بخشی از مقاله
تعاریف نیاز به کسب موفقیت
نیاز به کسب موفقیت، یکی از ویژگی های شخصیتی افراد و همچون نیاز به کسب قدرت1 و نیاز به ایجاد ارتباط با دیگران2 یکی از نیازهای سه گانه3مک کللند4 است که در محیط سازمانی برای درک انگیزهها کاربرد و اهمیت زیادی دارد.[4] نیاز به کسب موفقیت: تلاش برای انجام دادن بعضی کارهای مشکل و رسیدن به موفقیت.موری5 اولین محققی است که نیاز به کسب موفقیت را مطرح کرد. بر اساس نظر وی، افراد دارای انگیزه ی توفیق طلبی،مشتاق به کسب موفقیت و انجام کارهای مشکل هستند، استانداردهای بالایی را انتخاب میکنند و خواهان تلاش در جهت اهداف دور برد هستند، عکس العملش در برابر شایستگی مثبت است و خواهان کوشش در جهت نیل به برتری و فضیلت می باشند.
[14] به نظر صمد آقایی، انگیزه پیشرفت یا نیاز به کسب موفقیت نشان دهنده میل فرد نسبت به انجام دادن کاری، سر و سامان دادن به محیط مادی و اجتماعی خود، فائق آمدن بر موانع، زیاد کردن رقابت از طریق کوشش برای انجام دادن کارها و سبقت جستن یا پیشی گرفتن بر دیگران است.[10] نیاز به کسب موفقیت را میتوان کوشش و پویایی برای درخشیدن و کسب موفقیت البته با رعایت معیارها و استاندارهای تعیین شده دانست - .[4]
ماهیت انگیزه توفیق طلبی
از دیدگاه روان شناسی می توان بیشتر مردم دنیا را به دو گروه گسترده تقسیم کرد:اقلیتی وجود دارند که همواره در پی فرصتها می باشند و برای دستیابی به چیزی که می خواهند هرگز از پای نمی نشینند این افراد جوششی برای کسب موفقیت دارند آنها آرزو دارند که بتوانند در مقایسه با آنچه پیش از آنها انجام شده کارها را با کیفیتی بالاتر انجام دهند این جوشش و تلاش چیزی جز کسب موقیت نیست .
[9] از دید مطالعه رفتار سازمانی برجسته ترین نیاز که به مراتب از همه بالاتر است نیاز به کسب موفقیت است.نیاز به کسب موفقیت محرکی است که فرد را وامی دارد به حداکثر کوشش خود در نیل به اهداف مورد نظر انجام دهد به همین دلیل عاملی برای ایجاد وجدان کاری و خود کنترلی در سازمان است.[2] دنیس ویتلی1 که معتقد است که توفیق طلبی انگیزه ای در وجود انسانهاست که هیچ ربطی به استعداد ،ضریب هوش ،میزان تحصیلات، سن و سال، نژاد و قدرت ندارد. بنابراین انگیزه کسب موفقیت مانند نیاز به آب و غذا و نیاز به تعلق در نهاد بشر نهفته است .آنچه باید انجام شود بیدار کردن این انگیزه است.[11]
ویژگی های انگیزه توفیق طلبی
دو دسته از بارزترین ویژگی های روانی و رفتاری توفیق طلبی وجود دارد که به نحوی نمی توان هیچ یک از این ویژگی ها را از هم جدا نمود. این ویژگی ها عبارتند از:
الف- ویژگی های روانی موثر بر توفیق طلبی -1مرکز کنترل درونی:افراد توفیق طلب از نظر مرکز کنترل درونی دارای مرکز کنترل درونی هستند.این افراد بر این باورند که حاکم بر سرنوشت خویش اند و علت شکست را کم کاری های خود می دانند و بالتبع برای رسیدن به اهداف خود تلاش خواهند کرد برخلاف کسانی که دارای مرکز کنترل بیرونی اند این افراد خود را مغلوب سرنوشت می پندارند شکست را به عوامل بیرونی نسبت می دهند و در نتیجه تلاشی برای بهبود اوضاع خود نخواهند کرد.
-2امید به آینده:یکی از ویژگی های درونی انگیزه ی توفیق طلبی، امیدواری نسبت به نتیجه گرفتن از تلاش خود است.
-3اهداف عالی:یکی از مولفه های درونی توفیق طلبی، اهداف و آرزوهای بلند است.
-4احساس نقص:برای اینکه انگیزه توفیق طلبی در انسان بیدار باشد و به خاموشی نگراید، انسان باید به نقص هایش توجه داشته باشد تا به آنچه دارد زیرا توجه به نقص ها نیازها و کمبودها او را به تلاش در جهت ارضای نیازها و ترمیم و تکمیل نقایص و کمبودهایش وا می دارد.
-5اعتماد به نفس:یکی از ویژگی های درونی افراد توفیق طلب، اعتماد به نفس است که به معنای عدم اعتماد به دیگران و تکیه به خود و خودباوری است.[8]
