بخشی از مقاله
حجاب و عفاف از دیدگاه قرآن و آثار آن
چکیده:
در این مقاله نویسنده سعی دارد به بررسی حجاب و عفاف از دیدگاه قرآن بپردازد برای این منظور ۳۰ نفر از دانشجویان دانشگاه آزاد سلماس انتخاب شدند تا به پرسشنامه و مصاحبه نویسنده در رابطه با فواید حجاب و مضرات بد حجابی و تاثیر آن پاسخ دهند شرکت کنندگان زن و مرد بوده و میانگین سن آنها ۱۹ تا ۲۷ بودند پرسشنامه (حاوی 5 سوال) نویسنده راجع به فواید حجاب و مضرات بد حجابی و اثرات آن از دیدگاه قرآن بود. در ضمن نویسنده برای جمع آوری اطلاعات از مصا حبه نیز استفاده نموده است. نویسنده برای تجزیه و تحلیل آماری از ارزش درصد استفاده کرده است نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل آماری نشان میدهد که اکثریت دانشجویان با فواید مفید حجاب و مضراتی که از طریق بد حجابی به خود فرد و جامعه وارد میشود موافق بودند . در اخر نویسنده چند راه کار را ارایه نموده و از صاحبدلان و صاحب نظران و ادبا و نیز شعرای گرانقدر امید میرود با تذکرات سودمند خود برای اصلاح و یا رفع اشتباه برای تکمیل این مقاله - نویسنده را برای همیشه مرهون الطاف کریمانه خود قرار دهند.
کلمات کلیدی: حجاب. فلسفه ی حجاب . مضرات بد حجابی و فواید حجاب
مقدمه:
ما به دنیایی پا گذاشته ایم که سرشار از حیله و رذالت است. شیاطین و خناسان بیدرد این نکته را خوب فهمیده اند که اگر بخواهند به زندگی آدمیان نظام و شکل خاص مورد نظر خود را ببخشند، ابتدا باید در نفس او ایجاد نظام و شکل خاص کنند. به همین علت برنامه های فرهنگی خود را گونه ای ترتیب دادند که انسان متوجه یک بعد درونی شده و از سایر مسایل فطری - که در نفس وجود دارد - غافل شود. در ای میان عزت و شرف زن پایمال شد و وسیله ای برای ثروت اندوزی ، بازاریابی و نابودی عفت و... قرار گرفت. چرا که او را از جایگاه عظیم انسانی اش خارج ساختند تا بتوانند با بر هم زدن کانون خانواده ، کانون تربیت و انسان سازی ، عرق شرافت و عزت و انسانیت را تبدیل به عرق رذالت و ذلت و حیوانیت کنند. غم انگیز ترین فاجعه معاصر ان اس که اینک انحراف، ازادی معرفی میشود و حجاب، ارتجاع و کوته فکری قلمداد میگردد. پژوهش های علمی پشتیبان هرگونه بی بند باری نمایانده میگردد و رعایت قوانین الهی ، بندهای دست و پا گیر و تعصب های انگاشته میشود. پشت پا زدن زنان به فطرت مذهب و فرهنگ خود ، تشویق میگردد و برخی به جای اندیشه ، به عواقب شوم تخطی از فرامین الهی، به کار زشت خویش افتخار میکنند. اسلام عزیز رای اینکه زن مسلمان ، همانند زن غربی به لجن کشیده نشود و شخصیت و شرف وعفت او دژ محکم و حصار استوار "پوشش"، مصون بماند، برهنگی را به شدت میکوبد و پوشیدگی و حجاب را برای هر زن با ایمان و با شخصیت واجب میداند. متمدن امروزی میخواهد دختران و بانوان را از پس پرده عفت و شرف بیرون کشند تا وسیله کامیابی و شهوت رانی خود قرار دهند و یا از زن متاعی هوس انگیز به بازار شنگان جنسیت رضه بدارند و چون بردگان سفید در عصر ازادی به شهوت پرستان خودکامه بفروشند. وان وقت اربابانشان به مقاصد شوم استعماری خود برسند و با به فساد کشیدن و هدر دادن نیروی فعال و پرتوان جامعه (جوانان) منابع و ذخایر مادی و معنوی را به یغما برند و انحراف و ذلت و نگون بختی را جایگزین شرف و انسانیت و تقوی نمایند (علیپور باغبان نژاد، ص ۷-۹).
تاریخچه حجاب:
بررسی تاریخ بیانگر این حقیقت است که ایرانیان پوشش را به عنوان امری والا پاس داشته و بدان مفتخرند و بعضی از ممالک را هم تحت تاثیر قرار داده اند ، اما این بدان معنا نیست که ایران زمین ، سر منشا حجاب است. در هند نیز نظیر ایران قدیم حجاب شدیدی رایج بوده گویا این رسم توسط ایرانیان مسلمان در انجا رایج شده است . ویل دورانت مینویسد:
.......... رسم حجاب یعنی پرده نشینی و مستوری و انزوای زنان شوهر دار با ایرانیها و مسلمانان به هند آمد و از این رو شمال این کشور سخت تر و محکم تر از جنوب بوده است. شوهران هند و برای حفظ زنان از دست مسلمانان نظام پرده نشینی را چنان سخت گسترش دادند که یک زن نجیب و محترم میتوانست روی خود را فقط به شوهر و پسرانش نشان دهد و در ملا عام باید با روبنده سنگینی آمد و شد کند که صورتش را پوشیده دارد حتی اگر پزشک عالج میخواست نبض بیماری را بگیرد زن میبایست پشت پرده بنشیند. در المان نیز ردپایی از حجاب یافت میشود: زنان توانگران تاجهای زرین یا روسری های زربفت میپوشیدند یا گیسوانشان را با نوارهای رزین میبافتند، اما زنان با ازرم و محجوب دستمالی از پارچه های لطیف به سر می افکندند و در زیر چانه گره میزدند. در میان قبایل متعدد نیز حجا رواج داشته است ویل دورانت مینویسد:
بالاتر از سرزمین ارمنیان و در کنار دریای سیاه، سکاها بیابان گردی میکردند و زنان خود را سخت در پرده نگاه میداشتند. البته در کنار اقوام و ملل مذکور قبایل وحشی وجود داشته که از برهنه بودن هیچ احساس شرم ندارند. هنوز قبایل فراوانی هستند که از برهنه بودن تمام بدن خود خجالت نمی کشند و حتی بعضی از پوشیدن لباس عار دارند. .( فتاحی زاده ،۱۹-۲۰).
"كنت گوبینگو" در کتاب سه سال در ایران نیز معتقد است که حجاب شديد دوره ساسانی در دوره اسلام در میان ایرانیان باقی ماند . او معتقد است که آنچه در ایران ساسانی بوده است تنها پوشید دگی زن نبوده است بلکه مخفی نگاه داشتن زن بوده است. مدعی است که خود سری شاهزادگان آن دوره به قدری بود که اگر کسی زن خوشگلی در خانه داشت نمیگذاشت کسی از وجودش اطلاع پیدا کند و او را پنهان میکرد زیرا اگر معلوم شد که چنین خانم زیبایی در خانه اش هست دیگر مالک او و مالک جان خودش هم نبود اساد مطهری، ۱۳۵۸ ).
قران کریم در مورد لباس و مایه زینت شماست و لباس چنین میفرماید: ای فرزند آدم بای شما لباسی فرو فرستادیم که اندام شما را میپوشاند تقوا بهتر است ، این ایه از آیات خداوند است باشد که پند گیرید( سوره اعراف آیه توجه به داستان ادم وحوی نیز فطری بودن پوشش را اثبات میکند. در تورات، آمده است: چون زن دید که آن درخت برای خوراک نیکوست پس از میوهاش گرفته که بخورد و به شوهر خود نیز داد .انگاه چشمان هر دوی آنان باز شد و فهمیدند که عریانند ، پس برگهای انجیر را به هم دوخته ، سترها برای خویش ساختند ، سپس خداوند لباسی از پوست به ایشان ارزنی کرد(محمدی اشنایی، ص ۳۲).
در دیلم در پایان قرن دهم میلادی ،زنان اجازه داشتند فقط شبها و در لباس سیاه از خانه خارج شوند .از طبس در کویر نمک گزارش شده است که (۱۰۵۲ میلادی) هر زنی که با مردی از اقوامش صحبت میکرد مجزاتش مرگ بود. این نوع محدودیت و در تنگنا قرار دادن زن برخلاف دیگر نواحی مانند طبرستان بود که هر 14 روز یکبار بازار هفتگی تشکیل میشد و به پسران و دختران جوان این فرصت را میداد که با یکدیگر اشنا شند و این بان معنا بود که که در بین این جمعیت رستایی و بیشتر زرتشتی،هنوز حجاب به مرحله عل در نیامده بود(پارسا، ص۱۹-۲۰).
ارزش و اهمیت حجاب در اسلام
هیچ برنامه ای ، هیچ حرکتی و هیچ فعالیتی ، بدون در مبان بودن پای زن به نتیجه مطلوب نمیرسد. رشد حرکت در جامعه در گرو سهم زنان است و در تاریخ هم میبینیم ، حتى مساله نبوت و امامت که با یک زن به هم پیوند میخورند. یعنی فاطمه زهرا (س) بانوی اسلام ، تنها باز مانده پیامبر اکرم (ص) که حافظ میراث و پیام های اسلام است ، پای او اگر در میان نبود مساله رسالت تحقق نمی یافت . بنا بر این باید شخصیت زن ابقا بشود. اسلام به عنوان وسیله احيا و حفظ و پاسداری از شخصیت زن مساله حجاب را مطرح کند و این برای آن است که زن در همه میادین حضور داشته باشد. هر نوع فعالیتی که روی زن انجام بگیرد باز تاب وسیعی در جامعه دارد ، همواره انسان در تولیدات سعی بر آن دارد که کم کار کند و نتیجه بیشتری بگیرد اگر در برنامه های تربیتی و علمی ما تاکید بر وی فکر و فرهنگ زن داشته باشیم وسیله بزرگی برای انتقال خواهیم داشت یعنی به جای اینکه ما برنامه ها را روی ده نفر زن متمرکز کنیم و ده نتیجه بدهد صدها نتیجه عاید خواهد شد به خاطرینکه کار روی زن نتیجه وسیع و فراوانی میدهد و موقعیت اجتماعی زن بالا میرود و بدلیل حساسیت موقعيا اجتماعی ، زن احتیاج به حجاب دارد تا مقام و منزلت او بالا رفته و به نتیجه مطلوب برسد(زنجانی، ص ۷۶).
حجاب نشانه عفاف:
عفاف خویشتنداری با علایم و نشانه های رفتاری و گفتاری است و وجود آن بستگی به وجود نشانه های آن دارد پس حفظ عفاف بدون رعایت نشانه های آن ممکن نیست. عفت نمیتواند یک امر تنها درونی باشد. بخشی از تفاوت در نشانه های خویشنداری زن و مرد ، از از تفاوت در خلقت انها سرچشمه میگیرد و یکی از نشانه های عفاف، پوشش است . عفاف بدون رعایت پوشش، قابل تصور نیست . گر چه تفاوت رفتارهای انسانی و حیوانی ، ریشه در تفاوت خلقت و فطرت ، گرایشها و منش ها دارد . در اسلام از نشانه های برجسته عفاف میتوان به پوشش اسلامی ( حجاب ) اشاره نمود( مطهری، ص. ۱۰۹).
عفت و حیا خصلتی انسانی است که در تاریخ بر نمی تابد و ورد پذیزش تمامی انسانها بوده است و انسانهای بزرگ بدان توصیه و سفارش کرده اند . در شریعت الامی نیز بر آن تاکید فراوان شده است . همین خصلت انسانی یکی از فلسفه های اصلی پوشش ادمی بوده است (مهریزی، ص۳۹).
رابطه لباس و فرهنگ:
فرهنگ در نظر ما و به تعریف ما، عبارت است از کلی ترین بینش و نگرشی که یک جامعه نسبت به جهان دارد. این بینش و نگرش همان معنایی است که جامعه برای هستی و انسان قائل است و همه ارزش ها و روش های فرد را در بر می گیرد.
فرهنگ یک قوم در وجوه مختلف زندگی آنان از قبیل صنعت، اقتصاد، مدیریت، شهرسازی، معماری و هنر تجلی می کند و به منزله روحی است که در کالبد تمدن آن قوم جریان دارد و هر یک از این جنبه ها آیینه ای است که اگر در آن نیک بنگریم می توانیم چهره آن روح حاکم و آن فرهنگ کلی جامعه را در آن مشاهده کنیم. رابطه لباس و فرهنگ به قدری قوی است که وقتی یک خارجی و غربه وارد محیطی می شود نخستین علامتی که او را می شناساند همان لباس اوست. گویی انسان ها با لباس خود با همدیگر صحبت می کنند و هر کس به زبان لباس خویش خود را معرفی می کند که من کیستم و از کجا آمده ام و به چه دنیایی و چه فرهنگی تعلق دارم.
در هر جامعه نوع و کیفیت لباس زنان و مردان علاوه بر آنکه تابع شرایط اقتصادی و اجتماعی و اقلیمی آن جامعه است، قویا تابع جهان بینی و ارزش های حاکم بر فرهنگ آن جامعه و حتی مبین و آیینه آن جهان بینی است.
در مقام اثبات این سخن، دو بخش از جهان را در نظر می گیریم؛ یکی دنیای مادی غرب که با علم، تکنولوژی و استعمارگری مشخص می شود و دیگری بخشی که وارث فرهنگ ها و تمدن های کهنی است که مورد هجوم و فرهنگ غرب واقع شده است و متاسفانه خود را برابر این فرهنگ باخته است و می رود تا همه میراث معنوی خود را زیر چکمه این تمدن قربانی کند. کشورهای اسلامی هند، بخش هایی از آفریقا، آسیای جنوب شرقی و بومیان آمریکا از این قبیل اند. اکنون به لباس های آن دسته از مردم این سرزمین می نگریم که هنوز به کلی تحت تاثیر غرب قرار نگرفته ان(حداد عادل، ص۸-۹).
فواید حجاب:
1.حجاب افزایش عزت و حرمت زن:
حجاب یکی از مسائل مهمی است که در اغلب شئونات زندگی دخالت دارد مخصوصا رابطه حجاب به شخصیت زن و ارزش وجودی زن یک امر جدی و تفکیک ناپذیر است، زیرا ظاهر و برون هر کس نشات گرفته از وضعیت روحی و درونی او بوده و نشانگر شخصیت حقیقی و تعیین کننده باور های فرهنگی اوست، ضمنا اهداف، اعتقادات و بافت فرهنگی جامعه را نیز معرفی می کند(بهروزی، ص ۵۲).
۲. حجاب و مسئولیت های اجتماعی
حجاب در اسلام از یک مسئله کلی تر و اساسی تر ریشه می گیرد و آن این است که اسلام می خواهد انواع التذاذهای جنسی، چه بصری و لمسی و چه نوع دیگر، به محیط خانوادگی و در کادر ازدواج قانونی اختصاص یابد، اجتماع منحصرا برای کار و فعالیت باشد. بر خلاف سیستم غربی عصر حاضر که کار و فعالیت را با لذتجوییهای جنسی به هم می آمیزد اسلام می خواهد این دو محیط را کاملا از یکدیگر تفکیک کند( مطهری، ص۶۲۷ (
3-حجاب و سلامت اخلاقی جامعه:
باید هر چه به سلامت اخلاق جامعه لطمه میزند ریشه کن شود و هرچه سلامت اخلق خانواده را تضمین کند تقویت گردد در جوامعی که حجاب نیست ، اخلاق جامعه به شدت آسیب دیده و برای اصلاح اخلاق جامعه چارهای جز بازگشت به ارزش ریشه ای حجاب وجود ندارد( جعفریان، ص ۲۵۷).
حجاب و ازادی زنان با حجاب در امورات اجتماعی خود ازاد ترند زیرا مردان بو الهوس اطمینان دارند که اینها طمعه نمیشوند و در نتیجه کمر مزاحمتی برای آنان ایجاد میکنند. اما زن بجاب ازادی کمتری دارد زیرا در معرض دید است و چشم های هرزه را به سوی خود میکشاند و مورد طمع گرگان شهوت میشوند( سوره احزاب آیه ۵۹).
5- ارامش روانی جامعه:
اگر چه حجاب خواهران و پوشش برادران تا حدودی یک امر شخصی و انتخابی است اما این مساله پوشش داشتن با تفاوت های خاص مروط به زن و مرد امری اجتماعی است و تکلیف است و نه حق. هر انسانی که در جامعه زندگی میکند باید به حقوق سایر افراد احترام گذارد و کاری نکند که بلعث صدمه به دیگران شود و چه دمای بالاتر از تحریک شهوت در نیروی جوان؟( سعیدی، ص ۲۳).
روش همانطور که در چکیده اشاره شد هدف از این مقاله در این مقاله نویسنده سعی دارد به بررسی حجاب و عفاف از دیدگاه قرآن بپردازد. برای این منظور ۳۰ نفر از دانشجویان دانشگاه آزاد سلماس انتخاب شدند تا به دو نوع پرسشنامه نویسنده در رابطه با فواید حجاب و مضرات بد حجابی و تاثیر آن پاسخ دهندشرکت کنندگان زن و مرد بوده و میانگین سن آنها ۱۹ تا ۲۷ بود. پرسشنامه ی نویسنده راجع به فواید حجاب و اثرات آن و مضرات بد حجابی و اثرات از دیدگاه قران بود .نویسنده برای تجزیه و تحلیل آماری از ارزش درصد استفاده کرده است در ضمن نویسنده از مصاحبه نیز برای جمع آوری اطلاعات استفاده نموده است.
