بخشی از مقاله
چکیده
یکی از ملاک های کارایی نظام آموزشی پیشرفت و افت تحصیلی دانشجویان می باشد وکشف ومطالعه متغیرهای تاثیرگذار براین متغیرها، به شناخت بهتر و پیش بینی عوامل موثر در نظام آموزشی می انجامد. بنابراین بررسی متغیر هایی که با پیشرفت تحصیلی رابطه دارد، یکی از موضوعات اساسی پژوهش در نظام آموزشی است. ازجمله عوامل موثر در پیشرفت تحصیلی می توان خودکارآمدی نام برد. خودکارآمدی و نقش آن در پیشرفت تحصیلی از دیرباز مورد توجه روانشناسان پرورشی قرار داشته است. هدف از پژوهش حاضر، بررسی رابطه خودکارآمدی با پیشرفت تحصیلی در دانشجویان پزشکی حرفه ای دانشگاه علوم پزشکی کرمان است.
روش پژوهش توصیفی×؛همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش، تمامی دانشجویان پزشکی حرفه ای دانشگاه علوم پزشکی شهر کرمان که در سال 1394-95 مشغول به تحصیل بودند و با روش نمونه گیری تصادفی-طبقه ای با حجم نمونه ×286نفر انتخاب شدند. ابزار گردآوری ×اطلاعات شامل پرسشنامه خودکارآمدی مک ایلروی و بانتینگ بوده است. داده های پژوهش با استفاده از روشهای آمار توصیفی - میانگین، انحراف معیار، کجی، کشیدگی - و استنباطی - ضریب رگرسیون - تحلیل شد. نتایج تحلیل داده ها نشان داد که بین خودکارآمدی و پیشرفت تحصیلی رابطه مثبت معنادار وجود دارد. نتایج رگرسیون نیز حاکی از آن است که متغیر خودکارآمدی تحصیلی به طور معناداری، پیشرفت تحصیلی را پیش بینی می کند.
کلمات کلیدی: خودکارآمدی تحصیلی، پیشرفت تحصیلی، دانشگاه علوم پزشکی
.1 مقدمه
یکی از موضوعات جالب توجه در پژوهش های اجتماعی، موفقیت تحصیلی است، زیرا علاوه بر آن که می تواند به عنوان معیاری جهت سازگاری فراگیر با محیط آموزشی و موفقیت آینده اش در نظر گرفته شود، بیانگر موفقیت نظام آموزشی در زمینه هدف یابی و توجه به رفع نیازهای فردی نیز می باشد - جان و چنٌ، . - 2005افت تحصیلی یکی از مشکلات عمده در کیفیت مراکز آموزش عالی کشور محسوب می شود که به دلیل اتلاف وقت و هزینه های جاری و ایجاد مشکلات روحی_روانی و اجتماعی برای دانشجویان از اهمیت زیادی برخوردار بوده و عدم کنترل آن موجب پایین آمدن سطح علمی و کارآیی کشور در سال های آتی می شود - قمبری و همکاران، - 2010تقریباً. یک ربع از جمعیت جوان، در معرض خطر شکست تحصیلی و دیگر مشکلات رفتاری متعاقب آن هستند .
همچنین بر طبق مطالعات انجام شده، حدود 12 درصد از دانشجویان دانشگاه های علوم پزشکی در طی دوران تحصیل خود حداقل یک ترم مشروط می شوند، به طوری که این شکست تحصیلی خسارات زیادی به دانشجویان، خانواده ها، جامعه و کشور وارد می کند - چانگزی و همکارانٍ، . - 2010میزان پیشرفت تحصیلی دانشجویان یکی از ملاکهای کارآیی نظام آموزش عالی است که براساس نمرات کسب شده در پایان هر ترم تحصیلی ارزشیابی می شوند. بنابراین تحلیل و بررسی عوامل مؤثر بر پیشرفت تحصیلی می تواند زمینه ساز اخذ تصمیماتی شود که کارآیی درونی را بهبود بخشیده و زمینههای بهبود نظام آموزشی را فراهم می سازد - داودی، . - 1391
عوامل موثر بر موفقیت تحصیلی فراوان و متعدد هستند. بنابراین لازم است از تئوری ها یا مدل های تغییر رفتار در این زمینه استفاده شود، زیرا تئوری ها عوامل اصلی را که رفتار مورد نظر را تحت تأثیر قرار می دهند شناسایی کرده، روابط بین این عوامل را مشخص نموده و شرایط، چگونگی و زمان رخداد این ارتباط ها را معرفی می نمایند - ناتبیم و هاریسٌ، . - 2004یکی از تئوری های مهم تغییر رفتار در زمینه یادگیری، تئوری خودکارآمدی بندورا است بر اساس این تئوری از میان مکانیسم های شخصی، هیچ کدام بنیادی تر یا فراگیرتر نسبت به خودکارآمدی در کنترل رفتار و تقاضاهای محیطی نیست.
خودکارآمدی تحصیلی، به طور خاص، به معنی اطمینان در انجام وظایف تحصیلی مانند خواندن کتاب، پاسخ به سؤالات در کلاس و آمادگی جهت آزمون است - تورس و سولبرگٍ، . - 2001 نظریه خودکارآمدی از نظریه کلی یادگیری اجتماعی بندورا نشات می گیرد. چانک و دیگرانَ - 2008 - خودکارآمدی را توانایی های مشهود فرد برای یادگیری یا فعالیت در سطوح تعیین شده می دانند همچنین ارموردُ - 2006 - معتقد است که خودکارآمدی قضاوت خود ساخته فرد درباره توانایی هایش در انجام موفقیت آمیز وظایفش است.خودکارآمدی به عنوان ساختاری کلیدی برای بهبود گیری و یادگیری و پیشرفت تحصیلی می باشد و پژوهش های بسیاری نشان دادند که خودکارآمدی با پیشرفت تحصیلی رابطه دارد - رستگار،1385؛ خان محمدی، 1384؛ هی و والکرِ، . - 2000
سطوح بالای خودکارآمدی تحصیلی منجر به میانگین نمرات بالاتر و پایداری برای تکمیل تکالیف می شود، در نتیجه دانشجویانی که خودکارآمدی تحصیلی بالاتری دارند، سازگاری تحصیلی بهتری دارند و راهبرد های یادگیری سودمندتری را به کار برده و در نهایت، کارکرد بهتری خواهند داشت - آرتینو و همکارانّ، . - 2010پژوهشها نشان میدهد که باورهای خودکارآمدی تأثیرات مثبتی روی انگیزش دانشآموزان و پیشرفت آنان دارد - پینتریچ و دیگروتْ،1990؛پاجارس و میلرَ،1994؛زیمرمن و همکارانُ،. - 1992 خودکارآمدی بالا با انگیزش درونی بالا،ت وانایی حفظ انگیزش و رفتارهای معطوف به پیشرفت،پ ایداری در هنگام رویارویی با مشکلات و حل بهتر مسائل همراه است. خودکارآمدی با پیشرفت تحصیلی در مدارس همبسته است - پاجارس و والینتًٌ،1997؛
پاجارس،میلر و جونسونٌٌ،. - 1999 بندورا ٌٍ - - 1997 عنوان میکند که دانشآموزانی که احساس کارآمدی شان بالا است اهداف بالاتری را برای خود تعیین میکنند، در هنگام جستجوی راهحلها انعطافپذیری راهبردی بیشتری نشان میدهند، به عملکردهای هوشی بالاتری دستیافته و در ارزیابی کیفیت عملکردهایشان از دانشآموزان با توانایی شناختی برابر دقیقترند. مطالعات متعددی گویای وجود رابطه مثبت بین خودکارآمدی و موفقیت تحصیلی بوده است.دیره - 1388 - در پژوهش خود به این نتیجه رسید که خودکارآمدی به طور مستقیم و غیر مستقیم از طریق تأثیر بر اهداف تسلط و سودمندی تکالیف بر راهبردهای شناختی و فراشناختی تأثیر میگذارد. همچنین از طریق تأثیر بر راهبردهای شناختی و فراشناختی میتواند پیشرفت تحصیلی را پیشبینی کند.
خرازی و همکاران - 1387 - نیز از طریق یک الگوی علی، روابط میان اهداف پیشرفت، خودکارآمدی و راهبردهای فراشناختی را آزمودند و دریافتند که خودکارآمدی اثر علی مستقیم، مثبت و معناداری بر راهبردهای فراشناختی دانشآموزان پسر سال سوم دبیرستان دارد.واله و همکاران - 2009 - در پژوهش خود به این نتیجه رسیدند که سه متغیر باورهای خودکارآمدی، کنترل یادگیری و اضطراب آزمون، اثر علی مستقیمی بر راهبردهای شناختی و فراشناختی دانشآموزان و پیشرفت تحصیلی آنها دارد. دانشآموزان با خودکارآمدی بالا به دنبال کسب شایستگی و تسلط هستند، در یادگیری مطالب درسی راهبردهای بسط و سازماندهی را به گونهای پیچیده و عمیق به کار میبرند و شاید به همین دلیل است که از مباحث چالش برانگیز لذت میبرند و تکالیف پیچیده را به تکالیف ساده ترجیح میدهند.
لیونگ و منٌ - 2002 - در پژوهش خود به این نتیجه رسیدندکه خودکارآمدی معلمان در درس ریاضی، اثر علی مثبت و معناداری بر راهبردهای پردازش سطحی و عمیق و پیشرفت در درس ریاضی دارد.پژوهش حاضر در پی آن است که به بررسی رابطه خودکارآمدی با پیشرفت تحصیلی در دانشجویان پزشکی حرفه ای شهر کرمان بپردازد. هدف از پژوهش حاضر، بررسی رابطه خودکارآمدی با پیشرفت تحصیلی در دانشجویان پزشکی حرفه ای دانشگاه علوم پزشکی کرمان می باشد.
.2 روش تحقیق
روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری کلیه دانشجویان مشغول به تحصیل پزشکی حرفه ای دانشگاه علوم پزشکی کرمان بودند که شامل 1100می شدند وبا استفاده از فرمول کوکران نمونه ای به حجم 286 نفر با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند.ابزار پژوهش پرسشنامه خودکارآمدی تحصیلی مک ایلروی و بانتینگ - - 2002 استفاده شد که شامل 10 سؤال است ودانشجویان بر اساس یک مقیاس لیکرت هفت درجهای به آن پاسخ دادند.مک ایلروی و بانتینگ ضریب اعتبار مقیاس را 0/81 اعلام کردهاند.در پژوهش حاضر ضریب همسانی درونی مقیاس بر اساس آلفای کرونباخ 0/75 به دست آمد. برای سنجش پیشرفت تحصیلی دانشجویان از معدل کل آنان استفاده شد.برای تجزیه وتحلیل داده ها از آماره های میانگین، انحراف معیار، کمترین، بیشترین، کجی و کشیدگی و در سطح استنباطی از آزمون رگرسیون همزمان و آزمون دوربین واتسون استفاده شد.
.3 یافته ها
جدول 1 نتایج تجزیه و تحلیل داده ها را در سطح توصیفی نشان می دهد.
