بخشی از مقاله
چکیده
سطح وگستره وسیع جهانگردی ،تعریف ومطالعه این پدیده پیچیده را بسیار دشوار ساخته است. لیپر - 1979 - 2 بااستفاده از رویکرد نظام ها، جهانگردی را براساس پنج عنصر اساسی تعریف می کند: جهانگردان، گذرگاه ها یامسیرهای عبور ، مناطق مولد، مناطق مقصد ووضعیت توریسم . جهانگردی ،افراد، گروه ها وجوامع را در ارتباط با فضاها وساختارهای مادی ، طبیعی وزیست محیطی ساخته شده ، قرار می دهد. بنابراین ، تاثیرات آن وسیع وگسترده است که از سطح محلی تا جهانی رادربر می گیرد . متناسب با پیچیدگی این پدیده ، مطالعات جهانگردی به عنوان گستره ای متنوع ودر برگیرنده حوزه های مطالعاتی یا قلمرو های تخصصی مختلف وبرخاسته از رشته های کلیدی از قبیل اقتصاد، مدیریت بازرگانی،جامعه شناسی،روان شناسی،زمین شناسی ومردم شناسی بروز یافته وبه تدریج متحول ومتکامل گردیده است. - جعفری وریچیه ، - 1981 ازاین رو ،برای تحقق اهداف گفتار حاضر مطلوب وسودمند آن است که بین چهار جنبه جهانگردی تفکیک وتمایز قائل شویم: - 1جهانگردی به عنوان یک پدیده ، - 2جهانگردی به عنوان یک حوزه مطالعاتی - یعنی تحقیق وتوسعه بخشیدن به پیکره ای ازدانش وشناخت - ، - 3آموزش جهانگردی - یاد دهی وآموزش دهی - و - 4 جهانگردی به عنوان یک صنعت یا اقدام حرفه ای . محور تمرکز دراین مقاله اساسا" درباره آموزش جهانگردی به ویژه موضوعات بین رشته ای در آموزش جهانگردی پایدار است .
واژه های کلیدی : جهانگردی پایدار ، مدل ساختاری میان رشته ای آموزش جهانگردی
مقدمه:
توسعه پایدار - 1987 - 1 یک گفتمان در حال رشد در زمینه »جهانگردی پایدار « رابوجود آورده است . این پارا دایم جهانی توسعه تلاش دارد تا نظام های بوم شناختی ، اجتماعی ، فرهنگی ، اقتصادی وسیاسی را به یکدیگر متصل ومرتبط سازد ، به گونه ای که رفاه نسل های فعلی وآتی را تضمین نماید. - به اموال وهمکاران ،1966 ؛ هولدن ، 2000 ؛ برنامه زیست محیطی سازمان ملل متحد ، - 2003 پارادایم »پایداری فراگیر « نیز بین رشته ای است ومستلزم طیفی از مهارت ها ، شناخت وابزار است .طراحی وبرنامه ریزی برای جهانگردی پایدار ، نیازمند موارد زیر است :
- 1 درک وفهم نظری درباره مسائل وموضوعات محلی - جهانی پایداری - توسعه -
- 2 دانش فنی به منظور توسعه وکاربست ابزارهایی برای برنامه ریزی وتوسعه پایدار
- 3 دانش عملی برای اتخاذ تصمیمات آگاهانه درباره معاملات تجاری وجذب جهانگردان که نیازمند آن است که فایده فردی، اجتماعی وبوم شناختی - از طریق اقدامات مربوط به »جهانگردی پایدار به دست آید.
از آنجا که موضوعات مربوط به پایداری - توسعه وجهانگردی - به مسائلی شتابان وتاثیر گذار در قرن بیست ویکم تبدیل می شود،توسعه واحدهای درسی جهانگردی چند رشته ای یا میان رشته ای وبار نامه های اعطای درجه تحصیلی ، حتی از اهمیت بیشتری برخوردار گردیده است . چنین مطالعات بین رشته ای متضمن توسعه روابط نزدیک وتنگاتنگ بین کارکردهای مختلف وفعالیت های متنوع - از قبیل بازاریابی ، حسابداری، مدیرت عملیات ، امور مالی وبودجه ریزی - وبین رشته های گوناگون - از قبیل جغرافیا ، روانشناسی ، جامعه شناسی ، مردم شناسی ، مدیریت ، معماری وبرنامه ریزی - است. - جعفری وریچیه ، 1981 ؛ لیپر ،2000 پرزکلاسکی ، - 1993 بنابراین چالش های عمده ای در رابطه با گونه های دانش ومهارت های مورد نیاز برای دانشجویان جهانگردی ودست اندرکاران اجرایی صنعت توریسم بروز می کند .هم چنین چالش هایی درزمینه انواع آموزش وبرنامه های آموزشی مورد نیاز برای شالوده ریزی ، توسعه واجرای یک چار چوب منسجم وبه هم پیوسته برای جهانگردی پایدار ،به منصه ظهور می رسد.موارد زیر ملاحظات ومفاهیم میان رشته ای به شمار می آیند که نیازمند آنند که در فرایند توسعه جهانگردی پایدار به کار بسته شوند:
·تعریف یا توصیف جهانگردی پایدار - برامون وهمکاران ، - 1966؛ اصول عمومی - جهانی - ومحلی انعکاس دهنده رویکرد پایداری - توریسم - - کمسیون جهانی وتوسعه ومحیط زیست ، - 1987
·توسعه فلسفی یا نظری مفاهیم و واژگان مرتبط با تعریف ، اصول ، قواعد اخلاقی ، انصاف وعدالت اقتصادی ، زیست محیطی واجتماعی .
·ملاحظات روش شناختی ؛ پارادایم های نظری وروش های متعدد ، انطباق بخشی وسازوارسازی تکنیک ها وسازه ها - از قبیل وارد کردن ظرفیت انطباق وهمخوانی با بستر اجتماعی مقاصد توریستی که منجر به تحول مفاهیمی چون »حدود تغییر مقبول «می شود ، مطالعات فرهنگی ومطالعات تغییر - مردم شناختی ،جغرافیایی ، انتقادی - .
·جامعه شناسی جهانگردی وروانشناسی جهانگردی - انگیزش، رفاه ، تفریح وجامعه -
·رویکردهای مربوط به مدیریت بوم سازمان ها 1، ارزیابی تاثیرات و مطالعات امکان سنجی2 که از جنبه عمومیت وشمولیت برخوردارند به عبارت دیگر ، مد نظر قرار دادن تاثیرات اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی ، زیست محیطی وسیاسی به صورت مشترک ، شاخص ها وملاک های پایداری ، محاسبه تمامی هزینه ها ، رویکردهای نظام مدار .
·برنامه ریزی جهانگردی راهبردی براساس اصول جهانگردی پایدار ، اهتمام به جنبه های فرایندی ومحتوایی، در برگرفتن طراحی شهری ودور نمای شهری ، برنامه ریزی برای پارک های تفریحی ، برنامه ریزی جامع ، برنامه ریزی بازاریابی ، اجرا ونظارت. - هال ولیو ؛ 1999؛هولدن ،. - 2000
·حفاظت تاریخی ومدیریت میراث تاریخی -برقراری ارتباط واتصال بین جنبه های حفاظت بوم شناختی ، فرهنگی وتاریخی ، رسیدگی با انتقاد فرهنگی از »میراث « ودلالت ها وتبعات جهانگردی میراث - تاریخی ، طبیعی وفرهنگی - .
مقاله حاضر به بررسی چالش های فراروی ایجاد واحدهای درسی میان رشته ای می پردازد تا به تأمین نیازهای کسانی مبادرت نماید که در عرصه جهانگردی پایدار فعالیت می کنند ونیز کسانی که در دیگر رشته های تخصصی تحصیل کرده اند .لیکن در حوزه های مرتبط با توریسم به فعالیت اشتغال دارند. بحث را با ارائه دو چارچوب مفهومی جدال بر انگیز یعنی واحدهای میان رشته ای وواحدهای چند رشته ای آغاز می کنیم..مباحث مواردی از قبیل - 1: تفریح ،پارک وعلوم جهانگردی ، - 2 معماری وبرنامه ریزی و - 3 حفاظت تاریخی رادربر می گیرد .این موضوعات از آن رو انتخاب شده اند که پیوندها ی ضروری بین رشته ای برای دانشجویانی قلمداد می شوند که آموزش درتوسعه پایدار ودیگر حوزه های مرتبط را پی می گیرند. افزون براین ، برنامه های دانشگاهی مزبور مشتمل بر برنامه ها ودروس گواهینامه دار است که رویکرد های میان رشته ای وچند رشته ای را در برمی گیرد . بنابراین ، محتوا برچالش های بین رشته ای فراروی آموزش جهانگردی پایدار در سطح دانشگاه با تأکیدی ویژه بر برنامه ریزی وحفاظت جامعه ونیز منابع بوم شناختی ومیراث فرهنگی تمرکز می کند.
