بخشی از مقاله
چکیده
ادبیات پایداری نوعی از ادبیات متعهد است که از طرف مردم و پیشروان فکری جامعه در برابر آنچه حیات معنوی و مادی آنها را تهدید میکند، به وجود میآید این نوع ادبیات به آثاری اطلاق میشود که در دوران خاصی از تاریخملّت یا قومی به وجود میآید و هدف آن ایجاد روح مبارزه و پایداری در ایمان مردم است. کاربرد عنوان "ادبیات پایداری معاصر" بسیار جوان است وعمدتاً به سرودهها، نمایشنامهها، داستانهای کوتاه و بلند، قطعات ادبی، طنزها، حسبحالها، نامهها و آثاری گفته میشود که در همین سده، نوشته و آفریدهشدهاند و روح ستیز با جریانهای ضد آزادی و ایستادگی در مقابل آنها را نشان میدهند و متضمن رهایی و رشد و بالندگی جامعههای انسانی هستند. در ادبیات معاصر به علتهای مختلف ازجمله پیوند شدید حوادث اجتماعی و بازتاب آنها در آثار ادبی بهخصوص شعر، گونههای منسجم و یکدستی همچون ادبیات مشروطیت با ویژگیهای: آزادیخواهی، عدالتطلبی و ... و ادبیات انقلاب اسلامی با ویژگیهای انعکاس دوران مبارزه در شعر و همچنین ادبیات دفاع مقدس شکلگرفته است.
مقدمه
ادبیات پایداری، ادب ستیزندگی، عشق، حماسه و عرفان است. موضوع و درونمایهی ادب مقاومتان است که با تکیهبر ویژگیملّیّت یا دین، انسانها را به دفاع و مبارزه در برابر هر نوع استبداد، تحقیر، بندگی و بردگی ترغیب و تشویق کند و یا صحنههای نبرد و تبعات آن را توصیف نماید. ادبیات پایداری در کشور ما همزمان با انقلاب مشروطه و جنگ جهانی اول،متأثّر از گرایشهایملّی و میهنی بود. این انقلاب و این وضع مردم وملّت ما، عمیقتر از آن بود که شاعر و نویسنده در برابر آنها واکنش زبانی و بیانی، نشان ندهد ؛ زیر اگر شاعر در برابر این رخداد بزرگ و فراگیر، از خود خلاقیت نشان نمیداد، درواقع پیش ازملّت، به هستی خود بهعنوان هنرمند خیانت کرده بود. - براهنی، - 134 :1371 همچنین حوادث قرن بیستم مانند شکلگیری رژیم صهیونیستی و اشغال فلسطین و تهاجم به کشورهای اردن، سوریه، لبنان، مصر ایران، نقش مؤثری در آفرینش آثار یگانهای در حوزه ادبیات مقاومت ملل اسلامی داشت - شکری، . - 91 :1366
پیشینه تحقیق
ادبیات مقاومت پیشینهای به بلندای تاریخ دارد و آن را میتوان در پیوند با ادبیات حماسی دانست. اصطلاح "ادبیات مقاومت" برگرفته از مقاومت عربی میباشد و ترجمهی آن به فارسی "ادبیات پایداری" است.نخستین بار این اصطلاح را غسان کنفانی - 1936B1972 - بر روی مجموعهای از شعرها و داستانهای شاعران و نویسندگان فلسطینی گذاشته است که بعدازآن در میان شاعران و نویسندگان عرب و جهان "ادبیات مقاومت" بهتدریج بهعنوان شاخهای مستقل شکل گرفت و عمومیت یافت.
»آثاری که بهعنوان ادبیات مقاومت نوشتهشدهاند، یا بهوسیله رزمندگانی به وجود آمدهاند که بعد از پایان جنگ، درد و رنج خویش و هم نوعانشان را در قالب شعر، داستان و... به رشته تحریر درآوردهاند یا حاصل کار نویسندگانی است کهمدّتی را در جبهه گذراندهاند و یا بهوسیله افرادی به وجود آمده که هرگز در صحنه نبوده،امّااطّلاعات و جزئیاتی را از افراد حاضر در جبهه دریافت کردهاند. - «هارون هاشم رشید، - 21 :1965
جلوههای ادبیات پایداری معاصر عبدالمطلب تقی زاده، رضا بروکی میلان 2043❑ ادب مقاومت، تجلی ستیز با بدی و بیداد با سلاح "کلمه" است. بر این اساس از دیرباز انسان با این سلاح کارا به میدان آمده و پیروزیهای درخشانی را رقم زده است. - سنگری، - 39:1383 در قرن بیستم رخدادهای خاصی باعث رشد و شکوفایی ادبیات پایداری شدند که برخی از آنها را عبدالجبار کاکائی اینگونه معرفی مینماید: »تهاجم نظامی آلمان به کشورهای همسایه، تهاجم نظامی انگلیس و فرانسه به آلمان، جنبش آزادیخواهی فلسطین، جنبشهای استقلالطلبانهی کشورهای آفریقایی و آمریکای مرکزی، جدال آمریکا و ویتنام، جنگهای داخلی اسپانیا، سلطهی حکومتهای دستنشاندهی آلمان بر بخش وسیعی از فرانسه و مبارزات استقلالطلبانهی فرانسویها و... از زمره وقایع مهمی هستند که حوزهی ادبیات پایداری را لبریز از آثار ماندگار و جاودان نمودهاند. - «کاکائی، 13 :1380 و . - 14
روش پژوهش
در این پژوهش سعی بران شده که از طریق تحلیل و تعریف ادبیات پایداری و آثار ادب پایداری معاصر با نمونههای شعری و ... روش توصیفی – تحلیلی به بررسی عناصر ادبیات مقاومت پرداخته شود.
اهمیت پژوهش
اگر به اهمیت پایداری و مقاومت در زندگی شخصی و یا در سطح ملی و جهانی توجه داشته باشیم، اهمیت ادبیات پایداری روشنتر خواهد شد. ادبیات پایداری را نوعی از ادبیاتمتعهّد و ملتزم میدانیم ژان پل سارتر دراینباره میگوید: »غرض از ادبیات،تلاش و مبارزه است،تلاش و مبارزه برای نیل به آگاهی، برای تحری حقیقت و برای آزادی انسان و ازاینروست که نویسنده در مقابل عملی که میکند مسئول است. برای چه مینویسد و دست به چه اقدامی زده است و چرا این اقدام مستلزم توسّل به نگارش بوده است؛ زیرا سخن گفتن در حکم عمل کردن است. « - سارتر، - 35 :1348 با شنیدن واژهی وطن، اولین مفهومی که به ذهن خطور میکند، مفهوم زادگاه و محل زندگی است. واژهی وطن و دیگر واژگان مترادف آن در فرهنگها، دارای معانی و مصادیق فراوانی میباشند.
