مقاله حق و حقوق در قرآن ، نهج البلاغه و ادبیات و پیوند آن با حقوق شهروندی

بخشی از مقاله

چکیده

شناخت حق و حقوق و پرداختن به آن یکی از مسائل مهم جوامع امروزی است. بی شک جوامع آگاه و پیشرفته با درک این مهم می توانند به زیست بهتر انسانی دست یابند هر اندازه انسان ها به شناخت بیشتر و آگاهی از حقوق خویشتن دست یازند در زمینه رعایت آن و یا به دست آوردن آن کوشاتر خواهند بود. در این مقاله به معنی و مفهوم حق و حقوق از دید حقوقدانان و بررسی حقوق فردی و اجتماعی در قرآن و نهج البلاغه و متون ادبی پرداخته شده تا هم به تنوع و وسعت این موضوع در این متون برسیم و هم ظرافت و ظرایف این موضوع بیشتر آشکار شود که رعایت این نکته های باریک چقدر در سلامت و زندگی انسانی جوامع بشری کارساز خواهد بود.

حق و حقوق در قرآن

ابتدا پیش از هر چیز لازم است در مورد واژه حق و حقوق و برداشت انسان ها در مورد آن توضیحات روشنگری بیان شود. از حق، حقوقدانان و فلاسفه و روشنفکران تعاریف و تفاسیر مختلفی دارند اما آنچه مورد پذیرش حقوقدانان است عبارت است اینکه »حق؛ اقتدار سلطه و امتیازی است که برای اشخاص یا شخص اعتبار شده و دیگران مکلف به رعایت آن می باشند. مانند حق مالکیت، حقوق زوجیت، ابوت، اکتشاف و .«... - مدنی، جلال الدین، مبانی و کلیات علم حقوق، - 24 یا اینکه: »برای تنظیم روابط مردم و حفظ نظم و اجتماع حقوق برای هر کس امتیازهایی در برابر دیگران می شناسد و توان خاصی به او می بخشد، این امتیاز و توانایی را حق می نامند که جمع آن حقوق است.« - کاتوزیان، ناصر، مقدمه علم حقوق، - 24 کلمه حق و مشتقات آن در قرآن فراوان به کار رفته است.