بخشی از مقاله
چکیده:
اولین وکوچکترین شکل جمعی که در دنیا شروع به فعالیت می کند خانواده است که در آن پدرو مادرو فرزندان شاکله اصلی آن را پی ریزي می کنند در این جمع که چگونگی آشنایی با وظایف و تقسیم کار هایی که هر یک از افراد این جمع باید انجام دهند را شامل می شود بنابراین می توان گفت فرهنگها رفتارها و هنجارهاي این خانواده ها است که توانایی تاثیر گذاري و شکل گیري یک فرهنگ وعادات در اجتماع را شکل می دهند که از آن به عنوان سبک زندگی یار می کنند. بر این اساس است که پس از شکل گیري زندگی خانواده که به زندگی اجتماعی تاکید بسیاري شده است. در دنیا شاهدشکل گیري سبکهاي زندگی متفاوتی هستیم که ازجمله آنها می توان به سبک زندگی اروپایی،غربی ،عربی جنوب شرق آسایی و سبک زندگی ایرانی –اسلامی که تکامل ترین نوع سبک زندگی است.
یادبرو چنانکه رهبرمعظم انقلاب در فرمایشات متعدد خود بر اهمیت و نقش خانواده هادر شکل گیري این سبک متعادلی در ایران و دنیا اسلام تاکیدات فراوانی نموده اند. در این تحقیق سعی بر این است که خانواده وجایگاه آن درشکل گیري سبک زندگی را مورد نقد وبررسی قرار دهیم . پس سئوال اصلی در این مقاله .چگونه وبه چه طریق خانواده توانایی تاثیر گذاري و سکل گیري سبک زندگی اجتماع تاثیرعمده دارد. فرض پژوهش بیانگر این است که چون خانواده ها اولین شکل دهنده زندگی اجتماعی است واولین آموزشها ازاین خانواده ها شکل می گیرد می تواند تاثیر عمده درشکل گیري سبک زندگی بخصوص در جوامع عاطفی ومتعقد به آینهاي مقدس را دارند تاثیر بگذارد .
کلید واژه: خانواده،اجتماع،اسلام،انقلاب،فرهنگ، زندگی ایرانی اسلامی
مقدمه:
زندگی خانواده گی با پیوند یک زن و مرد شکل می گیرد و با تولد فرزندان وبارویکردهاي آنها در طول سالیان متهادي به حیات خود ادامه می دهد.پرورش سالم در خانواده به فرد این امکان وامی هد که در اجتماع تواناییها وتاثیر گذاري خود در شکل گیري رخدادهاي مهم را سبب شود. واین خانواده است که محل آسایش و آرامش وآبراه کوچکی است فرد را به اقیانوس پرتلاطم جامعه پیوند می دهد. رفتارها کردار هاي صمیمانه اعضاي یک خانواده می تواند مسیر صحیح را به فرزندان نشان دهد . تشویق کردن بچه ها در قبال کارهاي درست نقش مثبتی در شکل گیري، خلق،خوي وعادات درست فرد را سب می شود . بر خورد منطقی با لغزشهاو خطا هاي فرزندان باعث استحکام بنیان خانواده می شود.
براي اینکه این خانواده ها بتوانند به هدفهاي مورد نظرخود در جامعه دست یابند باید پدر ومادر اصول درست زندگی کردن را خود وسپس به بچه هاي خود یا د دهند تا توانایی تاثیر گذاري در اجتماع را شکل بدهند برپایه همین مطالب است که خانواده ها در شکل گیري سبک زندگی در اجتماع را سبب می شوند چرا که این سنتها وعادت شکل گرفته درخانواده ها است که در تعامل به یکدیگر سبب شکل گیري قوانین ویاعرف حاکم در آن اجتماع را پی ریزي و شکل می دهند . بدین منظور باید رفتار ها و عادات خانواده هاي مختلف در اجتماعات مختلف را مورد بررسی قرار داد. از سبک غربی گرفته تا سبک زندگی شرقی وسبک زندگی ایرانی واسلامی راسنجید.شباهتها وتفاوتها درشکل گیري زندگی خانواده ها در جوامع مختلف وتاثیر آنها بر شکل گیري سبک زندگی جوامع مختلف.
انسانها در تمام طول دوران زندگی خود داراي یکسري نیازهایی است که باید برطرف شود و این نیازها براي تمام انسانها تقربیاً یکسان در نظر گرفته می شودو که بصورت سعودي می باشد یعنی هنگامی که یک نیاز برطرف می شود مانند ،غذا حفظ بدن ،استراحت ،و تاپایان عمردرهمه انسانها یکسان است. اما برخی نیازهادر مراحل تکامل به او اضافه شده ودر جهت برطرف کردن آنها بر ودر اجتماعی نقش عمده اي دارد نیازهاي ایمنی است که نیازهادر مراحل تکامل به اواضافه شده ودر جهت بر طرف کردن آنها اما مهمترین بحث ما از بلوغ براي فرد رخ می دهد وشکل گیري زندگی مشترك وتداوم نسل انسان بسیار موثراست. واما مهمترین بحث ما که انسان پس از برطرف کردن نیاز هاي اولیه به دنبال آن می رودو در شکل گیري سبک زندگی خانوادگی و اجتماعی نقش عمده اي دارد نیازهاي ایمنی است که شامل امنیت ،وابستگی ،ثبات ، همایت،نگرانی و آشفتگی و...را سب می شود.
یعنی در این مرحله است خانواده ها سبب شکل گیري درست نیازهاي ایمنی را بوجود آورده اند چرا که اگر خانواده ها با عملکردهاي درست خود سبب شکل گیري شخصیت درست فرزندان که در تعامل با جامعه است را بوجودآور ند این فرزندان این عادات درست را در محیط پیرامون خود بکار خواهند بردوازمقبولیت در بین افراد اجتماع ودر نتیجه نیازهاي ایمنی متعرف با عادت آن اجتماع شکل خواهد گرفت - محمد رضا سالاري فرد، 1366ص - 19-17براي بیان شکل گیري سبک زندگی باید بعدهاي مختلف را مورد نقدوبررسی قرار داد.آقاي آبراهام مزلو این نیازها را چنین بر شمرده است که در جوامع غربی شاید به مقدار بسیار کمی به این عادات توجه می کنند.ایشان معتقد است که انسان هفت نوع نیاز دارد که در شکل گیري سبک زندگی اجتماعی هر اجتماع باید مد نظر قرار گیرد نیازهاي تعریفی از دیدگاه مزلو عبارتنداز:
-1نیازهاي ایمنی یعنی که پس از نیاز هاي اولیه براي انسانها قابل تعریف است بدین ترتیب که شخص در این محیط احساس امنیت ومصونیت از خطر کند
-2نیازهاي فیزیولوژیک یعنی انسان توانایی بر طرف کردن گرسنگی ،تشنگی وخواب و..را داشته باشد.
-3نیازهاي تعلق ومحبت:وارد اجتماع شده،براساس کارها مورد تشویق و تنبیه قرار گیرد دریک کلمه خود را متعلق به آن جامعه آداب و سنن همان جامعه که با آداب و سنن خانواده خود یکسان است پیوند دهد.
-4نیازهاي عزت نفس :یعنی کارهایی که در جامعه به عهده او قرارداده می شود به نحو احسن به اجرا گذاشته و نشان دادن کفایت انجام کارها را به دیگران اثبات کردهومورد رضایت دیگران قرار گرفتن را شامل می شود
-5نیازهاي شناختی : یعنی فرد محیط پیرامون خود را به صورت درست فهمیده ودر جهت رفع وبرطرف کردن مشکلات حال وآینده قدم برداشتن
-6نیازهاي زیبا شناختی : یعنی فرد در جهت زندگی زیبا به خود را مد نظر قرار می دهد.
-7خود شکوفایی:رسیدن به تحقق نفس و شکوفا استعدادها در نظر می گیرد.
مفهوم سبک زندگی از جمله مفاهیمی است که با به کارگیري آن می تواند گویاي واقعیت پیچیده رفتارها و نگرشهاي فرهنگی و اجتماعی جامعه باشد که سعی می کنیم با ارائه تعریف و کلیاتی به ارتباط آنها بپردازیم.
تعاریف سبک زندگی :
-مجموعه رفتارها و الگوهاي کنش هاي فرد که معطوف به ابعاد هنجارهاي و معنایی زندگی اجتماعی باشد و کم و کیف نظام باورها و کنش هاي فرد را نمایندگی نمایند.
-سبک زندگی را همچنان می توان : الگویی از کنش اجتماعی تمیز دهنده افراد و گروه هاي اجتماعی از یکدیگر تعریف نمود.
-این مفهوم معادل راه و روش عینی زندگی که ایستارها و ارزشهاي یک فرد یا گروه را نمایندگی می نماید، می باشد.
-سبک زندگی نتیجه انتخاب ها و گزینش هاي هر فرد براي حیات خود است که به واسطه ذات بیان گرایانه ، فرد را به جهان پیرامون .............. و مرتبط می سازد.
-سبک زندگی در عرصه عینی با نمودهایی چون عادتهاي مصرف، لباس پوشیدن ، غذا خوردن، گذارندن اوقات فراغتو ... ابهام زدایی میشود.
مولفه هاي سبک زندگی در نهاد خانواده
سبک زندگی در نهاد خانواده از مولفه هاي متعددي تشکیل شده است ." فورناس" یک تقسیم بندي افقی و عمودي از این مولفه ها به دست داده است .عمودي: رفتار آشکار، کنش ها وعادات عمومی - اوقات فراغت، تغذیه ، نظافت شخصی و... -
