بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه خود کارآمدی تحصیلی با پیشرفت تحصیلی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانشجویان دانشگاه کاشان تشکیل می دهند که در سال تحصیلی 1393-94 در این دانشگاه مشغول به تحصیل بودند، که از بین آنها 350 دانشجو به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه خودکارآمدی تحصیلی - اون و فراتمن، - 1988 استفاده شد. نمره پیشرفت تحصیلی دانشجویان برابر با معدل ترم قبل آنها در نظر گرفته شد. یافته های پژوهش نشان داد که بین خودکارآمدی تحصیلی و پیشرفت تحصیلی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. از نتایج دیگر این پژوهش رابطه این است که بین خودکارآمدی تحصیلی دختران و پسران تفاوت معناداری وجود ندارد. با توجه به یافته های پژوهش افزایش خودکارآمدی باعث پیشرفت تحصیلی بالاتر شده و از هدر رفتن هزینه و نیروی انسانی جلوگیری می کند. بنابراین ارائه راهکارهایی در جهت افزایش خودکارآمدی مفید و مؤثر است.
کلید واژه ها: خودکارآمدی تحصیلی،پیشرفت تحصیلی، دانشجویان
مقدمه
آموزش و پرورش نیروی انسانی یکی از ارکان بنیادین و مهم در رشد و توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی به شمار می رود. رشد و بالندگی هر جامعه ای مرهون نظام آموزشی آن جامعه است. بر این اساس همه ساله کشور ها مبالغ قابل توجهی از درآمد مای خود را صرف آموزش و پرورش می کنند و در قبال این هزینه ها، انتظار پیشرفت تحصیلی قابل قبولی وجود دارد. اصطلاح پیشرفت تحصیلیٌ به میزان یادگیری آموزشگاهی فرد به صورتی که توسط آزمون های مختلف درسی مثل حساب، دیکته، تاریخ، جغرافیا و نظایر اینها سنجیده می شود اشاره می کند - شمس، . - 1378 پیشرفت تحصیلی یعنی اینکه فراگیران تا چه حد در رسیدن به اهداف دوره آموزش موفق بوده اند. - سیف، - 1382
اتکینسونٍ و همکاران - - 1998 پیشرفت تحصیلی را توانایی آموخته شده یا اکتسابی حاصل از دروس ارائه شده یا به عبارت دیگر توانایی آموخته شده یا اکتسابی فرد در موضوعات آموزشگاهی می دانند که به وسیله آزمون های استاندارد شده اندازه گیری می شود. - سیف، - 1384 عوامل مختلفی وجود دارند که یادگیری و عملکرد تحصیلی دانش آموزان را تحت تأثیر قرار می دهند. شناسایی متغیر های اثر گذار بر پیشرفت تحصیلی اهمیت زیادی دارد . در سال های اخیر پژوهشگران در صدد شناسایی متغیر هایی هستند که بتوان آنها را با کمک آموزش و تغییر ساختار کلاس دستکاری کنند و به این ترتیب عملکرد تحصیلی را ارتقا بخشند.
در بررسی متغیر های اثر گذار بر پیشرفت تحصیلی، تحقیقات نشان داده است که برای شناخت این متغیر ها علاوه بر عوامل آموزشی، مدیریتی و ساختاری، باید به بعد روانی و اجتماعی فراگیران نیز توجه شود؛ لذا نیاز ها، انگیزه ها، نگرش ها تمایلات واستعداد های خاص فراگیرا که مبین بعد روانی آنان است ، در بعد آسیب شناسی نظام آموزشی باید مورد توجه قرار گیرد. - شکر کن، پولادی و حقیقی، - 1379 پژوهش های مختلف عوامل مختلف فردی و اجتماعی تأثیر گذار بر پیشرفت تحصیلی را برررسی کرده اند، نتایج این تحقیقات نشان داده است که پیشرفت تحصیلی با حمایت اجتماعی - مرسر، نلیز، مارتینز و کایرک، 2011، بردبار و رضویه، - 1383، سبک های فرزند پروری - رضایی و خداخواه، 1388، نایینی فرد، - 1390، شادکامی - والتون و همکاران، - 2011، سبک های مقابله - استراترز ، پری و منک، - 2000، درگیری تحصیلی - غلامعلی لواسانی،اژه ای و افشاری، - 1388 و انگیزه پیشرفت - استکی، کوشکی و واعظ، 1389
؛ دمبر و گلاسکیَ 1992، نات واتُ 1997, نقل از استکی و همکاران ، - 1389 رابطه دارد. بلوم ِ در مدل آموزشگاهی خود شواهدی ارائه داده است که ویژگی های عاطفی فراگیران در جریان یادگیری ،هم نقش علت و هم معلول را ایفا می نماید. - بلوم، 1974،ترجمه سیف، . - 1374در نتیجه مفهومی که دانش آموزان از خود دارند،کوشش ها و پیشرفت های آنان را تحت تأثیر قرار می دهد.در این رابطه، مفهومی که افراد از توانایی خود برای انجام کار و فعالیت دارند خودکارآمدیٌ می نامند. - بندورا، - 1977
بندورا خودکارآمدی را در نظریه شناختی اجتماعی خودش به عنوان یک مفهوم مرکزی ارائه داد که به ادراک توانایی ها برای انجام عملی که مطابق میل است اشاره دارد. - موریسٍ،2002، نقل از حسینی نسب، - 1390 خودکارآمدی تحصیلیَ به عنوان ساختار وابسته به زمینه به باور های افراد در مورد قابلیت هایشان برای انجام موفقیت آمیز تکلیف اشاره دارد. - وازیل، مارهان، میهالا و استوی سو ،. - 2010 بندورا - - 1997 و شانک ُ - - 1991 خودکارآمدی تحصیلی را به عنوان قضاوت افراد در مورد مهارت هایشان در طراحی و اجرای فعالیت های لازم برای رسیدن به پیشرفت تحصیلی مطلوب تعریف کرده اند. - جوکک، تاسکین و ویلدیز، . - 2013 بنابر این می تواند راهکاری باشد که فرد را به یک نتیجه مطلوب هدایت می کند.دانشجویانی که به توانایی تحصیلی شان اعتماد بیشتری دارند تمایل دارند که در فعالیت های چالش برانگیز تر درگیر شوند که این خود، آنها را به رقابت تحصیلی بیشتر سوق می دهد. - یوشر و پاجارس، - 2006
یوگاردسو - 2012 - بیان می کند افرادی که خودکارآمدی بالاتری دارند می توانند ظرفیت های تعاملی، راهبردی، سریع و مؤثرتری را در فهم خواندن بدست بیاورند. بدیهی است تفکر،احساسات و رفتار انسان در موقعیت هایی که به توانایی خود اعتماد دارد با مواقعی که در آن احساس نا امنی وفقدان صلاحیت و یا اضطراب می کند متفاوت است. - مارگیلز ِو همکاران ،2005؛ به نقل از کدیور - 1389 بندورا - 1997 - عنوان می کند فراگیرانی که احساس خودکارآمدی شان بالاست ،اهداف بالاتری را برای خود تعیین می کنند ، در هنگام جستجوی راه حل ها انعطاف پذیری راهبردی بیشتری نشان می دهند ، به عملکرد های هوشی بالاتری دست یافته و در ارزیابی کیفیت عملکردیشان از فراگیران با توانایی شناختی برابر دقیق ترند. - غلامعلی لواسانی و همکاران، - 1388 پژوهش های بسیاری به رابطه مثبت میان باور های خودکارآمدی و پیشرفت تحصیلی اشاره کرده اند. - لایننبرینک و پنتریچّ،2003؛ لین و لینْ، 2001؛ والترز و پنتریچَ،1998؛کاروی ،تاکر، رینکه و هالُ،2003 ، نقل از عسگری، حجازی و فارسی نژاد،1386؛ چن، 2009، محمد یوسف، 2011، زینلی پور، زارعی و زندی نیا، 1388و کریم زاده و محسنی، - 1385 بنابر این خودکارآمدی تعیین کننده و پیش بینی کننده قوی ، سطح پیشرفتی است که دانشجویان به آن نائل می شوند.در عصر انفجار اطلاعات پرورش افراد کارآمد با عزت نفس بالا که بتوانند به صورت مستقل به یادگیری بپردازند، بسیار مهم تر از انتقال حجم عظیمی از دانش است. - زینلی پور و همکاران ، - 1388
