بخشی از مقاله
چکیده
کمینهگرایی یا مینیمالیسم، جنبش و سبکی هنری است که زمینه و خاستگاه آن مغرب زمین میباشد، این جنبش سعی دارد با استفاده از کمترین واژهها و به کارگیری شگردها و عناصرگوناگون، که هر کدام بر ایجاز تکیه دارند، به خلق و آفرینش داستانهایی هنرمندانه بپردازد. در این مقاله کوشیده شده است پس از مقدمهای اجمالی در باب جنبش مینیمالیسم و پیشینه و عوامل به وجود آورندهی آن هم چنین ذکر ویژگیها و مشخصههای داستانهای مینیمالیستی، زمینههای این سبک را در کلیله و دمنهی نصراالله منشی مورد بررسی قرار دهد؛ بدین منظور، با انتخاب شش حکایت از کتاب کلیله و دمنه، که بیشترین تشابه با ساختار و الگوریتم داستانهای مینیمالیستی دارند، به بررسی این اثر از دیدگاه مزبور پرداخته شده است. نتیجه به دست آمده اثبات میکند که حکایتهای کلیله و دمنه نصراالله منشی از ویژگیهای سبک مینیمالیستی برخوردار میباشد.
واژه های کلیدی: داستان کوتاه، مینی مالیسم، ایجاز، کلیله و دمنه
مقدمه
جایگاه اصلی روایت داستانی مینی مال، مغرب زمین و عامل اصلی پیدایی آن، جنبش فرمالیسم بوده است. در واقع تلاش های فرمالیست ها برای ایجاد شکل های داستانی نوین منجر به پیدایی سبک مینی مالیسم شد. نظریه پردازانی چون بوریس آیخن باوم و ویکتور شکلوفسکی و روایت شناسانی چون کلود برمون و تزوتان تودوروف از مهم ترین کسانی بودند که موفق به توسعه و گسترش این نهضت شدند.اولین جستار تئوریک دربارهْ داستان کوتاه به قلم ادگارآلن پو نوشته شد که مبنای مهمی درتکوین ساختار داستان های مینی مالیستی به حساب می آمد و مینی مالیست ها آن را اولین بیانیه غیر رسمی خود معرفی کردند. - جزینی، - 36 : 1378ادگارآلن پو در قرن نوزدهم با طرح ریزی اصول داستان نویسی، تمایز میان فرم های کوتاه و بلند را عرضه کرد.
در واقع او می کوشید تا اسلوب نوین در داستان نویسی را به همگان معرفی نماید؛ اما داستان های کوتاه قرن نوزدهم برخلاف اصول ارائه شدهْ ادگارآلن پو نوشته شدند و دارای ساختار منسجم و درستی نبودند؛ تا جایی که اکثر آن ها را می توان طرح، قصه، لطیفه و مقاله نامید. ادگار آلن پو و نیکلای واسلویچ گوگول از پایه گذاران داستان کوتاهند و گی دو موپاسان، آنتوان چخوف، جیمز جویس و دیگر داستان کوتاه نویسان، انواع آن را آفریده اند. - میرصادقی- میرصادقی، 180 : 1377 - این نوع ادبی در نیمه دوم قرن بیستم به تکامل رسید و از نظر ایجاز و فشردگی فرم های نوینی به خود گرفت.پس از آن، نویسندگانی چون ولفگانگ بورشرت، ریموند کارور، وآن بیتس با بهره گرفتن از تجربیات پیش از خود، توانستند در فرم و شکل داستان کوتاه تحولی عظیم به وجود بیاورند. این نویسندگان، پایه گذار سبکی در ادبیات داستانی شدند که پیامد عصر فرا صنعتی در آمریکا بود و شتابی دو سویه با زندگی بشر داشت.
این جنبش در تقابل آشکار با رمان و داستان کوتاه قرار گرفت و به پیدایی نوعی از روایت داستانی به نام مینی مالیسم انجامید. - پارسا، - 29 : 1385شعار اصلی مینی مالیست ها - کم زیاد است - رااولین بار رابرت براوینگ نویسندهْ انگلیسی به کار برد و عنوان مینی مالیسم اولین بار برای آخرین اثر نمایشی ساموئل بکت، نمایشنامه نویس ایرلندی، به کار برده شد.این نمایشنامهْ سی ثانیه ای بدون شخصیت و بدون گفتگو بود. - میرصادقی- میرصادقی، - 189 : 1377از نمونه های برجسته و شاخص داستان های مینی مالیستی در ادبیات جهان می توان به این آثار اشاره کرد: » شمعدانی های غمگین«اثر ولفگانگ بورشرت،» آنچه واندال ها برجای می گذارند« اثر میتو آرنولد،» بی خوابی«اثر ویر خیلپوبینه،»در میان تاریکی« و» مجازات« اثر استفان لاکنر،» پایانی دیگر« اثر دایان ویلیامز،»قصهْ شب« اثر جفری وایت مور و» کارمندان«اثر پتر بیکسل.
تعریف و تاریخچه مینی مالیسم
»مینی مالیسم یا کمینه گرایی جنبشی است که در دهه 1960 میلادی درآمریکا درعرصه هنرهای تجسمی، خاصه آثار سه بعدی، پدید آمد و سپس به مثابه یک سبک وارد عرصه ادبیات وهنرهای تجسمی شد. ویژگی این سبک درادبیات و هنرهای نمایشی، کاهش مفرط محتوی اثر به حداقل عناصر ضروری است که نتیجه آن بالطبع محدودیت دایره واژگان یا صحنه نمایش و سادگی و خشکی آن و امساک از گفتار تا حد سکوت است - . « شریفی، - 1386 : 1387در دانشنامه بریتانیا ذیل واژه مینی مالیسم آمده است: »مینی مالیسم در ادبیات سبک یا اصلی ادبی است که بر پایه فشردگی افراطی و ایجاز بیش از حد محتوی اثرادبی بنا شده است.« - گوهرین، - 35 : 1377
به عقیدهْ مینی مالیست ها »می توان درعرصه ادبیات داستانی با حفظ اصول ساختاری و فنی یک قصه با کمترین میزان گفتگو، با زبانی ساده داستانی شگرف آفرید.« - گوهرین، - 18 : 1377 به نظر آنان سادگی و کم حجمی اصیل ترین ویژگی این سبک است؛زیرا بیان ساده هم زیباست و هم زمینه ْ عاطفی قویتری رابا مخاطبان فراهم می کند. درآثارادبی گذشته ایران، در کنار روایت داستان های بلندی چون »هزارو یک شب« نویسندگانی هم به اهمیت ایجاز پی برده بودند که کلام موجز و پرمغزآنان بعد از گذشت سالیان، مایهْ استشهاد شده است. - گوهرین، - 19: 1377 در ایران اولیناثر بارزی که خصیصه های مینی مالیستی در آن آشکار است کتاب »در خانه اگر کس است«اثر مشترک فریدون هدایت پور و عبدالحسین نیری است. این کتاب با ده داستان کوتاه کوتاه در سال - - 1339 چاپ شده است و در این کتاب داستان های »دکان
