیه دولتها برای ایجاد و راهاندازی جریان سیاسی لازم است؟
