بخشی از مقاله
چکیده
شعر پایداری ایستاده بر ستونهای اعتقادات ملّی و آیینی مشرق زمین، در سرزمین های نزدیک و دورامّ،ا با عقاید همسان و همسو همواره بر محورمظلومیّت اسلام و محرومیّت انسان در جدال شوم ابرقدرتهای فرصتطلب و ریاستجویان دنیادوست، در دو جبهه کفر و دین چرخیده-است. شاعر شعر مقاومت با در نظر گرفتن تمام مؤلّفه های دخیل در پیشامدهای صد سال گذشته بر اسلام و بلاد مسلمین، همواره این ندای خفته در گلوی زخمی مسلمانان را با صدایی رسا به گوش آزادیخواهان رسانده تا تکلیف خود را به عنوان عضوی از پیکره پارامّهت محمّد - ص - به نحوی احسن ایفا کند.دراین میان، شاعر متعهّد و ملتزم بر خود لازم می بیند که سلاح خود، شعر را در دفاع از اسلام و حقوق مردم به کار گیرد.
از جمله شاعرانی که پس از پیروزی انقلاب اسلامی،شعر خود را در خدمت اسلام و دفاع مقدّس قرار داده، علیرضا قزوه است. وی از زمرهشاعرانی است که از ابتدای انقلاب اسلامی در ادبیّات فارسی درخشیده و شعر خود را وقفمضامین و موضوعات ادبیّات پایداری کردهاست. هدف نگارندگان در پژوهش حاضرپس از معرّفی شخصیّت علیرضا قزوه، بررسی و تحلیل اصلیترین بنمایههای پایداری موجود در اشعار این شاعر انقلابی است. حاصل این بررسی نشان میدهد که قزوه شاعری همیشه معترض است و نمود اعتراضات وی به صورت ویژه در اشعاری کهبا موضوع دفاع مقدّس سروده، نمایان است. رایجترین بنمایههای پایداری به کار رفته در اشعار قزوه عبارتند از: اعتراض، وطن، مبارزه، شهادت، ارج نهادن به مقام شهداء، امید به آینده و آرمانگرایی، ترسیم انسان مظلوم و ستمدیده و ...
کلیدواژههاادبیّ:ات پایداری،مقاومت، دفاع مقدّس، علیرضا قزوه.
1مقدّ.مه
ادبیّات مقاومت معمولاً به آثاری اطلاق میشود که تحث تأثیر شرایطی چون اختناق، استبداد داخلی، نبود آزادیهای فردی و اجتماعی، قانونگریزی و قانونستیزی با پایگاههای قدرت، غصب و غارت سرزمین و سرمایههای ملّی و فردی و ... شکل میگیرد. بنابراین جانمایه این آثار، مبارزه با بیداد داخلی یا تجاوز بیرونی در همه حوزههای سیاسی، فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و ایستادگی در برابر جریانهای ضد آزادی است - حسامپور، . - 121:1387 شعر مقاومت در جهت رسیدن به جایگاه واقعی خود در میان ادبیّات سایر ملّتها از تجربههای تلخ و شیرین و ناکامیهای زیادی عبور کردهاست.
امروز ادبیّات مقاومت پا را از مرزها فراتر نهاده و مدرسه ادبی تشکیل داده، که هر کجای جهان شاعری علیه استبداد، استعمار و استثمار نقشآفرینی می کند، خود را عضوی از این مدرسه ادبی می داند و چارچوب آن را تکیه گاهی مستحکم برای طرح افکار و اندیشههایش میداند. - حسینی، 10:1385ادبیّ - ات پایداری چه در حوزه دشمنان داخلی و چه در حوزخارجی،ه در تاریخ ادبیّات فارسی، پیشینهای طولانی دارد و جریانها، شیوهها و نمونههای متعدّدی از حضور آن را در ادوار مختلف شعر فارسی، میتوان ارائه داد. یکی از تقسیمبندیهای شعر مقاومت فارسی، تفکیک آن به دوران مشروطیت، عصر پهلوی و دوره انقلاب اسلامی و روزگار پس از آن است - محسنینیا، . - 148:1388
.1-1 بیان مسئله
این مقاله در حوزه ادبیّات پایداری تلاش دارد تا به بررسی بنمایههای ادبیّات پایداری در اشعار علیرضا قزوه بپردازد. نگارندگان در این مقاله به بررسی اشعار مقاومت و پایداری علیرضا قزوه پرداختهاند. دادههای مورد استفاده این پژوهش، دفاتر شعری شاعر است و روش پژوهش توصیفی تحلیلی است که با تحلیل شواهد درونمتنی و مراجعه به منابع کتابخانهای و اینترنتی انجام گرفتهاستدر. ادبیّات پایداری اصلیترین مسائل عبارتند از:
1 دعوت به مبارزه و تحمّل سختیها -2 بیان بیدادگریها و تصویر چهره بیدادگران3 ستایش آزادی و آزادگی4 نشان دادن افق روشن پیروزی که رهآورد تلاش، وحدت، همدلی و مبارزه مستمر است. 5 ترسیم مظلومیّت مردم-6 بزرگداشت و ستایش مردم مبارز و شهدای راه آزادی. اگر با دیدی وسیع به ادبیّات پایداری بنگریم، همه سرودهها و نوشتههای شورانگیزی که در طول تاریخ، بیدادگری و بیدادگران را محکوم کردهاند و آزادی و آزادگی را ستودهاند، جزء ادبیّات پایداری خواهند بود.
-1اهمّیّت.2 و ضرورت پژوهش
سرودههای علیرضا قزوه در حوزه ادبیّات پایداری از بنمایههای غنی مقاومت برخوردار است که بررسی آنها میتواند ما را در شناخت بهتر اشعار این شاعربه ویژه در حوزه ادبیّات پایداریو دفاع مقدّس، یاری رسانده و افقهای تازهای برای شناخت مضامین پایداری برای خوانندگان اشعار این شاعر بگشاید. از اینرو، پژوهش حاضر برآن است تا بنمایههای ادب پایداری موجود در اشعار علیرضا قزوه را بیابد و سپس، به تحلیل آنها بپردازد. بنابراین، در این مقاله در پی پاسخ به این پرسش هستیم: مهمترین بنمایههای ادبیّات پایداری از نگاه علیرضا قزوه چیست؟
.3-1 پیشینه پژوهش
برخی از پژوهشهای صورت گرفته درباره علیرضا قزوه عبارتند از: »بررسی و تحلیل یأس و امید در شعر شاعران عصر انقلاب اسلامی« - اسماعیلپور، - 1388، »ادب اعتراض در اشعار درویش و قزوه« - رحمانیراد و ایمانیان، - 1394،سیمای» ادبیّات پایداری در اشعار علیرضا قزوه« - رحمانیراد، ایمانیان و غفوریفر، - 1394، این پژوهشها گویای این مطلب است که هر یک از آنها بنا به اهتمام ویژه پدیدآورندگانشان به جنبه خاصّی از اشعار این شاعر اختصاص یافتهاست. نوع تحلیل و بررسی ما در این مجال نیز بیانگر زاویه دیدی خاص و متمایز است .
.2 آشنایی با قزوه
علیرضا قزوهمتولّد 1342، در شهرستان گرمسار، ویاوّلین شعر خود را در سال 1360 سرود و در سال 1363 همکاری خود را با »مجله امید انقلاب« آغاز کرد. شعرهای وی تاکنون به صورت پراکنده در بیشتر روزنامهها و مجلات کثیرالانتشار و مجموعه اشعار، انتشار یافتهاست. قزوه تاکنون با روزنامههای جمهوری اسلامی، اطّلاعات، ماهنامه ادبستان، صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، حوزه هنری، بنیاد حفظ آثار و ارزشهایفاعد مقدّس و ... همکاری داشتهاست. وی از سال 1368 تا 1377مسئولیّت صفحه »بشنو از نی« روزناماطّهلاعات را عهدهدار بود. »قزوه« در سالهای 1375 و 1376 دبیری همایشهای سراسری شعر طلّاب را بر عهده داشت و از سال 1378نیز مدّتی وابسته فرهنگی ایران در تاجیکستان بود. ایشان از جمله
