بخشی از مقاله
كتابخواني در كودكان
زماني خواندن يك كتاب براي كودك خوشايند و لذتبخش است كه موجودات خيالي داستان به پرواز در آيند، قطارها به صورت واقعي حركت كنند و صدا بدهند و خرگوش ها در زير نورماه به خواب بروند.هنگاميكه براي كودك خود كتاب مي خوانيد فرصت پيدا مي كنيد تا با صداهاي موجودات و شخصيت هاي داستاني سخن بگوييد، تخيلي رفتار كنيد و حتي مانند يك كودك باشيد.به عبارت
ديگر از شخصيت واقعي خود خارج شده و مانند شخصيت هاي داستاني رفتار كنيد. شما تصميم مي گيريد كه چقدر هيجان زده باشيد، شادي كنيد، يا غمگين و حتي عصباني شويد.چقدر بايد روي يك شخصيت تأكيد كنيد و چه اندازه لازم است كه بر هيجان قصه بيفزاييد، به اين ترتيب نتيجه كار منحصر به فرد خواهد بود.
كودك در سنين خيلي پايين ( شيرخوارگي ) كه دركي از معاني واژه ها ندارد و تفاوت ظريف موجود بين آنها را نمي فهمد، از شنيدن صداهاي متنوع شما و ديدن احساسات و عواطف شما لذت مي برد . اداي عبارت هاي داستان توسط شما حاوي علايم و نشانه هاي محرمانه است كه فقط شما و فرزندتان مفهوم آنها را درك مي كنيد. چگونه براي فرزند خود كتاب مي خوانيد؟ با صداي آهسته،
با لحني گرم و دلنشين، با شور و حرارت يا …؟ به هر شيوه اي كه براي كودك خود كتاب بخوانيد، مي توانيد بيش از پيش به او نزديك شده و از كنار يكديگر بودن لذت ببريد. وقتي كه كودك از سنين پايين با كتابخواني آشنا شود، همراهي شما به او كمك مي كند كه به تدريج مهارت هاي فردي خود را گسترش داده و تكامل بخشد. ارزشمندترين دستاورد نيز علاقه مند شدن به كتاب است .
انتخاب كــــــــردن كتاب بــــراي كـــــودكان
به دنبال كتاب هايي بگرديد كه داستان هاي خوب و متنوعي دارند، كتاب ها ي مصور و كتاب هايي كه شما نيز از مطالعه آنها لذت مي بريد و كتاب هايي كه با خلق و خوي كودك شما سازگار است. براي انتخاب كتاب مرحله زندگي كودك خود را در نظر بگيريد، و ببينيد در چه دوره تكاملي
قراردارد.نخستين دوره كودكي ، دوره اي است كه بچه ها مهارت هاي سرگرم كننده متعددي را فرا مي گيرند و با شرايط تازه اي روبه رو مي شوند. براي كودكان مختلف و مناسبت هاي گوناگون، كتاب هاي متنوعي موجود است، تقريباً درباره هر موضوعي كتاب وجود دارد. به دنيا آمدن فرزند دوم، نگهداري از كودك، دوست يابي، دوستان واقعي و غيرواقعي، به مدرسه رفتن، اخلاقهاي
خوب، اخلاقهاي بد، عواطف و احساسات، همكاري كردن، به دكتر رفتن، به دندانپزشكي رفتن، تنها بودن با خواهر يا برادر خود، خوابيدن و حتي مــــراسم مذهبي. آيا تا به حال پس از خواندن عبارتي از يك كتاب به فكر نيفتاده ايد كه: ” اين موضوع همان چيزي است كه مي خواهم با كودكم در ميان بگذارم… “؟ خواندن كتاب كودكان ، به بزرگسالان ( والدين ) كمك مي كند تا بتوانند آنچه در ذهن خود دارند، بيان كنند. چيزهايي كه گاه والدين نمي توانند براي اداي آن واژه اي بيابند.
كتابـــــــــي را براي فــــرزند خود انتخاب كنيد كـــه :
• هر دو از خواندن آن لذت مي بريد و به موضوع آن علاقه منديد.
• با خواندن آن، كودك شما دانستنيهايي درباره جهان پيرامون خود مي آموزد.
• به شما كمك مي كند كه آنچه درذهن خود داريد، بيان كنيد.
• به كودك كمك مي كند تا احساس خوب و مثبتي از خود داشته باشد و به قابليت هاي تازه خود پي ببرد.
• به كودك كمك كند كه بداند در دنياي اطراف او كودكان ديگري هم هستند كه شرايط و احساسات مشابهي با او دارند.
• به كودك كمك كند تا مفاهيم و معاني ارزشها، سنتها، خانواده، جامعه و… را درك كند.
در سنين شيرخوارگي، كودك از خواندن چه نوع كتاب هايي لذت مي برد؟
۱- كودك از بدو تولد از شنيدن صداي كتاب خواندن شما لذت مي برد، براي او شنيدن صداي گرم و دلنشين شما لذتبخش ترين چيز در دنياست. تا زماني كه كودك با حوصله به سخنان شما گوش مي دهد كتابخواني را ادامه دهيد.
۲- قبل از خواب ، هنگامي كه كودك با شيئي بازي مي كند و آن را روي زمين مي غلتاند زمان مناسبي براي گوش كردن به كتاب خواني شماست.
۳- به كودك امكان آشنا شدن با كتاب به شيوه خودش را بدهيد. در اين سن ، كودك دوست دارد اشياء را بـِجَود، پاره كند، روي آنها بنشيند يا بايستد . بنابراين از كتابهاي نرم ، پارچه اي و مقاوم استفاده كنيد.
۴- كتاب هايي كه در هر صفحه، يك تصوير كامل و مشخص دارند.
۵- كتاب هايي كه داستان بسيار كوتاه و درباره موضوع هايي آشنا و مملوس با زندگي كودك دارند.
در دوره نـــــوپايي ، مناسب تـــــرين كتاب ها بــــراي كــــودكان كدامند؟
• داستان هاي كوتاه در باره موضوع هاي مختلف و متنوع .
• كتابهاي كارتي ( هرصفحه از كتاب يك كارت جداگانه است) و داستان هايي كه از زندگي روزمره كودك سرچشمه گرفته اند.
• كتاب هايي كه اشعار موزون دارند و بچه ها مي توانند آنها را تكراركنند.
• كتاب هايي كه مضمون واحدي دارند. به طور مثال درباره شكل هاي هندسي، رنگ ها يا حروف الفبا نوشته شده اند.
• كتاب هاي مورد علاقه كودكان پيش دبستاني
كدامند؟
• كتاب هايي كه داستان بلند و كمي پيچيده تر دارند.
• كتاب هايي كه اشعار موزوني دارند و درباره زندگي روزمره كودكان نوشته شده اند و براي گسترش دنياي آنها و افزايش دانسته هايشان سودمندند.
• لطيفه، قصه هاي بلند، قصه هاي محلي و سنتي كه ترسناك نباشند.
در پايان ذكـــــر اين نكته ضـــــروري است که :
هيچگاه بيش از حد به مطالعه كتاب اصرار نكنيد. چون اين امر نتيجه معكوس دارد و كودك را از كتاب گريزان مي سازد.
اجبار در كتابخواني نتيجه معكوس دارد
رييس دانشكده علوم ارتباطات دانشگاه سوره گفت: اگر حضور و فعاليت در كلاس‌هاي كتابخواني مدارس اجباري شود، نتيجه معكوس مي‌دهد._
دكتر اميدعلي مسعودي، درباره طرح گنجاندن «زنگ كتاب» در مدارس به خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)، گفت: مهمترين دليل پايين بودن سطح كتابخواني، نبود انگيزه كتابخواني در دانش‌آموزان است. اگر كلاس‌هاي كتابخواني اجباري باشد، نه تنها انگيزه كتابخواني ايجاد نمي‌كند، بلكه نتيجه معكوس دارد.
وي افزود: بهترين راه ايجاد انگيزه كتابخواني غير درسي، برگزاري مسابقات كتابخواني در دوره ابتدايي و مقاله‌نويسي در دوره راهنمايي و دبيرستان است و به طور همزمان بايد روش صحيح مطالعه و يادداشت برداري و همچنين مقاله‌نويسي آموزش داده شود.
وي ادامه داد: در اين راستا آموزش و پرورش بايد به معلمان و كتابداران متخصص آموزش دهد تا آنها با فنون جديد كتابداري و نوشتن آشنا شوند و با توانمندي علمي، كارشان را آغاز كنند.
دكتر مسعودي گفت: براي اجراي اين طرح و ايجاد جنبش كتابخواني در مدارس بايد تحقيقات و
بررسي‌هاي گسترده‌اي انجام شود و مدارس با امكانات كتابخانه‌اي تجهيز شوند. همچنين براي كتابخانه‌ها كتابهاي جديد خريداري و حتي كتابخانه‌هاي الكترونيك راه‌اندازي شود.
وي ادامه داد: نظام فعلي آموزش و پرورش، نظام حفظي است و دانش‌آموزان همان حفظيات را امتحان مي‌دهند. همچنين امتحانات به گونه‌اي است كه استرس ايجاد و دانش‌آموزان را نسبت به مطالعه و علم آموزي دچار ترس و دلهره مي‌كند.
رييس دانشكده علوم ارتباطات سوره افزود: با توجه به اينكه معجزه پيامبر اسلام(ص) كتاب است و رهبر معظم انقلاب تاكيد بر كتابخواني دارند، بايد تمهيداتي براي گسترش فرهنگ كتابخواني در سطح ملي انديشيد.
مسعودي تاكيد كرد: برگزاري جشنواره‌هاي كتاب و در نظر گرفتن تمهيداتي براي بالا رفتن شمارگان كتاب‌ها و دسترسي ارزان و آسان به كتاب‌ها، همچنين الگوسازي و دعوت كردن از نويسندگان و
معرفي شخصيت‌هاي بزرگ اهل قلم به دانش‌آموزان و بازديد از چاپخانه‌ها و شركت دادن برگزيدگان مسابقات مدرسه در جشنواره‌هاي بين‌المللي، در ايجاد علاقه به كتابخواني بسيار موثر است.
همچنين وي اظهار كرد: پايه و مبناي گسترش كتابخواني از مدارس است و بايد به طور همزمان صدا و سيما به ويژه رسانه ملي در ايجاد اين فرهنگ در سطح عمومي جامعه فعاليت كنند.
اخيرا محمد حسين صفار هرندي، وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي در مراسم بزرگداشت روز «كتاب و دانش‌آموز»، قرار دادن ساعتي را در برنامه درسي دانش‌آموزان با نام «زنگ كتاب» براي خواندن كتابهاي غير درسي به عنوان بايدهاي اجرايي مدارس مطرح كرد و گفت: اگر بنا باشد جنبش كتابخواني راه بيفتد، بايد از آموزش و پرورش و مدارس و حتي پيش‌دبستاني‌ها شروع شود.
