بخشی از مقاله
چکیده
این تحقیق با هدف نقش بالندگی در اساتید دانشگاه بوده و بررسی وچگونگی نقش بالندگی و تأثیرآن برپیشرفت دانشگاه و موفقیت اساتید و دانشجویان را نیز در نظر داشته است. این پژوهش از حیث بررسی بالندگی حرفه ای اساتید از نوع توصیفی است، تحقیق حاضر چگونگی وضع موجود را تعیین و گزارش می کند و آنچه هست را توصیف و تفسیر می کند و عوامل را می سنجد. اما از لحاظ بررسی رابطه متغیرها و تجزیه و تحلیل از روش کمی و مطالعات کتابخانه ای نیز استفاده شده است . جامعه آماری این تحقیق، اساتید و اعضای هیئت علمی دانشگاه پیام نور واحد هشتگرد می باشد که 15 نفر از آنان به عنوان نمونه و به صورت تصادفی انتخاب شدند. با توجه به هدفهای تحقیق و همچنین تعیین و بررسی ویژگیهای اساتید پرسشنامه ای تهیه و تنظیم شده که در آن سه عامل شخصیت فردی اساتید ، آموزش اساتید و پژوهش اساتید سنجیده می شود .
شیوه نمره گذاری در این آزمون به صورت لیکرت است . نتایج نشان می دهد که بیشترین نیاز در تقویت مهارتهای شخصیتی است . پس از آن آموزشی و بعد پژوهشی است . براساس یافته های تحقیق در ارتباط با عوامل مؤثر توسعه حرفه ای اساتید و اعضای هیئت علمی ، عامل شخصیت فردی یکی از عوامل مهم شناخته شد . نتایج پژوهش ها نشان می دهد که اساتید و اعضای هیئت علمی در سه حوزه مهارتهای فردی ، آموزشی ، پژوهشی، نیاز وجود دارد . نیازهای یاد شده در حوزه فردی شامل احساس مسئولیت و وظیفه و علاقه و توانمندی اساتید در ارائه دروس به دانشجویان است .
واژگان کلیدی: بالندگی، هیئت علمی، یادگیری دانشجویان، کیفیت مراکز آموزشی.
مقدمه
در دهه های اخیر تأکید فزاینده ای بر بهسازی دانشگاهی، بالندگی اساتید دانشگاه و کارکنان ازسوی سازمانها و نظامهای آموزش عالی در کشورهای مختلف قابل مشاهده است که به تبع آن مؤسسه های آموزش عالی به تشکیل واحدهایی با عنوان مرکز بالندگی اساتید دانشگاه اقدام کرده اند که گستره فعالیتهای آنها از کل سازمان تا برنامه های عادی مربوط به اساتید دانشگاه را شامل می شود - Gran, 2005; Cuneo & Campbell2000 - و به عنوان ابزار ارزشمندی برای بهبود کیفیت زندگی اساتید دانشگاه ، تسهیل تغییر و تحول سازمانی و بهبود جودانشگاه مورد استفاده قرارمی گیرد Matthew, Mines & . - Brown2007 - در این مراکزچیزی که علیرغم ساختارهای مختلف در بین آنها به صورت یک هدف مشخص قابل مشاهده است، موضوع پربار سازی و غنا بخشیدن به فرایند تدریس و یادگیری است . - Wolf2005 -
نظام آموزش عالی علاوه بر آنکه عهده دار سه مأموریت اصلی آموزش، پژوهش و ارائه خدمات حرفه ا است - Abtahi & Torabiyan2010 - , تلاش می کند تا از طریق تربیت نیروهای متخصص زمینه را برای اجرای برنامه های توسعه فراهم سازد . این در حالی است که همگان از نظام آموزش عالی به عنوان بالاترین سطح آموزش در جامعه انتظار دارند که بیش از هر نهاد دیگری در تحولات اقتصادی و اجتماعی جامعه تأثیر بگذارد و در ارتقای بخشهای مختلف آن نقش مهمی ایفا کند ، - Sabbaghiyan,2004 - تردیدی نیست که ایفای نقش مذکور و اثربخشی آموزش عالی در گرو کارایی منابع انسانی به ویژه اساتید دانشگاه آن است . در این خصوص، برخی از صاحبنظران معتقدند که » آموزش عالی ؛ یعنی اساتید دانشگاه … ، - Besse,1973 - و اساتید دانشگاه را به عنوان تقویت کنندگان فرهنگ ، مهندسان توسعه اقتصادی ، تولیدکنندگان علم و کاشفان فناوری توصیف کرده اند که جوامع انسانی را متحول و توسعه علمی ، اجتماعی و فرهنگی کشورها را تسریع میکند. - Dee & Daly, 2009 -
در هر سازمانی، منابع انسانی نقش مهمی در دستیابی به اهداف ایفا می کنند و در صورتی که این سازمان، مانند دانشگاه، سازمانی به شدت منبع محور باشد، دستیابی به اهداف، تنها از طریق تکیه برتوانایی های منابع انسانی آن محقق می شود . تحقق اهداف دانشگاه پیام نور نیز مستلزم جمع و پیوند عوامل و شرایطی است که نیروی انسانی کیفی از جمله مهم ترین آنها محسوب می شود و به هر نسبت که این مهم محقق شود، دستیابی دانشگاه به اهدافش را امکان پذیر و به آن سرعت میبخشد. امروزه ، مراکز پژوهشی و آموزش عالی به عنوان کانون علم ، تفکر و نوآوری قلمداد شده که بیش ترین نخبگان ، اندیشمندان و متخصصان در این بخش فعالیت دارند و موثرترین بخش در تآمین منابع انسانی متخصص در کشور به شمار می روند - سند ملی توسعه ی بخش آموزش عالی ، . - 1383
بیان مساله
این تحقیق با هدف نقش بالندگی در اساتید دانشگاه پیام نور واحد هشتگرد بوده و بررسی وچگونگی نقش بالندگی و تأثیرآن برپیشرفت دانشگاه و موفقیت اساتید و دانشجویان این دانشگاه بوده است . کیفیت و ارتقای اساتید مهمترین عامل در سطح دانشگاه برای یادگیری ، موفقیت و پیشرفت دانشجویان می باشد . پژوهشگران به منظور بهبود کیفیت تدریس و ارتقای اثربخشی اساتید ، سیاست ها و تمهیدات بسیاری را ، ازآماده سازی بهتر گرفته تا توسعه و بالندگی حرفه ای مستمر و محیط های کاری حرفه ای تر و غنی تر، ارائه و پیشنهاد می کنند . اما این سیاست ها اغلب جزء به جزء واز هم گسیخته بوده ، فاقد همراستایی و یکپارچگی هستند ، در حالی که بهبودهای مستمر و معنادار در اثربخشی اساتید تنها زمانی حاصل می شود که سیاست های کلیدی در سرتاسر پیوستار شغلی اساتید به طریقی یکپارچه ، همراستا و راهبردی مورد توجه قرار گیرند . برای بهبود موفقیت دانشجویان ، نظام آموزش عالی نیاز به یک استراتژی بهبود آموزشی قدرتمند و آرمانی دارند .
نقش آموزش عالی شامل تربیت نیروی انسانی متخصص مورد نیاز جامعه، ترویج و ارتقای دانش ، گسترش تحقیق و فراهم نمودن زمینه مساعدبرای توسعه کشور است . یکی از سیاست های نظام آموزش عالی ارتقای کارآیی و توانمندی علمی اساتید و اعضای هیات علمی دانشگاه ها می باشد - عدلی ، . - 1388یکی از عمده ترین چالش هایی که آموزش عالی درحال حاضر در سطح جهانی با آن مواجه است توسعه و رشد کیفی اساتید و اعضای هیات علمی دانشگاه هاست ، به همین دلیل تدوین و اجرای برنامه هایی جهت بالندگی این متخصصان ضرورتی اجتناب ناپذیر است ، بالندگی اساتید دانشگاه در واقع جهت پیشگیری از منسوخ شدن دانش و اطلاعات اعضای هیات علمی طراحی شده است . - کانگ ، . - 2000
هدف اصلی برنامه های توسعه می بایست کمک به اساتید و اعضای هیات علمی در درک کامل توانمندی ها وپتانسیل های خود در فرایندها و مکانیسم هایی که توانایی های آنها را تقویت می نماید ، باشد .. - Alstete 2000 - بهبود فرایند تدریس و بالتبع یادگیری و موفقیت دانشجویان در گرو توسعه و مدیریت اساتید است و توسعه اساتید نیازمند این است که تمام سطوح نظام آموزشی از سطح عالی گرفته تا دانشگاه ها ، برای اجرای بهترین و اثربخش ترین اقدامات مربوط به مؤلفه های توسعه وبالندگی اساتید ، تلاش جمعی و همه جانبه ای را صورت دهند . بدین منظور ، نظام آموزش عالی باید نخست وضعیت موجود مؤلفه های مربوط به توسعه اساتید را بررسی و درک کنند و سپس اهرم ها و استراتژی هایی را آماده سازی ، توسعه و پشتیبانی اساتید اثربخش را تحت تاثیر قرار می دهند ، گسترش دهند - بت و برستاک ، . - 2010
ابعاد بالندگی اعضای هیئت علمی :
بالندگی اعضای هیئت علمی می تواند به عنوان یک فعالیت دو بعدی در نظر گرفته شود که یک بعد آن با توسعه ی حرفه ای و بعد دیگر آن با توسعه فردی اعضای هیئت علمی سروکار دارد . در واقع ؛ در بعد فردی ، بالندگی به بهبود ارتباط با همکاران، دانشجویان و سلامت و رفاه آنها کمک می کند و در بعد توسعه حرفه ایعمدتاً بر نقش تدریس ، پژوهش و خدمات متمرکز است . برای ایجاد بالندگی در این بعد ، فعالیتهایی مانند فرصتهای مطالعاتی و ... پیشنهاد می شود - صفری ، 1388 - 51 : توسعه و بالندگی اساتید و اعضای هیئت علمی در یک معنای کلی عبارت است از هرگونه مداخله که هدف آن در اختیار قراردادن فرصت های لازم برای اساتید به منظور بهبود نقش های مربوط به دانشوری - به عنوان یک دانشمند - ، تحقیقی - به عنوان یک محقق - و تعلیم و تربیتی - به عنوان یک مدرس - باشد .
امروزه اساتید و اعضای هیئت علمی به عنوان سرمایه های ارزشمند هر جامعه ، نقشی اساسی و حساس و سرنوشت ساز در تربیت نیروهای متخصص ایفا می کنند و ثمره تلاش آن ها ، در نهایت منجر به رشد و توسعه جوامع بشری می گردد - آراسته ، - 1385 بالندگی اساتید و اعضای هیئت علمی بنا به تعریف شبکه بهسازی اساتید و اعضای هیئت علمی در آموزش عالی عبارت ازتمام برنامه هایی است که بر اساتید و عضو هیئت علمی به عنوان آموزش دهنده - مدرس - متمرکز است و متخصصان این برنامه ها زمینه های مشاوره و راهنمایی در مواردی چون تدریس ، مدیریت کلاس ، تحقیق و فعالیتهای حرفه ای برای اساتید و عضو هیئت علمی را فراهم می کنند . همچنین ، بالندگی اساتید به تمام فعالیتهای برنامه ریزی شده ای اطلاق می شود که دانش فردی و مهارتهای اساسی و لازم برای عملکرد بهتر در دانشگاه را برای اساتید فراهم می کند - McleanCilliers. &Vanwyke, 2008 -
توسعه اساتید و هیئت علمی به طرق مختلفی در ادبیات مربوطه تعریف می شود . واژه های توسعه آموزشی و توسعه کارکنان ، توسعه اساتید و هیئت علمی ، توسعه دانشگاه و توسعه آموزشی در سیستم های سطح آموزش بالاتر در قسمت های مختلف جهان مورد استفاده واقع می شود . سابقه مفهوم بالندگی اساتید و اعضای هیئت علمی به طور کامل واضح و مشخص نیست ؛ با وجود این ، برخی معتقدند که فعالیتهای مربوط به این موضوع از قرن نوزدهم و زمان شکل گیری برنامه فرصتهای مطالعاتی برای ارتقای حرفه ای این افراد در دانشگاههاروارد در سال 1880 شروع شده است. - Eble & Mckeachie, 1985; Schuster , 1990همان گونه که مشاهده می شود ،
