بخشی از مقاله
تشابه مهرهای جیرفت با مهرهای بین النهرین
فهرست صفحه
مقدمه 2
اهمیت آثار 4
مُهرها 6
زیگورات 7
نمونه خط 8
آراتاي باستاني 9
نقوش ابتدايي ترين 11
سيلو 14
معماري دوره هخامنشي 20
پاسارگاد 21
ديگر شهرها و بناها 22
مهرهاي هخامنشي 23
منبع 24
مقدمه
مطالعه بيش از 250 مهر كشف شده در جيرفت نشان داد كه اين منطقه در هزاره سوم پيش از ميلاد چهار راه تجارت بوده است. اين مطالعات اثبات كرد كه شهر باستاني كنارصندل در حوزه هليل‌رود چهار‌راه تجاري بين افغانستان، پاكستان، تاجيكستان، خليج‌فارس و بين‌النهرين بوده است.
آثار به دست آمده از محوطه‌هاي باستاني هليل‌رود حكايت از تمدن در خور توجهي دارد. اين آثار در جريان كاوش‌هاي علمي باستان‌شناسان و حفاري‌هاي غير مجاز قاچاقچيان، آثار سنگي، سفالي و بقاياي معماري از هزاره سوم پيش از ميلاد در آنها به دست آمده اند. تاكنون در حاشيه رودخانه هليل‌رود با 400 كيلومتر طول، 120محوطه باستاني شناسايي شده است.
"يوسف مجيد‌زاده"، سرپرست هيات كاوش در هليل‌رود در اين باره گفت: «مطالعه بيش از 250 مهر كشف شده در جيرفت، ارتباط تجاري اين منطقه در پنج هزارسال پيش با افغانستان، پاكستان، تاجيكستان، خليج‌فارس و بين‌النهرين را اثبات مي‌كند. اين مطالعات نشان داد كه جيرفت چهار‌راه تجاري اقتصادي در هزاره سوم پيش از ميلاد بوده‌است.»
او گفت: «علاوه بر وجود نقوش مختلف روي يك مهر، حك امضا تجاري اطلاعات مهمي را درباره نحوه زندگي افراد وارتباط‌هاي تجاري و اقتصادي مي‌دهد. مهرها نشان مي‌دهد كه تاجران با چه مناطقي تبادل كالا داشته‌اند. مهرهاي هر فرهنگ ومنطقه سبك خاصي دارد. با توجه به وجود مهرهاي مختلف كشور‌هاي گوناگون در اين مجموعه مي‌توان گفت كه
جيرفت يك شاهر‌اه بزرگ تجاري در اين دوره بوده‌است.»
تازه‌ترين فصل كاوش‌هاي باستان‌شناسي با هدف اثبات حقانيت ايران در دادگاه‌هاي بين‌المللي براي استرداد اشياي به غارت رفتن تمدن كهن جيرفت 12 دي به سرپرستي يوسف مجيد زاده در منطقه باستاني كنار صندل آغاز شد.
رودخانه هليل رود از كوه هاي هزار و لاله زار سرچشمه مي گيرد و در طول 400 كيلومتر آن تا رودخانه جازموريان، محوطه هاي تاريخي بسياري شناسايي شده است.
کارشناسان متوجه میشوند ، محوطه ای که به وسیله روستائیان حفاری شده، زمین بزرگی بوده که محوطه قبرستان شهر کهن بوده است. اشیاء به یغما رفته هدایائی بوده اندکه معمولأ در هر قبری بطور متوسط 50 تا 60 عدد شیئ که برای خدایان همراه با مرده گان در داخل قبور نهاده می شدند. غم انگیز آنکه در اثر رفتار نابخردانه روستائیان تمام استخوانها پودر و نابود شده اند. در حال حاضر بنظر میرسد که تنها باقی مانده بیولوژیک ، از این مردمان که میتوانست اطلاعاتی در مورد هویت و نوع زندگی ایشان به ما برساند از دست رفته است.
قای مجیدزاده و همکارانش کار خود را از منطقه ای جنوبی تر در امتداد "هلیل رود" ادامه می دهند و با کمال تعجب به آثار بیشتری برخورد میکنند. در نهایت، در منطقه ای به وسعت 50 کیلومتر عرض و 400 کیلومتر طول جغرافیائی: تمام امتداد "هلیل رود" از جیرفت تا دریاچه هامون ( جازموریان )، آنان به منطقه ای با چندین شهر، گورستان و یک زیگورات عظیم برخورد می کنند، با آثاری از تمدنی بین 4500 تا 3000 سال پیش از میلاد ( پیش از سلسله های ایلام و سومر ).با پیدایش این آثار میتوان از یک بین النهرین دیگر سخن گفت.
اهمیت آثار
اشیاء پیدا شده مانند جام ها، ظروف مختلف، گلدانها. ساخته شده از سنگ یا گل مخصوص کوزه گری. مزین با نقش و نگارهای برجسته بسیار بدیع از حیوانات، دام، طبیعت، نخل و گیاهان که با نگین های رنگین گرانبها مانند فیروزه، مرمر، یشم ویا مروارید مزین بوده اند. بروی بسیاری از ظروف طرح معماری ساختمان 2 یا 3 طبقه به چشم می خورد.
اشکال انسان، پهلوانان و یا حیوانات مانند عقاب، قوچ، گاو، آهو، مار، شیر، عقرب.
کارشناسان از نقوش دام، طبیعت و انسان بروی ظروف و از باز مانده دانه های غلات پی برده اند که این مردم
زندگی کاملأ شهرنشینی توام با کشاورزی، دامپروری، پیشه وری و صنعت داشته اند. در هیچکدام از نقوش اثری از شکار یا جنگ و یا ابزاری که گویای چنین صحنه ها و اعمالی باشد دیده نشده.
مُهرها
خانم هالی پیتمن متخصص مُهرهای منطقه بین النهرین میگوید، مُهرهای یافت شده با نقوش مختلف در منطقه متعلق به تجاری بوده که از نقاط دیگر برای خرید کالا به "جیرفت" میامدند و از این مُهر ها برای مُهر و موم کالا ها استفاده میکردند. تعداد زیاد مهرها و تنوع طرحها نشان میدهد که خریداران زیادی ازنقاط مختلف خارج از منطقه به این شهر میامده اند.
چند سالی بود که کارشناسان به اشیائی با فرم مشابه هم (با نقوش مختلف و مزین به نگینهای قیمتی) در کشورهای مصر، تاجیکستان، مغولستان، افغانستان و بین النهرین برخورد میکردند، بدون آنکه بتوانند مبدأ آنان را پیدا کنند. متخصصین این اشیاء را "کیف دستی" مینامند وتا کنون هیچ کاربرد خاصی برای این اشیاء معلوم نشده بود. اکنون پس از کاوشهای " جیرفت " متخصصین پی به مبدأ ساخت این اشیاء گرانبها برده اند. خانم پیتمن و آقای مجید زاده معتقدند که این اجسام برای وزن کردن دقیق سنگها و نگینهای گرانبها استفاده میشده اند. بدلیل تراکم مهر ها و سنگ وزن ها خانم پیتمن معتقد است که " جیرفت" " الدورادوی" خریداران سنگهای قیمتی بوده است.
زیگورات
قدیمیترین زیگوراتی که تا کنون در بین النهرین یافت شده مربوط به هزاره سوم پیش از میلاد، در اوروک ( اورUr -) در پایه 120متر در 120 میباشد.
پایه زیگورات پیدا شده در کناره "هلیل رود" ( کنار صندال konar sandal -) در پایه 400 متر در 400 متر و مربوط به میانه هزاره چهارم پیش از میلاد میباشد.
در تحقیقاتی که در زمستان 2005 با کمک دستکاه های الکتریکی ( مقاومت کهربائی ) در تپه باستانی "کنار صندال " انجام شده، نتیجه مقاومت زمین نشان میدهد که در عمق 12 متری زیر تپه ها ، آثار ولایه هائی به مراتب قدیمیتر از لایه های فوقانی وجود دارند.
نمونه خط
نمونه هائی ازخط بروی گل رس در "هلیل رود " پیدا شده که به گفته کارشناسان این خط قرنها قدیمیتر از خط میخی ست. این خط یک خط سمبلیک ( symbolic) نیست، بلکه خطی یا ) linear ) است، شامل خطوط مختلف که کنار یکدیگر قرار میگیرند.
لازم به ذکر است که تا کنون خط میخی به عنوان اولین و قدیمیترین نوع خط نوشتاری بح
ساب میامده وزادگاه آن بین النهرین بوده است.
آراتای باستانی
دیر زمانیست که باستا نشنا سا ن در لوح های گلی یافت شده از بین النهرین به نام تمدنی به نام " آراتا " برخورد کرده بودند ولی تا کنون اثری از چنین تمدنی پیدا نشده بود.
در یکی از این الواح " مردوک " پادشاه سومر ( هزاره سوم پیش از میلاد ) از زبان " ای نانا " بزرگترین الهه خدای سومریان، مردم " آراتا " را که به تازه گی تحت سلطه سومریان درآمده بودند زنهار میدهد و میگوید که اگر میخواهند پس از شکست تحت سلطه سومر به زندگی خود آزادانه ادامه دهند، باید از گنجینه های گرانبهائی که در اختیار دارند به عنوان خراج به او بپردازند.
در یکی از این الواح مسیر فرستاده مردوک برای بردن پیام به نزد مردم" آراتا " چنین شرح داده شده است:
از اوروک به آنشان و از آنشان به سمت شرق باید چندین کوه را پشت سر میگذاشته.
آقای مجید زاده و هیئت همراه او اعتقاد کامل دارند که این مسیر، مسیریست که فرستاده از سومر به سمت کرانه های " هلیل رود " پیموده است.
بدین ترتیب، یافته های " جیرفت " افق دیگری از فرهنگهای شرق را گشوده. امروزه، کارشناسان و خاورشناسان همصدا بر یک باورند که در تاریخ مردم شناسی 2 دوره وجود دارد. یکی دوره پیش از کشفیات " جیرفت " و دیگری پس از کشفیات آن. پس از این کشفیات است که تاریخ تمدن جهان باید از نو نگاشته شود.
دوران ﭘﻴﺶ از ﺗﺎرﻳﺦ
ﻛﻬﻦ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﻬﺮﻫﺎ در ﻫﺰارة ﭼﻬﺎرم پ .م.
از ﮔﻞ ﭘﺨﺘﻪ ﺳﻨﮓ ﮔﭻ وﺳﻨﮓ ﻣﺮﻣﺮ ﺳﻔﻴﺪ و ﺷﻴﺮي ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ
دردوران ﻫﺎي
ﺑﻌﺪي از ﺳﻨﮕﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺎﻧﻨﺪ
ﺳﻨﮓ آﻫﻦ، ﺳﻨﮓ ﻳﻤﺎﻧﻲ ﻗﺮﻣﺰ ﻳﺎ ﺧﺎﻛﺴﺘﺮي، ﺳﻨﮓ ﻳﺸﻢ، ﻳﺸﻢ ﺧﺘﺎﺋﻲ، ﺳﻨﮓ ﺳﻠﻴﻤﺎﻧﻲ، ﺳﻨﮓ
ﻻﺟﻮرد، ﺳﻨﮓ ﻣﺮﻣﺮ ﺳﻔﻴﺪ ﻳﺎ ﺳﻴﺎه، ﺳﻨ
ﮓ ﺑﻠﻮر، ﻗﻴﺮ، اﺳﺘﺨﻮان، ﻋﺎج ، ﻋﻘﻴﻖ ﺑﺮﻧﮕﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﺑﺮﻧﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ
ﺷﻜﻞ
ﻣﻬﺮﻫﺎي اوﻟﻴﻪ دﮔﻤﻪ اي ﻳﺎ ﻧﻴﻤﻪ ﻛﺮوي، ﺑﻴﻀﻲ ﻣﺨﺮوﻃﻲ، ﻣﻜﻌﺐ و ﻣﻜﻌﺐ ﻣﺴﺘﻄﻴﻞ اﺳﺖ
دﺳﺘﻪ اي از ﻣﻬﺮﻫﺎي ﻧﻴﻤﻪ ﻛﺮوي ﻳﺎ
ﻧﻴﻤﻪ ﺑﻴﻀﻲ ﺑﺸﻜﻞ ﺣﻴﻮان ﺧﻮاﺑﻴﺪه اﺳﺖ
ﺟﻨﺲ اﻳﻦ ﻧﻮع ﻣﻬﺮ ازﺳﻨﮓ ﻣﺮﻣﺮ ﺳﻔﻴﺪ ﻳﺎ ﺷﻴﺮي و
ﻳﺎ ﺳﻨﮓ ﺻﺎﺑﻮن اﺳﺖ و ﻧﻘﺶ ﺑﺮﻃﺮف
ﻣﺴﻄﺢ ﻣﻬﺮ ﻧﻘﺮ اﺳﺖ
ﺑﺮ ﻣﻬﺮﻫﺎي دﮔﻤﻪ اي ﺷﻜﻞ ﻣﻜﺸﻮﻓﺔ از ﺳﻴﻠﻚ در ﻛﺎﺷﺎن و ﺗﭙﻪ ﺣﺼﺎر در داﻣﻐﺎن و ﺗﭙﻪ ﮔﻴﺎن در ﻧﻬﺎوﻧﺪ و
ﺷﻮش، ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﻃﺮﻳﻖ ﻧﻘﺶ ﻛﻨﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ
در ﻧﻮع دﻳﮕﺮ ﻛﻪ ﻟﻮﻟﺔ اﺳﺘﻮاﻧﻪ اي
ﺳﻴﻠﻨﺪر
ﺷﻜﻞ اﺳﺖ، ﻧﻘﻮش ﺑﺮ ﺑﺪﻧﺔ آﻧﻬﺎ ﻛﻨﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ
در وﺳﻂ ﻣﻬﺮﻫﺎ ﭼﻪ ﻣﺪور و ﭼﻪ دﮔﻤﻪ
اي ﺷﻜﻞ و ﭼﻪ ﻟﻮﻟﻪ اي ﺳﻮراﺣﻲ ﺑﺮاي ﮔﺬراﻧﺪن ﺗﺴﻤﻪ ﻳﺎ ﺑﻨﺪ ﻛﺮدن آﻧﻬﺎ در ﻧﻬﺎﻳﺖ دﻗﺖ ﺗﻌﺒﻴﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ
ﻧﻘﻮش اﺑﺘﺪاﺋﻲ ﺗﺮﻳﻦ
ﻣﻬﺮﻫﺎ از ﺧﻄﻮط ﺳﺎدة ﻫﻨﺪﺳﻲ ﻳﺎ ﺧﻄﻮط ﻫﻨﺪﺳﻲ ﺗﺰﺋﻴﻨﻲ، ﺣﻴﻮاﻧﺎت ، ﺣﺸﺮات و ﺧﻮرﺷﻴﺪ و ﺳﺘﺎره و اﻧﺴﺎن ﻛﻪ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺣﻴﻮان اﺳﺖ
و درﺣﻘﻴﻘﺖ ﺣﺎﻣﻲ ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﻳﺎ ﺧﺪاي ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲ ﺷﻮد، و ﻳﺎ ﻣﻘﺎم روﺣﺎﻧﻲ دارد، ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ
ﺑﺮﮔﺰﻳﺪن ﻧﻘﻮش
ﺣﻴﻮاﻧﻲ و اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻳﺎ ﻧﻴﻤﻪ ﺣﻴﻮاﻧﻲ و ﻧﻴﻤﻪ اﻧﺴﺎﻧﻲ و ﻳﺎ ﺻﻮر ﻓﻠﻜﻲ ﺑﺮاي ﻣﻬﺮ، ﻋﻼوه ﺑﺮ آﻧﻜﻪ ﻋﻼﻣﺖ ﻣﺸﺨﺺ ﺻﺎﺣﺐ ﻣﻬﺮ اﺳﺖ،
ﺑﺮاي اﻧﺴﺎن آن روز ﻛﻪ داﺋﻢ ﻣﻮاﺟﻪ ﺑﺎ ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺼﺎﺋ
ﺐ و ﺧﻄﺮات ﻣﺨﺘﻠﻒ زﻣﻴﻨﻲ و آﺳﻤﺎﻧﻲ و درد و رﻧﮓ ﺑﻮده اﺳﺖ و ﻫﺮاﺳﻲ
ﺧﺎص از دﻧﻴﺎي ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻛﻪ در آن ﻣﻲ زﻳﺴﺘﻪ داﺷﺘﻪ، ﺑﻤﻨﺰﻟﺔ ﻃﻠﺴﻤﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲ ﺷﺪه ﻛﻪ ﻣﺎﻟﻚ آﻧﺮا در ﭘﻨﺎه ﺧﻮد از ﺷﺮ ارواح
ﭘﻠﻴﺪ ﻧﮕﻪ ﻣﻲ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ
ﺑﺪون ﺗﺮدﻳﺪ وﺿﻊ ﻧﺎﺑﺴﺎﻣﺎن و ﻣﺘﺰﻟﺰل اﻧﺴﺎن، او را وا ﻣﻲ داﺷﺖ ﺗ
ﺎ راﻫﻲ ﺑﺮاي ﺑﻬﺘﺮ زﻳﺴﺘﻦ و ﺑﻘﺎء ﺧﻮد ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ و ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ اي آﻻم
روﺣﻲ و ﺟﺴﻤﻲ ﺧﻮد را ﺗﺴﻜﻴﻦ دﻫﺪ و ﺑﺘﻮاﻧﺪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺷﺪاﺋﺪ و ﺳﺨﺘﻲ ﻫﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ورزد
اﻳﻦ اﻣﺮ ﺟﺰ از راه ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺑﺎ ﻗﺪرت ﻫﺎي
ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ اي ﻛﻪ او را از ﻫﺮ ﺳﻮ اﺣﺎﻃﻪ ﻛﺮده ﺑﻮد ﻣﻴﺴﺮ ﻧﺒﻮد
ﻟﺬا ﺑﺮاي ﺗﻮﺳﻞ ﺟﺴﺘﻦ و ارﺗﺒﺎ
ط ﻳﺎﻓﺘﻦ آن ﺑﺎ آن ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻧﺎﻣﺮﺋﻲ ﻧﻘﺸﻲ
ﺑﻜﺎر ﻣﻲ ﺑﺮد ﻛﻪ ﻣﻈﻬﺮ ﺧﺪاﻳﺎن و ارﺑﺎب اﻧﻮاع ﺑﻮد
ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ اﻧﺴﺎن ﻣﻬﺮﻫﺎﺋﻲ را ﻛﻪ ﺑﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻘﺶ ﻫﺎﺋﻲ ﻣﻨﻘﻮر ﺑﻮد ﺑﺎ ﺧﻮد داﺷﺖ،
ﺑﻨﻮﻋﻲ اﺣﺴﺎس آراﻣﺶ و اﻣﻨﻴﺖ دﺳﺖ ﻣﻲ ﻳﺎﻓﺖ
در ﻣﺮﺣﻠﺔ ﺗﻜﺎﻣﻞ ﺗﻤﺪن ﻣﺎ ﻗﺒﻞ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻛﻪ آﻏﺎز دوران ﻛﺸﺎورزي و ﻓﻌﺎﻟﻴ
ﺖ زراﻋﻲ و اﻫﻠﻲ ﻛﺮدن ﺣﻴﻮاﻧﺎت اﺳﺖ ﺑﺎ وﺟﻮد ﻣﺸﻜﻼت
ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻛﻪ در وﺿﻊ ﻣﻌﻴﺸﺖ اﻗﻮام ﺑﻨﺎ ﺑﺮ ﻧﺎﻣﺴﺎﻋﺪﺑﻮدن ﺷﺮاﻳﻂ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻳﺎ ﻛﻤﻲ ﺑﺎرﻧﺪﮔﻲ روي ﻣﻲ داد، ﻣﻌﻬﺬا ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻲ در وﺿﻊ
ﻣﺪﻧﻲ از ﻗﺒﻴﻞ ﺧﺎﻧﻪ ﺳﺎزي و ﻛﻮزه ﮔﺮي، ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻇﺮوف ﻣﻨﻘﻮش و اﺷﻴﺎء ﻛﻮﭼﻚ ﻣﺴﻴﻦ ﺣﺎﺻﻞ ﮔﺮدﻳﺪ
ﺑﻪ ﻣﻮازات ﺗﺤﻮل ﻣﺎ
دي
زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺸﺮ، در ﺣﻔﻆ و ﻧﻀﺞ ﺛﻤﺮات ان ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ دﮔﺮﮔﻮﻧﻲ ﻫﺎي ﻣﻌﻨﻮي و ﻣﺎوراء اﻟﻄﺒﻴﻌﻪ ﻧﻴﺰ ﺿﺮوري و ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ اﺟﺘﻨﺎب ﺑﻮد
ﺑﻪ اﻳﻦ
________________________________________
Page 2
ﺟﻬﺖ ﻣﺎ در اﻳﻦ دوره ﺑﻨﺎﺑﺮ رواﻳﺎت اﻓﺴﺎﻧﻪ اي ﻛﻬﻦ ﺑﺎ ﺗﺠﺴﻢ ﺗﺼﻮﻳﺮ ارﺑﺎب اﻧﻮاع ﻳﺎ ﻣﻈﺎﻫﺮ آﻧﻬﺎ ﺑﺼﻮرت اﻧﺴﺎن ﻳﺎ ﻧﻴﻤﻪ اﻧﺴﺎن و ﻧﻴﻤﻪ
ﺣﻴﻮان ﻳﺎ ﻏﻮل ﻫﺎ و
ﻳﺎ ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﻗﺪرت ﺟﺴﻤﻲ و ﺗﻮاﻧﺎﺋﻲ و ﺑﺮﺗﺮي ﺧﻮد، در آزﻣﺎﺋﻲ ﺑﺎ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ﻳﺎ ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﺟﻨﺒﺔ ﻧﻴﻤﻪ
ﺧﺪاﺋﻲ ﺑﺨﻮد ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ ﺑﺮﻣﻴﺨﻮرﻳﻢ
ﻧﻘﻮش دﻳﮕﺮي ﻣﺒﺎرزه ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ، ﻳﺎ اﻧﺴﺎن ﺑﺎ ﺣﻴﻮان ﻳﺎ اﻧﺴﺎن ﺑﺎ ﻏﻮل ﻫﺎ و ﺣﻴﻮاﻧﺎت اﻓﺴﺎﻧﻪ اي را ﻛﻪ روي دو ﭘﺎ ﺑﺮاي
ﻣﺒﺎرزه
اﻳﺴﺘﺎده اﻧﺪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ ﻧﻤﺎدي دﻧﻴﺎي ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ آن روزﮔﺎران اﺳﺖ
ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﻬﺮﻫﺎ داراي ﻧﻘﻮش ﻣﺘﻨﻮﻋﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻤﺎﻳﺎﻧﮕﺮ ﮔﺬران زﻧﺪﮔﻲ اﻓﺮاد اﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻜﺎر، ﺣﺮاﺳﺖ ﮔﻠﻪ و رﻣﻪ، ﻛﺸﺎورزي،
ﺻﻴﺪ ﻣﺎﻫﻲ، ﻛﻮزه ﮔﺮي و اﻧﻮاع ﻛﺎرﻫﺎي دﺳﺘﻲ دﻳﮕﺮ
ﻧﻘﻮش دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺰ ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ، ﺟﺪال
آﻧﻬﺎ، آﻏﻞ ، ﻣﺨﺎزن ﻏﻠﻪ
ﺳﻴﻠﻮ
ﻣﻌﺎﺑﺪ را ﻣﺠﺴﻢ ﻣﻲ ﺳﺎزد
ﺑﺮ ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي ازﻣﻬﺮﻫﺎي ﻟﻮﻟﻪ اي ﺷﻜﻞ ﻧﻘﻮﺷﻲ از ﻣﻈﺎﻫﺮ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻧﻘﺮ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ درﺧﺖ زﻧﺪﮔﻲ، ﻣﻈﻬﺮ ﻓﺮاواﻧﻲ، رب اﻟﻨﻮع
روﺋﻴﺪﻧﻴﻬﺎ، ﻣﺎر ﻛﻪ ﻣﻈﻬﺮ آﺑﻬﺎي زﻳﺮ زﻣﻴﻨﻲ اﺳﺖ، اﺟﺮام ﺳﻤﺎوي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻗﺮص ﺧﻮرﺷﻴﺪ، ﻫﻼل ﻣﺎه و ﺑ
ﺴﻴﺎري از اﻳﺰدان ﻳﺎ ﻣﻈﺎﻫﺮ آﻧﺎن
ﻛﻪ در ﻣﺒﺎﺣﺚ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن درﺑﺎرة آﻧﻬﺎ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ
.
ﺑﺮ ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي از اﻟﻮاح ﮔﻠﻲ ﻋﻴﻼﻣﻲ ﻣﻘﺪم
دورة دوم ﻫﺰارة ﭼﻬﺎرم پ
اﺛﺮ اﻳﻦ ﻧﻮع ﻧﻘﻮش دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد
ﺷﻴﻮة ﻛﺎراﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ
ﻣﻬﺮﻫﺎي
ﻟﻮﻟﻪ اي ﺷﻜﻞ را ﺑﺮ روي ﺧﻤﻴﺮﮔﻞ ﻛﻪ ﻫﻨﻮز ﻛﺎﻣﻼ ﺧﺸﻚ ﻧﺸﺪه ﺑﻮد ﻣﻲ ﻏﻠﻄﺎﻧﺪﻧﺪ، ﺗﺎ اﺛﺮ ﻧﻘﺶ ﺑﺮ ﺟﺎي ﻣﺎﻧﺪ
در ﻣﻮارد ﺑﺴﻴﺎري ﻋﻼﻣﺎت روي ﺳﻠﻴﻨﺪرﻫﺎ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺧﻂ اﺳﺖ، زﻳﺮا ﭘﻴﺪاﻳﺶ ﺧﻂ ﺗﺼﻮﻳﺮي در ﻧﺎﺣﻴﺔ ﻋﻴﻼم ﻣﻘﺎرن ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دوره ﺑﻮده
اﺳﺖ
ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﻋﺪاد و ارﻗﺎم ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺒﻲ ﺳﺎده و اﺑﺘﺪاﺋﻲ
ﺑﺮ ﻣﻬﺮﻫﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد
در ﻧﻘﻮش اﻳﻦ دوران ارﺗﺒﺎط ﻫﻨﺮي ﺑﻴﻦ ﻋﻴﻼم
ﺷﻮش
و ﺑﻴﻦ اﻟﻨﻬﺮﻳﻦ
ﺳﻮﻣﺮ
ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻣﻲ ﺧﻮرد
زﻳﺮا ﻋﻴﻼم ﺑﺎ ﻫﻤﺴﺎﻳﮕﺎن
ﻏﺮﺑﻲ ﺧﻮد داﺋﻢ در ﺗﻤﺎس ﺑﻮده اﺳﺖ و اﻳﻦ ﺗﻤﺎس ﻫﺎ ﻳﺎ از راه داد و ﺳﺘﺪ، ﺑﻄﺮﻳﻖ دوﺳﺘﺎﻧﺔ، اﻧﺠﺎم ﻣﻲ ﮔﺮﻓﺖ ﻳﺎ ﺑﺎ ﺑﺮﺧﻮردﻫﺎي
ﺧﺼﻤﺎﻧﻪ، ﻛﻪ
در ﻫﺮ دو ﺻﻮرت ﻣﻮﺟﺐ ﻧﻔﻮذ ﻓﺮﻫﻨﮓ و ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﺑﻴﻦ اﻳﻦ ﻣﻠﺘﻬﺎ ﻣﻲ ﮔﺮدﻳﺪ
ﻟﺬا در ﻧﻘﻮش ﻣﻬﺮﻫﺎ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺑﺮﺧﻮرد اﻳﻦ
ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ دررﻓﺖ و آﻣﺪ و آﻣﻴﺰش ﺷﻮﺷﻴﺎن ﺑﺎ ﻣﺮدم ﺳﻴﻠﻚ
ﻛﺎﺷﺎن
ﻫﻤﻴﻦ ﻣﺨﺘﺼﺎت درآﺛﺎر آﻧﺎن
ﭘﻴﺪاﺳﺖ
در ﻛﺎوﺷﻬﺎي ﺑﻼاﻧﻘﻄﺎع ﻛﻪ ازﺣﺪود ﻳﻚ ﻗﺮن ﭘﻴﺶ ﺗ
ﺎ ﻛﻨﻮن در ﺷﻮش و ﻧﻮاﺣﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻋﻴﻼم اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ، آﺛﺎر ﻣﺘﻨﻮﻋﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ
ﺗﻤﺪن و ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻋﻴﻼﻣﻲ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ
.
ﺳﺒﻚ ﻛﻨﺪه ﻛﺎري ﺳﺎده و ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﻨﻘﻮش ﺷﺎﻣﻞ اﺷﻜﺎل ﻫﻨﺪﺳﻲ و اﻧﺴﺎن و
ﻧﺒﺎﺗﺎت و ﺣﻴﻮاﻧﺎت اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ وﺟﻮد ﻗﺪﻣﺖ ﺗﺎ ﺣﺪي ﺑﻪ ﺳﺒﻚ ﺗﻘﻠﻴﺪ ﺣﻘﻴﻘﻲ از ﻃﺒﻴﻌﺖ و از ﻟﺤﺎظ ﻫﻨﺮ ﺗﺰﻳﻴ
ﻨﻲ و ﺗﺼﻮﻳﺮي ﺑﺴﻴﺎر ﺟﺎﻟﺐ
ﺗﻮﺟﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ
