بخشی از مقاله
چکیده
بسته بندی هر چند به طور مستقیم در فرآیند تولید جایگاهی ندارد؛ اما در مرحله ی ارائهِی محصول به مشتری، می تواند بیشترین تاثیر را در نقش یک فروشنده ی خاموش داشته باشد. این قدرت و جذابیت برای جلب مخاطب تا حدی است که تولیدگنندگان را برآن داشته تا برای به دست آوردن سهم بیشتر بازارهای فروش در برابر رقبا با صرف هزینه های قابل توجه و با استفاده از تکنیک های جدید و هنرطراحان قدرتمند بهترین بهره را ببرند. بررسی ها نشان داده وجود ویژگی های خلاقانه در بسته بندی تولیدات یک عامل مهم در برجسته شدن و تحریک بیشتر مصرف کنندگان برای خرید محصول بوده است.
از اینرو طراحان به عنوان برگ برنده در برابر تولیدات مشابه با پررنگ کردن مولفه ی خلاقیت در کنار سایر ویژگی ها مانند: » سبکی، قیمت تمام شده، سلامت بسته بندی و ... « سعی در خلق ایده های نو نموده اند. با این تفاسیر، تولیدات صنایع دستی چه بهره ای از ایده های خلاقانه در بسته بندی می توانند داشته باشند؟ ویژگی های یک بسته بندی خلاقانه برای تولیدات صنایع دستی چگونه است؟ چه مولفه هایی را میتوان برای طراحی خلاقانه بسته بندی صنایع دستی در نظر گرفت؟ این پژوهش سعی دارد تا علاوه بر پاسخ گویی به سوالات مطرح شده راهکارهای عملی پیشنهادی را در اختیار تولیدکنندگان و طراحان بسته بندی صنایع دستی قرار دهد تا با بهره گیری از آنها علاوه بر کسب اعتبار، رضایت مصرف کنندگان خود را نیز جلب نمایند.
-1 مقدمه
صنایع دستی هر ملت در برگیرنده مجموعه ای از باورها و سنن و اعتقادات میباشد که در گذر قرن ها پالایش یافته و با تبدیل شدن به طرح و نقش و فرم، نسل به نسل به زمان حال منتقل شده است و بخشی از میراث فرهنگی را تشکیل می دهند. صنایع دستی به دلیل ماهیت تولیدی آن - تولید بدون استفاده از ماشین - فرآیندی زمان بر و وقت گیر است، این امر سبب می شود تا از لحاظ صرف این زمان نه تنها در کیفیت، بلکه در برقراری ارتباط احساسی محصول با خریدار، منحصر به فرد باشد؛ از طرفی به لحاظ پیوند با هویت های بومی دارای ارزش فرهنگی بسیاریست و مخاطبان و طرفداران خاصی دارد.
این تولیدات گرانبها که ارزش معنوی آن را نمی توان مشخص نمود، امروزه اغلب به دور از هیاهوی بازارهای رقابتی و مباحث بازاریابی و فروش و ... به همان سبک و سیاق سنتی تولید و عرضه می شوند. هرچند اغلب این محصولات دستی با کیفیت بالایی تولید می شوند؛ اما در بحث ارائه، به دلیل پیروی از سنت های گذشته بسیار ضعیف عمل کرده اند. تولیدکنندگان صنایع دستی پس از تولید هیچ برنامه ای برای نحوه ی ارائه به خریدار ندارند. ضعف و فقدان برنامه ریزی برای تولیدات صنایع دستی از همین جا آغاز می شود. یعنی تولید کننده پس از تولید ارتباط خود را با خریدار قطع می کند. این امر سبب گردیده تا بخشی از مخاطبان هر چند علاقه مند را از دست بدهد.
اساسی ترین و تاثیر گزارترین ویژگی در ارائه ی خوب یک محصول داشتن بسته بندی متناسب با نیازهای مخاطب است؛ که خلاء آن در صنایع دستی بسیار به چشم می خورد. در عصر حاضر بسته بندی ها هویت محصول هستند و فقدان آن ها علاوه بر تاثیر بر کاهش میزان فروش، بر دریافت های احساسی مخاطب از محصول نیز تاثیر می گذارند؛ و پیام های عدم اعتماد و اطمینان را به وی منتقل می نمایند.
امروزه توجه به بسته بندی، اهم اواویت های شرکت ها و تولیدکنندگان را تشکیل می دهد. وظایف یک بسته بندی خوب چنان خطیر و کارساز است؛ که آینده ی مالی تولیدکنندگان به آن گره خورده است. تاثیر بسته بندی تا حدی است؛ که می تواند در ارزش گزاری محصول، تاثیر گزار باشد. یک بسته ی خوب می تواند یک محصول معمولی را تبدیل به یک کالای باارزش و یک محصول با ارزش را کم ارزش نشان دهد.
اگر چه در دنیای مصرف گرای امروزی تشویق مخاطب به مصرف، پر رنگ شده؛ اما بسته بندی خوب و خلاقانه عاملی با تاثیرات مثبت بر یک انتخاب خوب است. انتخاب خوبی که با در نظرگرفتن نیاز مخاطب می تواند یک محصول دستی باشد که نسبت به نمونه های صنعتی از مزایای بسیاری برخوردار است. در عصر حاضر رکود و ضعف در بازارهای صنایع دستی، لزوم توجه به بسته بندی را طلب می کند. بسته بندی که با ویژگی های خلاقانه اش می تواند راهی برای برون رفت از این مرحله باشد و استفاده از عوامل تاثیرگزار در بسته بندی و توجه به ملاک های بسته بندی خلاقانه در کنار ایده های نو می تواند موفقیت های چشم گیری را نصیب تولید کننده ها کند.
-2 چرا بسته بندی؟
اولین سوالی که تولید کنندگان صنایع دستی سنتی مطرح می کنند؛ این است که چرا باید برای بسته بندی هزینه کرد؟ آنها معتقدند زمانی که بتوان یک محصول را در یک نایلون پلاستیکی با کمترین قیمت و به دور از دردسرهای فرآیند تولید بسته ها، ارائه دهند چه لزومی دارد، هزینه های تولید بسته بندی را متقبل شوند. در این مرحله از آگاهی، نسبت به صنعت بسته بندی این سوالات خیلی نا به جا نیستند.
