مقاله در مورد اسباب بازی

بخشی از مقاله

اسباب بازي

اسباب بازي در زندگي نقش مهم و موثري دارد اسباب بازي براي كودكان نوعي غذاي رواني است كودكان به هنگام بازي مخصوصاً با اسباب بازيهايي كه جنبه ي فكري و آموزش دارند مي توانند به فعاليت هاي ذهني ، حركتي و رواني بپردازند.

ويژگي هاي اسباب بازي
اسباب بازي بايد ويژگي هاي خاصي داشته باشد كه شامل :
1 ـ اسباب بازي بايد همواره مناسب سن ، علاقه و درخور توانايي هاي ذهني و رشدي كودك باشد.
2 ـ اسباب بازي بايد وسيله رشد كودك باشد او را به حركت ، تفكر و اراده و به مبارزه و تلاش فرا خواند .
3 ـ اسباب بازي بايد به پرورش حواس كودك به ويژه ايجاد هماهنگي بين حركات چشم و حركات ظريف است كمك كند.
4 ـ اسباب بازي كه در اختيار كودك قرار مي گيرد بايد مطمئن و بي خطر باشد .
انواع اسباب بازي
اسباب بازي ها بر اساس دامنه تاثير آن به 2 دسته ي : 1 ـ سازمان يافته 2 ـ سازمان نيافته
اسباب بازي هاي سازمان يافته شكل مشخصي و از پيش تعيين شده دارند و دامنه ي تاثير آن ها محدود مي باشد كه خود به 6 دسته :

الف ) ويژه خرد سالان كه شامل 1ـ وسايل متحرك مثل : قطعات رنگي و سبك و متصل به هم كه با جريان مختصر هوا به حركت در مي آيند 2 ـ كرادل : روي گهواره ي كودك آويزان مي شود
ـ آويز : در معرض ديد كودك است تا آنها را ببيند و بگيرد 4 ـ جغجغه : كه باعث پرورش حس شنوايي با آموزش اصوات متفاوت و تحريك حس بينايي مي شود.
ب ) براي جلب توجه كودك : براي كودكاني كه علاقه بازي كردن با اسباب بازي از خود نشان نمي دهند كه وسايل اين گروه با كمترين عمل نتيجه ي زيادي عايد مي سازد و به خوبي مي توانند حواس ذهني كودك را تحريك سازند.
ج ) اسباب بازي محرك: اين نوع اسباب بازي ها براي تمرين و تقويت عضلات ، مصرف ان

رژي ، ايجاد تعادل و .. مفيدند .
د ) اسباب بازي هايي براي تقويت مهارت هاي دستي و هماهنگي چشم و دست : باعث تقويت حركات ظريف دست مي شوند مانند : نخ و مهره ، تخته هاي سوراخ دار ، پيچ كردني ، سوار كردني و. جفت كردني
هـ ) اسباب بازي هاي تشخيصي : به كمك اين اسباب بازي كودك اشكال هندسي را مي شناسد ، با مفاهيم اندازه وحجم آشنا مي شود مثل : پازل هاي جاگذاردني
و ) اسباب بازي هاي گويشي و زباني مانند : دومينو ، لوتوي ارتباط ، پازل ، كارتهاي قصه گو و كتابهاي تصويري
اسباب بازي هاي سازمان نيافته
اسباب بازي هايي هستند كه شكل از پيش تعيين شده اي ندارند و كودكان مي توانند از خلاقيت و ابتكار خود استفاده كنند و فعاليتهاي نویي را انجام دهند .
وسايل اين گروه به 3 دسته عمده 1 ـ اسباب بازي هاي ساختني 2 ـ وسايل براي بازيهاي خلاقه 3 ـ وسايل براي بازيهاي تصوري
1 ـ اسباب بازي هاي ساختني : مكعب هاي چوبي يا پلاستيكي و لگو دو نوع مهم اين اسباب بازي ها هستند و
2 ـ وسايل لازم براي بازيهاي خلاقه : بازيهاي خلاقه وسيله غير كلامي براي بيان احساسات و علاقه كودكان است مثل مداد رنگي و آبرنگ
3 ـ وسايل لازم براي بازي تصوري : بازي تصوري باعث فعاليتهاي حركتي كودك مي شود و حس كنجكاوي و اكتشاف او را تحريك مي كند مثل عروسك ، خمير مجسمه ، شن و آب ( صفحات 100 ـ88 روانشناسي بازي ، محمد علي احمد وند ) .
نقش بازي در رشد شخصيت
بديهي به نظر مي رسد كه هر كودكي « چارچوب مرجع خصوصي » مفاهيم و افكار ويژه . مصطلح خود را مي سازند كه كم و بيش با دنياي مورد توافق همگان هماهنگ بوده اما اغلب پيچيده تعريف شده و هميشه توام با واكنش هاي هيجاني و پاسخ هاي عاطفي شديد و مداوم مي باشد كه به عنوان رابطه ويژه وي به ان محيط تلقي مي گردد بنابراين با اين ديد به كودك نگاه مي كنيم كه او

مي آموزد در اين دنياي توافق شده آشكارا زندگي كند در حالي كه به طور فزاينده اي از ارزش ها ، مفاهيم ، احساسات و واكنش هاي هيجاني دنياي خصوصي خود در مقابل ديگران محافظت مي كند . لذا كودك از هر چيزي درس گرفته و هر راهي كه موجبات ارتباط او با پاسخ هيجاني و عاطفي كه در دوران اوليه يادگيري تجربه كرده است را فراهم مي آورد ، مي آموزد . شيوه عكس العمل او نسبت به بزرگسالان و ديگران در ابتدا به عنوان يك ارگانيسم فعال هنگامي كه الگوهاي خود را تغيير مي دهد و يا ترك مي كند ممكن است به صورت يك حالت يا واكنش استقرار يافته اي در او درآيد او

دنيا را نه تنها از ديد افكار و رفتاري كه از او انتظار بيان آن مي رود مشاهده و ادراك مي كند بلكه از طريق هيجاني و مفاهيم عاطفي ـ كه او آنها را همانگونه كه به او ارائه مي شود درك مي كند ـ نيز ملاحظه مي نمايد .
بنابراين بايد تاكيد كنيم كه كودك در روند رشد شخصيت از طريق تغيير مداوم آگاهي خود از جهان طراحي مداوم ادراك خود از مردم و موقعيت ها و شرايط بر اساس مفاهيم در حال تغيير آنها و اهم مطالب مهم براي خود او پخته تر و بالغ تر مي گردد .(ص 31)
كاركردهاي بازي
بازي به عنوان وسيله اي جهت آشكار كردن فرايند رشد شخصيت نكاه كنيم كه به موجب آن كودك ياد مي گيرد و اين تغييرات و دگرگوني هاي گوناگون را از طريق كشف ، دستكاري كردن و استفاده كردن از اشياء ، حيوانات ، مردم و وقايع به عنوان فرصتهايي جهت خلق زندگي شخصي خود به طور مكرر تمرين مي كند.
كودك به آهستگي و اغلب با بي ميلي اما گاهي نيز با اشتياق تلاش مي كند و
سردرگمي ها ، پريشاني ها و فضاها غلبه يافته و مهارت هاي زندگي كردن در جهان پيشرفته را كسب نمايد شايد ما فعاليتهاي كودك را به عنوان بازي در نظر بگيريم زيرا كه فكر مي كنيم او كم و بيش در حال امتحان كردن است . كودك به وسيله بازي با مجموعه گذشته اش از طريق آشنا سازي مجدد و مستمر خود با حال ـ پيوند مي يابد .
مي توان گفت كه زندگي بزرگسالان در مقياس وسيعتر همان بازي است اما ما ديگر آن را بازي نمي شناسيم . اوقات فراغت بزرگسالان و علاقه مندي آنها به سرگرمي ، غالباً نقش هاي كم . بيش مرسومي را ايجاد مي كنند كه در آن بزرگسالان مي توانند از الگو هاي معمول و انتظارات مرسوم غير قابل اجتناب خود فرار كنند همانطور كه در بازي قمار اين كار را مي كنند . ( ص 37، 36 بازي درماني ، ترجمه خديجه آرين )
بر اساس نظر پياژه 3 دسته اصلي بازي ها را از يكديگر مجزا نماييم :

1 ـ بازيهاي تمريني كه معناي كلي اين بازيها همان play در زبان انگليسي مي باشد كه با game‌ متفاوت است اين اصطلاح به معناي فعاليت لذت بخشي همراه با مهارتهاي بدني است .
2 ـ بازيهاي سمبليك و نمادين ، آن دسته از بازيهايي هستند كه هر كودكي خود آن را درست كرده و به تنهايي بازي مي كنند و معمولاً در اينگونه بازيها مقدار زيادي تقليد و وانمود سازي وجود دارد .
3 ـ بازيهاي با قاعده : بازيهايي اجتماعي مي باشند كه داراي قواعد و مقرراتي بوده و توس

ط گروه تحميل مي شود ، نقض مقررات در اين بازيها محكوم است (ص 16 ، بازي درماني ، ترجمه خديجه آرين ).
روش هاي نوين آموزش مفاهيم بازي
بازي زير بناي يادگيري كودكان مي باشد و رشد جسمي ، اجتماعي ، عاطفي و ذهني كودك بستگي به اين فعاليت دارد هر چند فرصت براي بازي يك بعد اساسي از برنامه كودكستان مي باشد كودكان از طريق تماس دستكاري و كاوش و آزمايش به جهان پيرامون خود پي مي برند آنها از طريق تعامل با بچه هاي ديگر بزرگسالان به خود و روابطشان با ديگران پي مي برند . بچه ها از طريق بازي از بزرگترها تقليد مي كنند و تجربه ميكنند كه به عنوان يك پرستار ، يك مامور آتش نشاني يا ماهيگير و دكتر و ... باشند . آنها از طريق بازي ياد مي گيرند كه چگونه مشكلات را حل كنند و چگونه با همكاري ديگران كار كنند.
كودكان به انواع متفاوتي از بازي كه به موقعيت و نيازهاي خاصي بستگي دارند مي پردازند انواع مختلف از رده هاي بازي از مشاهده غير فعال تا مشاركت در بازي گروهي به برنامه ريزي و همكاري نياز دارد در كودكستان ها انواع مختلفي ارزيابي ها مورد تشويق قرار مي گيرند.
بازي مشاركتي: (Coaperative) وقتي كودكان با يكديگر بازي مي كنند و مواد و فعاليت هاي مشابه را به طور مشترك بك يك شيوه ي غير سازماندهي شده استفاده مي كنند بازي مشاركتي صورت مي گيرد اين نوع بازي نياز به يك هدف سازماندهي شده دارد.
بازي منفرد: (Solitary Play) در بازي منفرد كودكان به تنهايي و مستقلاً بازي مي كنند بدون اينكه به ديگران مراجعه كنند بچه هايي كه بازي را مي بيند و سوال هايي مي پرسند و پيشنهادهايي مي دهند اما وارد بازي نمي شوند گفته مي شود در بازي به عنوان مشاهده گر مشغولند و بچه هايي كه به سادگي كنار هم ديگر با وسايل بازي مشابه بازي مي كنند به بازي موازي مشغولند. (بازي و يادگيري صفحه 5 )
مراحل بازي:
مراحل پيچيده اي از بازي وجود دارد اولين مرحله ي بازي جست و جوي ساده و دست كاري وسايل بازي است به عنوان مثال خط خطي (Sribbling) كردن با مداد شمعي، ريخت و پاش كردن، عقب و جلو كردن، شن بازي، (Feeling Send) و به صدا در آوردن يك زنگ .
همان طوري كه بچه ها شروع مي كنند به استفاده از اشياء به عنوان نمادهايي به جاي چيزهاي ديگري مي گوييم آنها با بازي نمادين مشغولند به عنوان مثال كودك ممكن است دو قطعه به هم وصل كند تا يك هواپيما يا ممكن است از تكه هاي به هم وصل شده يك قايق بسازد اين مرحله از بازي است كه توسط بسياري از بچه هاي كودكستاني انجام مي شود و به اعتقاد پياژه اينها در مرحله پيش عملياتي به سر مي برند چنانكه كودكان قادر باشند به طور هماهنگ بازي كنند آنها شروع به بازي هايي مي كنند كه خودشان قوانين را ابداع كرده اند، اغلب اين قوانين تغيير مي كنند به طور معمول بازيكنان با تلاش كمي با همه بزرگسالاني كه با انعطاف پذيري در قوانين سردرگم شده اند، سازگار شوند بيشتر دانش آموزان كودكستاني براي سطح پيچيده اي از بازي با مقررات انعطاف ناپذير آمادگي ندارند.

بازي خود انگيخته :
در يك محيط فعاليت ، محدود مشخصه اي اثر بخش برنامه ي كودكستان است بعد از آماده كردن يك محيط غني، علم نقش بسزايي در توسعه دادن بازي با مشاهده كردن بچه ها، تعامل با آنها، دادن اطلاعات بيشتر و غيره دارد.
بر طبق نظر پياژه كودكان از طريق بازي ، يك مفهومي از نظم و معني درستي ايجاد
مي كنند آنها هميشه در حل سازمان دهي و بازسازي دانش و تجربيات جديد هستند.
تجربه :‌
از عوامل موثر بر روي بازي كودكان تجربه مي باشد در يك كلاس كودكستان ممكن است بعضي از كودكان باشند كه نمي دانند چگونه به طور سازنده و ابتكاري بازي كنند آنها فعاليت هاي جسمي همچون جهيدن، دويدن، تاب خوردن مشغول هستند اما قادر نيستند خيلي زياد تمرك

ز كنند، يك ايده را از طريق سطوح مختلف بازي رشد دهند اين بچه ها ممكن است به فعاليت هاي آرام تري مثل تماشاي تلويزيون مشغول شوند تمايلات طبيعي آنها در كند و كار كردن و پرسيدن سوالهايي است كه ممكن است مورد تشويق قرار نگيرند به همين دليل معلمان بايد به بچه ها در رشد دادن تصورات كمك كنند و در بعضي موارد الگوهايي با به عهده گرفتن نقش يك بچه و وارد

شدن در بازي دسترس آنان قرار دهند. كودكان با انواع متفاوتي از تجربيات در خانه، گروه هاي بازي به كودكستان مي آيند بنابراين واكنش هاي آنان به برنامه هاي كودكستان بالا گوناگون باشند در اغلب برنامه ها، شرايط و محيط هاي مختلف بر اساس امكانات به خصوص آن محيط تنظيم شده است و والدين و مربيان بايد شيوه هاي خود را با توجه به اين محدوده تغيير دهند.