بخشی از مقاله
چکیده
محیط خانه، نخستین و با دوام ترین عاملی است که در رشد شخصیت کودکان تأثیر می گذارد و افراد خانواده نقش بسیار مؤثری را در آشنا کردن کودکان به زندگی جمعی و فرهنگی جامعه دارند. خانواده یکی از عوامل مؤثر در رفتار فرزندان می باشد. در یک خانواده، روش کار و طرز ارتباط به نحوی است که محیط را برای تأمین احتیاجات اساسی کودکان، چه در زمینه ی جسمی و چه در زمینه ی روانی و یا اجتماعی مساعد می سازد. کودک در دنیای امروز جایگاه بسیار ویژه ای دارد تا جایی که می توان آینده ملتها و جایگاه جهانی آنان را براساس خصوصیات کودکانشان پیش بینی نمود. در کشورهای پیشرفته روشهای آموزشی را در جهت شکوفایی استعدادهای بالفطره کودکان تعیین می نمایند. کودکان جهت رشد نیاز به شناخت توانایی ها و نیازهای روحی و جسمی، و پتانسیل های درونیشان را دارند. برای برطرف کردن این نیازها کودکان خود باید به خانه آشنای کودک برد تا در آنجا به فعالیتها و آموزشهایی که نیاز دارند برسند .
هدف از این مقاله پرورش خلاقیت و حس ابتکار و نوآوری و مهارتهای زندگی در کودکان موضوعی مهم و عامل اصلی هدایت آنان به سوی کار آفرینی و ابداعات جدید است. تحقیقات متعدد در زمینه خلاقیت نشان می دهد خلاقیت را می توان به افراد، به ویژه کودکان و نوجوانان آموزش داد. با شناخت توانمندی ها و استعدادهای کودکان و فراهم کردن ابزار وامکانات لازم می توانیم کودکان را در برابر تجربه های تازه قرار دهیم که باعث رشد مهارت های مختلف به خصوص مهارت های زندگی او فراهم شود. یکی از ابزار شکوفایی استعدادها و رشد و رشد شناختی کودک آموزش از طریق بازی های خلاق با ابزار هوشی مناسب می باشد. خلاقیت و نوآوری، موجب رشد و توسعه بالندگی شده و قابلیت ها، امکانات و فرصت های جدیدی را برای فعالیت ها و برنامه های سازمانی فراهم می کند. پیامدهای مثبت و سازنده ی خلاقیت، موجب افزایش انعطاف پذیری، ارتقاء سطح توانایی ها و قابلیت های یادگیری می شود.
کلمات کلیدی: خانه، کودکان، استعداد، خلاقیت، استعدادهای کودکان.
.1 مقدمه
رشد انسان از تولد و حتی پیش از تولد، تا هفت سالگی مسئله ای است که کم و بیش در سرتاسر جهان به آن توجه کرده اند. اکنون این مرحله رشد را از حساس ترین و مهم ترین مراحل رشد انسان می دانند. عقیده بسیاری از متخصصان تعلیم و تربیت بر این است که شخصیت هر انسان در شش سال اول زندگی او شکل می گیرد. سال های اولیه زندگی کودک از نظر تعلیم و تربیت چنان پر اهمیت است که حتی یک ساعت تأخیر در آن زیان بار است و اگر گفته شود هر کسی فرزند دوران کودکی خویش است اغراق نخواهد بود، بدین جهت نباید کودک را تنها به عنوان یک انسان کوچک در نظر گرفت و شاهد رشد و قد کشیدن او بودبرای پر بارتر کردن این سال های طلایی مراکز پیش دبستانی نقش مهمی را بر عهده دارد - کاکیا، . - 1388
امروز به دلیل گسترش رویدادهای علمی و تکنولوژیکی و نفوذ عمیق آنها در همه سطوح زندگی، عصر ارتباط و اطلاع رسانی نامیده می شود. به گونه ای که گسترش این امر، در زمینه های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، به مقدار قابل ملاحظه ای مشاهده می شود. آموزش و پرورش به عنوان یکی از پایه ای ترین مفاهیم در تشکیل و توسعه ساختار یک جامعه به شدت تحت تاثیر این گسترش قرار گرفته است. پژوهش ها نشان می دهند در دوران کودکی قابلیت ها و خلاقیت کودکان پایه گذاری می شود و بهترین زمان پیشرفت برای خلاقیت و تخیل در فاصله سنی 2 تا 10 سال روی می دهد و کودکان طی این سالها از محیط تاثیر بیشتری می گیرد و در مورد محیط خود به طور طبیعی کنجکاو هستند - عظمتی، . - 1387
آغاز پرورش بسیاری از توانایی های انسان در دوران کودکی است؛ آغاز پرورش قدرت تخیل و خلاقیت نیز در دوره کودکی شکل می گیرد. از نظر فروید، منبع خلاقیت را باید در تجربیات دوره کودکی فرد یافت - شریعتمداری، . - 410 : 1344 از این رو لازم است تا در مراحل آغازین رشد کودک، پرورش خلاقیت او مورد توجه قرار گیرد.شکوفایی خلاقیت و نوآوری از مباحث مهم و با اهمیت دنیای امروز است که می توان پیشرفت و توسعه کشورها را به این عامل وابسته دانست. در دنیای امروز رقابت، خلاقیت و نوآوری میتواند عامل برد باشد، بنابراین باید کوشش کرد که در جهت پرورش و شکوفا کردن خلاقیت ذهنی کودکان و نوجوانان کشورمان گام برداریم و به عواملی که در این راستا موثر هستند توجه کنیم و مبانی آموزش و پرورش خلاقیت را در سطح جامعه ترویج دهیم.
از آنجا که تقویت خلاقیت در دوران کودکی در تمام مدت عمر شخص موثر است باید آنرا بسیار مهم دانست. گاردنر معتقد است که تصور و تخیلی که در اوایل دوران کودکی شکل میگیرد، مبنای خلاقیت در دوران بلوغ است. آموزش و پرورش صحیح کودک به معنای فراهم آوردن مقدمات لازم برای به فعلیت رساندن قوای او است و باید به رشد احساسی، فیزیکی و عقلانی او کمک کرده تا با مشکلات و درگیری های زندگی به راحتی برخورد کند و برای آن ها راه حل پیدا کند. بازی امکان مشارکت در فعالیتهای گروهی را نیز فراهم می آورد تاثیر کار گروهی را بر رشد فرایند خلاقیت می توان بررسی کرد.
.2 بیان مسئله
یکی از این بناهای ضروری در عصر حاضر مهد کودک یا کودکستان است که از دو واژه مهد به معنی گهواره و بستر و واژه کودک که یک رده سنی از رده های سنی انسان می باشد، تشکیل شده است. گرچه در گذشته مهدکودک ها صرفا جهت نگهداری کودکان بوده اند، اما امروزه این مکانهای معماری هدفمند شده و تبدیل به آموزشگاهی برای آموزش، پرورش و نگهداری کودکان خردسال در بازه ایی زمانی از روز است، که نقش به سزایی در تربیت کودکان دارند و برای گذار آنها از محیط خانه به مدرسه برنامه ریزی شده اند. معمولا کودک از سه سالگی آمادگی ورود به مهدکودک را پیدا می کند.
وی در آنجا با محیطی جدید آشنا شده که به او توانایی ها و دانش های بیشتری می آموزد تا برای ورود به مدرسه و همینطور گسترش روابط اجتماعی با دیگران آماده شود. زندگی اجتماعی در یک مهدکودک از جمله مهمترین دوره های زندگی خردسالان است. در این دوره کودکان می توانند معنای زندگی گروهی را حس کنند. فضایی که کودکان همدیگر را ملاقات می کنند و تجربه های فعالیت اجتماعی و دسته جمعی آن ها شکل می گیرد و حس رقابت و رفاقت در آن ها پایه گذاری می شود و نخستین گام های استقلال در وجود آن ها نهادینه می شود. آنها در حساس ترین و مهم ترین سالهای زندگیشان یعنی زمانی که پایه های رشد شخصیتی، فیزیکی، ذهنی، عاطفی، جسمی و اجتماعی آن ها شکل می گیرد تا زمانی که وارد شهر می شوند، نیاز دارند زندگی اجتماعی را در مقیاس خود تجربه کنند و تامین چنین نیازی مستلزم فراهم بودن فضایی کودکانه و صمیمانه است.
تمام کودکان قبل از دبستان دارای استعداد خلاقیت در عالیترین حد خود هستند و هنر والدین و معلمان، خاموش کردن و سرکوب کردن این استعداد است. بهتر است بدانید کودک خلاق، کودکی است که با جوابهای سطحی شما قانع نمی شود. به اعتقاد تورنس تخصص خلاقیت در کودکان، در سه سالگی خلاقیت بچه ها افزایش می یابد و تا چهار تا چهار و نیم سالگی به اوج خود می رسد. اما در پنج سالگی و با ورود به آمادگی ناگهان سقوط می کند.سن شکل گیری شخصیت کودکان از 3 تا 5 سالگی صورت می گیرد که بیشتر در این سن است که کودکان در صورت انجام بازیهای هدفمند می توانند افکار و احساساتشان را بیان نموده، رفتار خود را کنترل کرده با ایجاد زمینه ایی مناسب باعث می شود تا جدیت، تصمیم گیری، حل مسأله، همکاری و ابتکار در کودک افزایش یابد و از این طریق اعتماد و عزت نفس و دیگر ویژگی های مثبت را به دست آورند.
با عنایت توفیقات پروردگار متعال جهت ضرورت آموزش خلاقیت کودک محور از دوران شیرخوارگی، رفع نیاز کودکان به وسایل بازی های خلاق و مناسب، سلامت زیستی، روانی، اجتماعی کودکان، آموزش مهارت های وسبک زندگی از طریق بازی و اسباب بازیهای فکری و هوشی با طراحی خانه شادی و مهارت های زندگی کودک و خانواده، برای ادای هرچه بهتر رسالتمان و کمک به آموزش هدفمند کودکان و یاری رساندن به خانواده ها با آشنا نمودن آنان با آموزش های خلاقیت کودکان از دوره نوزادی، در دوره کودکی همراه با بازی در جهت استحکام بنیان خانواده بتوانیم ضمن پیوند اعضای خانواده در کنار هم، علاوه بر دست یابی به اهداف رشد شناختی، روانی، عاطفی و جسمانی کودکان و با ارتقای قدرت تفکر و تجزیه و تحلیل مسائل بچه ها را در حل مشکلات یاری کنیم و عملکرد خانواده ها را در بازی با کودکان و تهیه اسباب بازی های فکری استاندارد بهبود بخشیم - بهزاد،. - 1393
.3 اهمیت و ضرورت تحقیق
اهمیت این موضوع به معنای اهمیت کودکان در شکل دهی دنیای فردا می باشد. اعضای کوچک و جوان جامعه که قابلیت تاثیر گذاری بر شکل دهی محیطشان را با بیان نیازها و تمایلات خودشان دارند ولی در این مهم نیاز به کمک بزرگسالان دارند. این حقیقت انکار ناپذیر است که کودکان در سنین طفولیت تنها به مراقبت و تامین نیازهای جسمانی نیاز ندارند بلکه باید همه ابعاد وجودی آنها - جنبه های روانی، عاطفی، شخصیتی، هوش و شناختی و اخلاقی - مورد توجه قرار گیرد. یکی از اهداف تعلیم و تربیت فرزند در خانه و مدرسه، آماده سازی او برای زندگی در اجتماع و تعقیب اهداف جامعه الهی است. همچنین آمده است: اگر کودک می دانست که خداوند متعال چه استعدادی در وی نهاده است که براساس آن می توان خود را به اوج قله معرفت برساند، شادمانه آواز رهایی سر می داد و با تلاش تمام سعی می کرد خود را به نهایت این شناخت برساند - ژاله فر،. - 1384
.4 اهداف پژوهش
-تقویت هوش و ایجاد میل و شوق به یادگیری در کودکان -استعداد یابی و شکوفایی استعداد ها، ایجاد زمینه های رشد و شکوفایی استعدادهای علمی، هنری، ورزشی و ... در کودکان.
