بخشی از مقاله
چکیده:
از جمله حقوقی که برای اشخاص قابل طرح است حقوق بر اموال فکری ایش ان است. این حقوق هم در حوزة صنعتی و هم در حوزة ادبی و هنری مورد تأیید فقها و قانونگذار قرار گرفته است و همچنین در مادة 16 اعالمیه حقوق بشر اسالمی نیز به آن اشاره شده است. آنچه که در این مقاله بر آن پرداخته میشود، بر این مبنا اس ت، که در جامعة جوانی مثل جامعه ایران، اکثر تولیدکنندگان آثار فکری جوانان هستند. جوانانی که گاه ممکن است به علت عدم آشنایی کامل خود با این حقوق در بسیاری موارد خود را ناخواسته از بهرهبرداری از آنها محروم نمایند. این موضوع علیالخصوص با توجه به اینکه در دنیای امروز این حقوق به طور قابل توجهی برای تولید ثروت به کار می برند؛ اهمیت ویژهای می یابد. بنابراین سعی میشود، پس از اثبات قابلیت انتقال اموال فکری، نمونهای از این قراردادها را که بیش تر مواجه با جوانان می باشد، به طور دقیقتر بررسی نمائیم، تا بتوان در فعالیت های اقتصادی آنان مورد استفاده قرار گیرد و مانع تضییع حقوق مالی و معنوی در حوزههای مربوطه گردد.
واژگان کلیدی: حقوق مالکیت فکری، مالکیت ادبی، مالکیت صنعتی، تولید ثروت، اشتغال، قرارداد،
مقدمه
امروزه تجارت و اشتغال از بحث اموال مادی بسیار فراتر رفته و در بسیاری از کشورهای پیشرفته اقتصادی حجم وسیعی از معامالت بر روی اموال غیرمادی و علیالخصوص اموال فکری صورت میگیرد. قراردادهای انتقال و بهرهبرداری حقوق ناشی از اموالی که به علت ویژگیهای منحصربهفرد خود با افزایش بهرهبرداری نهتنها کاهش نمییابند، بلکه معمولًا ارزش آنها افزایش نیز پیدا میکند؛ کمک فراوان به رونق اقتصادی کشورها مینمایند.این اموال نشأت گرفته از نیروی فکر و اندیشة خالق هستند و هم در فقه و هم در قانون به رسمیت شناخته شدهاند. نکتة مهم این است، که در جامعة جوان ما این اموال به طور عمده حاصل تالش فکری جوانان هستند.
در واقع چه در بخشهای ادبی و هنری و چه در بخشهای صنعتی اغلب تولید کنندگان اموال فکری جوانان هستند. این در حالی است که ممکن است، به علت عدم آشنایی با حقوق خود در این حوزهها به دنبال کسب حمایتهای قانونی خود نباشند و همین امر منجر به از دست دادن انگیزههای ایشان در تداوم فعالیتهای فکری گردد.در این مقاله سعی میشود، حوزههای مختلفی که عملًا امکان اشتغالزایی در آنها وجود دارد، مورد بررسی قرار گیرند و ضمن بررسی حقوقی این حوزهها در حد امکان راهکارهایی نیز ارائه گردد. الزم به ذکر است پیش از این تحقیقاتی راجع به بخشهایی از این مقاله آن هم به صورت پراکنده صورت گرفته است، به عنوان مثال نشستهایی با موضوع قرارداد نشر انجام شده است و حاصل آنها مقاالتی بوده است، که آن هم بیشتر از دیدگاه ناشرین به این قرارداد نگاه شده است.
این در حالی است، که همانطور که گفته شد، بیشتر نویسندگان را نسل جوان تشکیل می دهند، که در این قراردادها معمولًا حقوق آنها نادیده انگاشته شده و در این مقاله به دنبال آن هستیم، که با بررسی دقیق این قرارداد امکان سوءاستفادهها را کاهش دهیم. همچنین از آنجا که آشنایی کمتری با مجوزهای بهرهبرداری در عرف ما وجود دارد، سعی میشود با معرفی آنها امکان ایجاد اشتغال و بهرهبرداری از آنها را به نفع جوانان ایجاد نمود، تا بتوانند به این طریق رونق بهتری به تجارت نوپای خود بدهند. لذا الزم است، پیش از آن، با آشنایی این قراردادها زمینه را برای توسل به آنها ایجاد نمود.ابتدا به صورت کلی مباحثی در ارتباط با قابلیت نقل اموال فکری مطرح میشود، سپس ویژگیهای این قراردادها مورد بررسی قرار خواهد گرفت.