بخشی از مقاله
چکیده
بهره وری از عواملی است که دوام و بقای سازمان ها را در دنیای پررقابت امروز تضمین می کند . حاکم شدن فرهنگ بهره وری ، موجب استفاده بهینه از کلیه امکانات مادی و معنوی سازمان می شود و توان ها ، استعدادها و امکانات بالقوه سازمان شکوفا می شود افزایش بهرهوری بهترین ابزار برای افزایش بهبود سطح زندگی مردم و ایجاد ثروت ملی است.
از دیدگاه سیستمی با گسترش این تفکر در سطح منابع اقتصادی جامعه میتوان نتیجه گرفت که افزایش بهرهوری شرکت ها موجب افزایش بهرهوری ملی شده و آن نیز به بالارفتن قدرت خرید مردم، رونق اقتصادی، افزایش درآمد ملی، کاهش تورم و همچنین افزایش اشتغال در درازمدت منجر خواهدشد.
مقدمه
با تمام برنامهریزی و قوانین مصوب در خصوص ارتقای بهرهوری، ایران در ردههای پایین جدول کشورهای دارای بهرهوری قرار گرفته است. عدم استفاده از تکنولوژی های روز، سوء مدیریت، واردات بی رویه، نوسانات مستمر قیمت مواد اولیه و مسائلی از این دست نیز در نتیجه کار یک واحد تولیدی تاثیرگذار است که مجموعا باعث بهره وری پایین بنگاه می شود.
برای افزایش بهره وری باید فضای رقابتی ایجاد کرد در این راستا باید از تولید کننده حمایت کرده و برای تولید محصول بهتر تسهیلات در اختیار آن قرار داد. بهره وری میزان موفقیت سیستم را در استفاده از منابع برای کسب اهداف بیان می کند. در واقع، بهره وری هم مفهوم کارایی و هم اثر بخشی را در بردارد. در صورتی که تعریف بهره وری شامل کارایی و اثربخشی باشد بهره وری با مفاهیمی نظیر خروجی، تولید، سودآوری، ظرفیت تولید، عملکرد، کاهش هزینه، یا کار اضافی فرق می کند - زاهدی و همکاران، . - 4 :1385 بهره وری هزینه بنگاهها را کاهش و درآمد آنها را افزایش داده است
بهرهوری
نتایج 200 ساله تمدن صنعتی و ورود به عصر جدید، عصر فراصنعتی و عصراطّلاعات و عصر فراملی و ارتباطات گسترده و سهل بین ملل مختلفعموماً نتیجه رشد و ارتقا ی بهره وری است .تحقیقات و بررسی های علمی، گو یای آن است که طی 15سال اخیر افز ایش بهره وری در سطح جهان 45 برابر شده است - پرو کوپنکو، . - 2001 این افزایش معجزه آسا در نسبت ستاده به دادهعموماً نتیجه بهبود در سیستم های مدیریتی سازمان ها و سیاست های علمی-تحقیقاتی و به کارگیری روش های صحیح در سازمان های کشورها ی پیشرفته بوده است .
بدون تردید رشد و توسعه اقتصاد ی جوامع ، در گرو رشد نرخ بهره وری عوامل و نهاده های مختلف به کار گرفته شده در تولید کالاها و خدمات می باشد اساساً. حفظ و افزایش بهره وری سازمانی و منابع انسانی آن ، رمز رقابت گری و ایجاد مز یت است . رابطه پویای بین بهره وری و رقابت پذیری در مشکلات کشورهای در حال رشد به زعم - - پیتردراکر - - در کلیه بخش های اقتصادیکاملاً مشهود است ، نه مشکلات پس ماندگی، بلکه مشکلات عدم مدیریت است .عملاً بهره وری، جدی ترین چالشی است که در برابر مدیریت قرار دارد . مطالعه و بررسی پیشینه سازمان های پیشرو حکایت از توانمند ی های منابع انسانی - اعم از کارکنان و مدیریت - آنها و توان آن ها در بهبود مستمر مجموعه دستاوردهای حاصله آن ها دارد
طبق تعریف سازمان بهره وری ژاپن ، بهره وری به حداکثر رساندن استفاده از منابع فیزیکی، نیروی انسانی، و سایر عوامل به شیوه علمی است که منجر به کاهش هزینه ها، گسترش بازارها، افزایش اشتغال و بالا رفتن سطح زندگی همه آحاد جامعه می شود
در تعریف دیگری توسط سازمان بهره وری اروپا آمده است که بهره وری درجه و شدت استفاده موثر از هر یک از عوامل است و مدعی است که هر فرد می تواند کارها و وظایفش را هر روز بهتر از روز قبل به انجام رساند
این دو تعریف بر مفهومی مشترک تاکید دارند و آن پیشرفت و بهبود بخشیدن به کار و استفاده مطلوبتر از منابع است؛ و می توان گفت که بهره وری از جمله عواملی است به عنوان یک دیدگاه فکری، به مفهوم هوشمندانه کار کردن و طرز تفکری برای تداوم پیشرفت و بهبود مطرح شده است
برای شناخت بهتر و جامع مفهوم بهرهوری تعاریف متعددی از آن ارائه میشود:
-1 فرهنگ آکسفورد بهرهوری را نسبت کالاهای تولید شده به منابع مصرف شده، تعریف مینماید.
-2 بسیاری از فرهنگهای تخصصی سازمان و مدیریت بهرهوری را به صورت»نسبت ستادهها به دادهها تعریف نمودهاند.«
» -3بهرهوری در اقتصاد عبارت است: استفاده موثر و کاراتر از منابع اقتصادی در فرایند تولید بطوری که اقتصاد یک جامعه به حداکثر بالقوه قابلیت های خود دست یابد، گویند.«
» -4بهرهوری، یک بینش فکری است که سعی دارد بطور پیوسته آنچه را که بوده و آنچه را که هست بهبود بخشد و با این بینش و ذهنیت کارهای امروز را بهتر از دیروز و کارهای فردا را بهتر از امروز انجام دهد
امروزه بسیاری از مدیران در سازمان های خود در شناسایی مسئله توانمند هستند اما در تحلیل علل ضعف هایی که باعث از طرفی بهره وری هوشمندانه عمل کردن است ، به وجود آمدن مسئله شده ضعیف می باشند
از طرفی بهره وری هوشمندانه عمل کردن است تا منابع موجود بهتر به کار گرفته شوند . مهمترین عامل موثر در افزایش یا کاهش بهره وری، کیفیت منابع انسانی است لذا ممکن است علل این ضعف ها به دلیل عدم اولویت بندی و اهمیت دادن به مسائل مرتبط باشد. پس مدیران برای موثر عمل کردن در حل مسائل، به میزان اهمیت عوامل نیز نیاز دارند.
در تعیین این عوامل نظرات متفاوتی وجود دارد و هر یک از دانشمندان، صاحبنظران و محققان عواملی را به عنوان عوامل مؤثر بر بهره وری منابع انسانی معرفی نموده اند ولی تمامی آن هاتقریباً در این مورد اتفاق نظر دارند که برای افزایش سطح بهره وری فردی تنها یک علت خاصی را نمی توان ارائه نمود بلکه باید آن را ترکیبی از عوامل گوناگون دانست. در برنامه ریزی، عناصری کلیدی نسبت به مدیریت کارکنان در بخش دولتی وجود دارد که دارای مولفه هایی همچون، چشم انداز و بیانیه ماموریت، اهداف استراتژیک و استراتژی هایی برای دستیابی به اهداف و ماموریت ها است
اساساً عوامل متعددی در بهره وری سازمان و بهره وری منابع انسانی مؤثرند . سازمانی که بتواند کلیدی ترین عامل را شناسایی و با کنترل و اتخاذ برنامه های مناسب از آن در ارتقا و بهبود برنامه های خویش بهره گیری نماید،طبعاً سازمانی موفق و کارآمد و پیشتاز خواهد بود . امروزه بهره وری به عنوان یک دیدگاه فکری و به مفهوم هوشمندانه کار کردن و عمل کردن و طرز تفکری برای تداوم پیشرفت و بهبود هر آنچه وجود دارد ؛ عنوان می شود . بهره وری اطمینان به قابلیت انجام دادن کارهای امروز بهتر از دیروز به طور مدارم است . بهره وری تلاشی پیوسته جهت به کارگیری تکنیک ها و فنون جد ید و روش های نوین است .بهره وری مهارت در توسعه و بهبود منابع انسانی است
