بخشی از مقاله
چکیده
هر شهر و زیستگاه انسانی، با اتکا به عوامل زیست محیطی موجود در یک منطقه شکل میگیرد. از این رو، توجه به اهمیت محیطزیست تقریبا در همه فرهنگها و جوامع انسانی از ضروریات بوده و تمام ادیان اعم از الهی و بشری، به پیروان خود توصیه میکردند تا از تخریب محیطزیست اجتناب کنند. در قرآن به عنوان کتاب آسمانی و منبع دین نیز، آیات متعددی در باره اهمیت محیطزیست و اهتمام به حفاظت از آن وجود دارد و خدای متعال ضمن تذکر به انسانها در استفاده درست از مواهب الهی، تخریب محیطزیست را مصداق » فساد فیالارض « ذکر کرده است.
در تاریخ تمدن اسلامی نیز توجه به محیط زیست به عنوان مظاهر قدرت و نعمت خداوندی مورد توجه بوده و مسلمانان نهایت تلاش خود را در استفاده درست از عوامل زیست محیطی به کار میگرفتند در عصر حاضر که دنیا با تولید گسترده زبالههای پلاستیکی و پسماندهای صنعتی و تخریب شدید محیط زیست مواجه است و کشورهای مختلف و سازمانهای بینالمللی درجهت حفظ و احیای محیطزیست تلاش سازمان یافتهای را انجام میدهند، ما مسلمانان نیز که در پی حرکت در مسیر معنویت و جهانیسازی اسلام هستیم، باید ضمن اصلاح در الگوهای زیستی و فرهنگی خود، به این نهضت جهانی بپیوندیم و در راه حفظ محیط زیست به عنوان آیات الهی و نعمت خداوندی تلاشی سازمان یافته و جدی بکنیم.
-1 مقدمه و کلیات
الف- تعریف محیطزیست: محیطزیست عبارتست از مجموعهای شامل هوا، آب، خاک، منابع طبیعی، گیاهان، جانوران، انسان و روابط متقابل بین آنها که سازمان در آن فعالیت مینماید. محیط زیست شامل دوبخش :
- 1 محیط زنده :منابع انسانی ، منابع طبیعی -
- 2 محیط غیر زنده :آب، هوا ، خاک می شود.
ب- تعریف آلودگی: آلودگی عبارتست از پخش یا آمیختن مواد خارجی به آب، هوا ، خاک به میزانی که کیفیت فیزیکی، شیمیایی و یا بیولوژیکی آن را به گونهای تغییر دهد که برای انسان، سایر موجودات و آثار و ابنیه زیانآور باشد. طبق این تعریف آلودگی لزوما شامل خسارات فیزیکی نمیباشد. ایجاد وقفه در فعالیتهای انسانی خود آلودگی است. مثلا یک دریاچه را که نمیتوان برای قایق سواری مورد استفاده قرار داد، آلوده میخوانند . آلودگی هوا یکی از پدیدههای زندگی مدرن امروزی و ناشی از تمدن صنعتی است که در اثر فعالیتهای شبانه روزی بشر بوجود میآید. این تمدن ناشی از تولید مواد غذایی، صنعتی، کالاهای مختلف و انرژی است. تداوم این آلودگیها باعث بیماریها میشود یا اختلالاتی برای انسان، حیوانات و گیاهان ایجاد میکند و به میزان قابل ملاحظه-ای، زندگی بشر را به مخاطره میاندازد.
ج- عوامل ایجاد کننده آلودگی هوا عبارتند از : گرد و غبار، ذرات معلق، گازهای گلخانه ای - CO,CO2,SOX, NOX - حاصل از تولیدات، خروجی دودکشها و اگزوز خودروها ، بخارات مواد شیمیایی، گاز متان ناشی از شیرابه زباله ها ، تشعشعات یونیزه و غیر یونیزه، گرمای بیش از اندازه زمین.
د- آلودگیهای محیط زیست به دو دسته تقسیم میشوند:
- - 1 آلودگیهای غیر قابل تجزیه : مانند پلاستیک ، لاستیک های سنتیک و ..........
- - 2 آلودگیهای قابل تجزیه: مواد آلی مثل فاضلاب انسانی و زایدات حیوانی و کشاورزی - لاشه حیوانات و انسان - ه-اقسام آلودگیهای محیطزیست: آلودگی هوا، آلودگی آب، آلودگی خاک ،آلودگی صوتی، آلودگی حرارتی، آلودگی نفتی ، آلودگی رادیو اکتیو.
و- اثر آلودگی هوا بر انسان: آلودگی هوا و محیطزیست آثار زیانباری را بر قسمتهای مختلف بدن انسان و عملکرد دستگاههای تنفسی، بینایی، شنوایی، گوارشی و قلب و گردش باقی میگذارد و موجب پیدایش بیماریهایی مانند انواع سرطانها میشود. این آثار یکی از دغدغههای مهم انسانی است و در حوزه تخصصی پزشکی به تفصیل بررسی می-شود.
ز- معنویت: تعریف جامع و متفقعلیه از معنویت وجود ندارد؛ اما با اندکی تسامح میتوان گفت که: معنویت یک شیوه بودن و تجربه زندگی است. این شیوه محصول آگاهی از بعدی فراتر است و با ارزشهای قابل تشخیص به ویژه در رابطه با خود، دیگران، طبیعت، زندگی و هر چیز دیگر که غایی دانسته شود، مشخص می گردد.
ح- تعریف جهانشهر: جهانشهر یک اسم مرکب است که میتوان آن را شهری جهانی و جهان پسند معنی کرد و یا به تعبیر دقیقتر شهری که همه جهان آنجا را میشناسند و از فضایل و تاثیرات مادی و معنوی آن بهرهمند میشوند. با این تعاریف، در جهان شهر معنوی نمیتوان از بهره برداری از طبیعت دست کشید. اما میتوان با بهره برداری درست، تخریب محیط زیست را کاهش داد و با بهره برداری حداقلی از امکانات طبیعت و با اجتناب از تولید ضایعات و آلوده کنندهها تا حد ممکن، به حفاظت از محیط زیست کمک کرد.
-2 اهمیت محیط زیست
در اهمیت محیط زیست همین بس که بشر برای زندگی حداقلی، نیازمند محیطزیست است. امکانات طبیعی و زیست محیطی با تمام فراوانی که ما تصور میکنیم، بسیار محدود هستند. قدیمترین سکونتگاههای بشری در کنار یک منبع آب اعم از چشمه و رودخانه و یا کنار دریا ساخته شدهاند و علت اصلی متروک شدن تمام سکونتگاههای قدیم، تخریب محیط زیست اعم از منابع آبی و طبیعی بوده است. ما امروز اگر از کشورهایی با شرایط زندگی مطلوب یاد میکنیم،- در هرکجای دنیا که باشد- مهمترین فاکتور مورد نظر، برخورد درست آنها با محیط زیست است.
