بخشی از مقاله
چکیده
جهانی شدن به عنوان یک فرایند در ابعاد سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و تکنولوژیکی تأثیر به سزایی در زندگی امروز بشر گذاشته است و آن را تحت شعاع قرار داده است. در اثر جهانی شدن پاره ای از باورها و ارزش های فرهنگی این امکان را یافته اند که جهانی و همگانی شوند. یکی از حوزه های متأثر از پدیده ی جهانی شدن، سبک زندگی افراد و جوامع بشری است. سبک زندگی اصطلاحی است که در فرهنگ سنتی چندان کاربردی ندارد چون ملازم با نوعی انتخاب از میان تعداد کثیری از امکان های موجود است.
از آنجا که جامعه ما یک جامعه دین محور می باشد و اشکال مختلف پایبندی مردم به سنت دیده می شود، با ورود اندیشه های غربی در دوره معاصر به جامعه ایران شکاف بین این دو فرهنگ دیده می شود که روز به روز در حال افزایش است که در یک سمت زندگی به شیوه غربی و در سمت دیگر طیف سبک اسلامی می باشد. با توجه به چالش جهانی شدن، جامعه به شدت از سبک اسلامی فاصله گرفته است. و شیوه زندگی طیف وسیعی از جامعه، مختلط می باشد که در آن باورهای دینی در کنار شیوه های زندگی غربی دیده می شود. در این مقاله ضمن برشمردن جنبه های مثبت و منفی جهانی شدن و فرصت ها و تهدید های پیش رو برای جوامع بشری، به مدیریت درست سبک زندگی با حفظ فرهنگ بومی و تفکر جهانی پرداخته می شود.
مقدمه
جهانی شدن3 تحولاتی است که ساختار نوینی را در دنیای کنونی حاکم می کند، ساختمان جدیدی بر جهان با عنوان یک مجموعه ی به هم پیوسته حاکم می سازد و تمامی اجزای یک مجموعه را به یکدیگر مرتبط می داند - سلیمی، 1379، ص . - 186 جهانی شدن وضعیتی است که کم و بیش به طور طبیعی در نتیجه تحولات جهانی به ظهور می رسد. برخی پدیده ها به طور طبیعی یا اجتناب ناپذیر به تحولات جهانی منجر می شوند، برای مثال، با ظهور رایانه و شبکه های ارتباطی، مرز های جغرافیایی خواه نا خواه در هم نوردیده می شوند و در نتیجه ی آن، یک تحول جهانی رخ می دهد که طی آن، جوامع و افراد آنها در ارتباط نزدیکی با یکدیگر قرار می گیرند.
رهیافت رئالیست ها : از منظر"کنث والتز"4 جهانی شدن تحولی جدی در ساختار بین المللی ایجاد نمی کند. با ورود بازیگرانی غیر از دولت-ملت ها، بازیگران بین المللی و سیاست بر جهانی شدن اقتصاد چیره می شوند. رهیافت لیبرال ها: »فوکویاما«5 از این دیدگاه، دموکراسی را دلخواه ترین شکل حکومت می داند که روز به روز در سطح جهان مشروعیت پیدا می کند. لیبرالیسم اقتصادی6، لیبرالیسم سیاسی7 را که در دموکراسی متبلور است، به دنبال خواهد داشت. این نگرش، سبب حرکت هایی محسوس در سراسر جهان در جهت پذیرش اقتصاد آزاد8 و اوج گیری جنبش های دموکراتیک و گسترش الگوهای غربی در فرهنگ های گوناگون شده است.
رهیافت مارکسیست ها: جهانی شدن از دیدگاه مارکسیست های رادیکال9، چهره جدید استعمار است. در این نگرش، جهانی شدن از زاویه اقتصادی نگریسته می شود و محتوای جهانی شدن را گسترش جهانی نظام اقتصاد سرمایه داری معرفی می کند.
رهیافت رفتار گرایان: به نظر رفتار گرایان10، تحت تأثیر جهانی شدن، نظم روابط بین الملل در هم ریخته، نظم نوینی حاکم خواهد شد. در این نظام دولت ها و جوامع به گونه ای فزاینده به یکدیگر وابسته می شوند کمتر می توانند به مدیریت امور داخلی و خارجی خود بدون توسل به همکاری بین المللی بپردازند - غریب آبادی و همکاران، 1382، ص . - 28 عصری که در آن زندگی می کنیم، عصر جهانی شدن است با چهره های متنوع و رنگارنگ و با لایه های پیچیده ، که هر دم به صورتی جلوه گر می شود جهانی شدن از ویژگی های عمده ی دنیای کنونی است که صرف نظر از قوت ها و ضعف ها و دیدگاه های موافق و مخالف آن، به دلایل بسیاری به عنوان یک واقعیت پرهیز ناپذیر شناخته شده و پیامد های گوناگونی بر سیاست گذاری ها و راهبرد های اجتماعی، اقتصادی، نظامی، سیاسی و آموزشی کشور های مختلف برجای گذاشته است.
سبک زندگی
در زبان های مختلف از ترکیب »سبک زندگی«11 در شکل های مختلف یاد شده، در زبان آلمانی - Lebonstill - و در زبان انگلیسی در شکل - Life style, Style of life, Livining - در گذشته و امروزه بیشتر به صورت Lifestyle استفاده شده است. این ترکیب از دو واژه ی »سبک«12 و »زندگی«13 تشکیل شده است. معنای لغوی واژه ی زندگی روشن است - محمودی کنی، 1386، ص . - 199 سبک زندگی الگوی زندگی یک فرد است که در فعالیت ها، دلبستگی ها و افکار شخصی بروز می کند. در واقع سبک زندگی چیزی بیش از شخصیت یا طبقه ی اجتماعی شخص است. به طور کلی سبک زندگی شامل الگوی کامل کنش و واکنش فرد در جهان است.
ونزل - 1982 - 14 در تعریف سبک زندگی می نویسد: » کلیت الگوهای رفتاری و تمایل هنجاری ... که از طریق فرآیند های اجتماعی تکامل می یابند« - هندری15 و همکاران، 1381، ص. - 232 سبک زندگی به معنی شیوه ای است، که فرد برای برخورد با تکالیف و حوادث زندگی برمی گزیند. هر فرد بنابر مکانیزم های دفاعی ناخودآگاه، استراتژی های انطباقی خودآگاه و تأثیر عوامل محیطی در برخورد با تکالیف و حوادث زندگی به شیوه خاصی دارد. اولین بار »آلفرد آدلر«16 روان کاو اتریشی و پایه گذار مکتب روان شناسی فردی به اهمیت سبک زندگی اشاره کرد و تغییر در سبک زندگی، بخش مهمی از درمان آدلری را تشکیل داد. البته آدلر در تعریف سبک زندگی بیشتر بر مکانیزم های دفاعی ناخودآگاه تأکید داشت؛ اما به تدریج سبک زندگی مفهوم وسیع تری پیدا کرد.
مؤلفه های سبک زندگی : منظور، اموری است که مصداق عینی سبک زندگی محسوب می شوند. شامل:
1 -وظایف فردی :
1 -وظیفه تفکر و علم آموزی
2 -وظیفه عبادت و معنویت
3 -وظیفه ایجاد ویژگی های درونی مناسب - اخلاق، نگرش، خطوط اصلی و کلی برای یک ممنؤ مثلاً : مؤمن آرام است، همواره به یاد خداست ، توکل به خدا دارد، به همنوعان خود عشق می ورزد ، گرفتار غم و شادی افراطی نمی شود و...- 4 وظیفه تدبیر وقت و زمان 5 -وظیفه شغلی - شامل نوع کار ، آداب انجام کار و امثال این ها 6 -وظیفه تغذیه و بهداشت شامل حفظ سلامت بهداشت، آراستگی و شکل ظاهر ، نوع خوراک و...
2 -وظایف خانوادگی :
1 -وظایف جنسی - بایدها و نبایدها ، پرهیز از برهنگی ، بد حجابی ، روابط با نامحرم ، کانون های فساد و ... که مقدمات رفتارهای نامشروع جنسی می شوند
2 -وظایف والدینی - تولید نسل ، فرزند پروری ، حقوق فرزند و
3 -وظیفه آسایش و فراغت - ویژگی های اوغات فراغت ، اقدامات شایسته در اوقات فراغت "مثلاً صله ارحام ، حسابرسی نفس، حل مشکلات آینده ، مطالعه و غیره" ، جلوگیری از هدر رفتن فرصت ها
-3 وظایف اجتماعی:
1 -وظایف اقتصادی - برطرف کردن نیاز خود و خانواده ، مشارکت در امور اجتماعی ، حفظ عزت اجتماعی فرد، اقتدار اقتصادی حکومت اسلامی ، بایدها و نبایدها، کسب درآمد ، توزیع، مصرف 2 -وظیفه سیاسی 3 -وظیفه فرهنگی - ایجاد ، تبلیغ و ترویج دین و فرهنگ - 4 -وظیفه دفاعی و امنیتی - حفظ امنیت داخلی و مرزها ، مجازات مجرمان - کاویانی، . - 1391 به باور اندیشمندان حوزه های سلامتی و بهداشتی جسمی و روانی در جهت بهبود سبک زندگی می توان موارد زیر را به کار گرفت: -1 استفاده از غذاهای گیاهی بیشتر -2 افزایش فعالیت های فیزیکی -3 محدود کردن استعمال دخانیات و مصرف الکل.
